بررسی تاثیر زمان تمرین بر تغییرات برخی ایمونوگلوبولینهای سرم و پاسخ هورمونهای تستوسترون

بررسی تاثیر زمان تمرین بر تغییرات برخی ایمونوگلوبولینهای سرم و پاسخ هورمونهای تستوسترون - پایان نامه بررسی تاثیر زمان تمرین بر تغییرات برخی ایمونوگلوبولینهای سرم و پاسخ هورمونهای تستوسترون در 119 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی تاثیر زمان تمرین بر تغییرات برخی ایمونوگلوبولینهای سرم و پاسخ هورمونهای تستوسترون در 119 صفحه ورد قابل ویرایش



چکیده:

هدف این پژوهش بررسی تاثیر یک برنامه دوی تداومی فزاینده و نیز زمان تمرین صبح هنگام و عصر هنگام بر تغییرات ایمونوگلوبولینهای سرم شامل IgM,IgG و IgA و پاسخ هورمونهای تستوسترون و کورتیزول بوده است. بدین منظور 28 دانشجوی مرد به صورت هدفمند انتخاب و به شکل تصادفی در دو گـــــــروه قرار گرفتند: گــــــروه تمرینی صبح ) 14 = n ، وزن = 8/9 ± 2/68 کیلوگـــرم ، سن = 16/1± 5/19 سال و زمان تمرین = 30 : 7 دقیقه ) و گروه تمرینی عصر ( 14 = n ، وزن = 4/8 ± 8/63 کیلوگرم ، سن = 24/1±. 8/19 سال و زمان تمرین ± 30 : 16 دقیقه ) . آزمودنیها به مدت 2 ماه ( 16 جلسه ) تحت یک برنامه دوی تداومی فزاینده با شدت ضربان قلب معین قرار گرفتند . برای اندازه گیری ایمونوگلوبولینهای سرم و هورمونهای کورتیزول و تستوسترون ، نمونه خونی آزمودنیها 24 ساعت قبل از اولین جلسه تمرینی و 24 ساعت پس از آخرین جلسه تمرین در وضعیت استراحتی جمع آوری شد. بلافاصله پس از هر مرحله خونگیری ( در پیش آزمون و پس آزمون ) ، آزمون 12 دقیقه دویدن – راه رفتن برای تعیین حداکثر اکسیژن مصرفی ، استفاده شد. نتایج تحقیق با استفاده از آنالیز واریانس نشان داد : مقادیر IgG, IgM , IgA ، سرم دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنی داری نداشته است. همچنین تفاوتی بین میزان ترشح هورمون تستوسترون در پیش آزمون و پس آزمون دو گروه مشاهده نشد ، در حالی که غلظت هورمون کورتیزول دو گروه در پیش آزمون ( 006/0=P ) و پس آزمون ( 0001/0= P ) تفاوت معنی داری داشتند . همچنین ، بین پیش آزمون گروه تمرینی صبح و پس آزمون گروه تمرینی عصر نیز تفاوت معنی داری وجود داشت ( 0001/0 =P ) . نتایج این پژوهش تاثیر پذیری هورمون کورتیزول را از زمان تمرین نشان می دهد که ناشی از چرخه شبانه روزی آن است.

کلید واژه ها : ریتم شبانه روزی ، ایمونوگلوبولین ، تستوسترون ، کورتیزول ، دوی هوازی تداومی .



فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول- طرح پژوهش............................................................................................................... 1

1-1. مقدمه.............................................................................................................................................. 2

1-2. بیان مساله..................................................................................................................................... 10

1-3. ضرورت پژوهش.......................................................................................................................... 14

1-4. هدفهای پژوهش......................................................................................................................... 17

1-4-1. هدف کلی...................................................................................................................... 17

1-4-2. هدفهای ویژه................................................................................................................ 17

1-5 . فرضیه های پژوهش................................................................................................................ 18

1-6 . محدودیتهای پژوهش............................................................................................................. 18

1-6-1. محدودیتهای محقق خواسته................................................................................ 18

1-6-2. محدودیتهای خارج از کنترل محقق................................................................. 19

1-7. تعریف واژه های عملیاتی........................................................................................................ 19

فصل دوم- مبانی نظری و پیشینه پژوهش...................................................................... 22

2-1. مقدمه.............................................................................................................................................. 23

2-2. مبانی نظری................................................................................................................................... 23

2-2-1. تعریف دستگاه ایمنی................................................................................................ 23

2-2-2. نمای کلی دستگاه ایمنی........................................................................................ 24

2-2-3. وظایف دستگاه ایمنی............................................................................................... 26

2-2-4. ایمونوگلوبولین و آنتی بادی................................................................................... 27

2-2-5. تغذیه و دستگاه ایمنی............................................................................................. 28

2-2-6. تغذیه و پاسخ هورمونهای تستوسترون و کورتیزول................................... 31

2-2-7. ایمنی ذاتی و اکتسابی.............................................................................................. 33

2-2-8. انواع ایمنی اکتسابی................................................................................................... 34

2-2-9. عفونتهای مجاری تنفسی فوقانی......................................................................... 34

2-2-10. سازوکارهای احتمالی در ایجاد عفونتهای مجاری تنفسی

فوقانی ورزشکاران....................................................................................................... 36

2-2-11. ریتم شبانه روزی.................................................................................................... 36

2-2-12. سازوکار تنظیم و ترشح هورمون تستوسترون........................................... 37

2-2-13. آثار فیزیولوژیکی ترشح تستوسترون.............................................................. 39

2-2-14. سازوکار تنظیم و ترشح هورمون کورتیزول................................................ 40

2-2-15. آثار فیزیولوژیکی ترشح کورتیزول................................................................... 41

2-3. پیشینه پژوهش........................................................................................................................... 42

2-3-1. پیشینه پژوهش درباره ایمونوگلوبولینها........................................................... 42

2-3-2. پاسخ دستگاه ایمنی به تمرینهای کوتاه مدت و شدید............................. 52

2-3-3. پیشینه پژوهش درباره تستوسترون و کورتیزول......................................... 53





2-3-4. پاسخ تستوسترون و کورتیزول به تمرینهای مقاومتی و

کوتاه مدت شدید......................................................................................................... 66

2-4. نتیجه گیری.................................................................................................................................. 69

فصل سوم- روش شناسی پژوهش........................................................................................ 70

3-1. مقدمه.............................................................................................................................................. 71

3-2 . روش پژوهش.............................................................................................................................. 71

3-3. جامعه و نمونه آماری................................................................................................................ 71

3-3-1. متغیر مستقل............................................................................................................... 72

3-3-2. متغیرهای وابسته........................................................................................................ 72

3-4. روشهای جمع آوری اطلاعات............................................................................................... 72

3-4-1. وسایل مورد استفاده برای سنجش متغیرها.................................................. 72

3-4-2. روش سنجش حداکثر اکسیژن مصرفی........................................................... 73

3-4-3. روش اجرای پروتکل پژوهش............................................................................... 74

3-5. روش سنجش متغیرهای وابسته.......................................................................................... 75

3-6. روش آماری................................................................................................................................... 76

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل یافته ها .............................................................................. 77

4-1. مقدمه.............................................................................................................................................. 78

4-2. تجزیه و تحلیل توصیفی یافته ها........................................................................................ 78



4-3. آزمون فرضیه های پژوهش................................................................................................... 83

4-3-1. آزمون فرضیه اول....................................................................................................... 83

4-3-2. آزمون فرضیه دوم...................................................................................................... 84

4-3-3. آزمون فرضیه سوم..................................................................................................... 86

4-3-4. آزمون فرضیه چهارم................................................................................................. 87

4-3-5. آزمون فرضیه پنجم.................................................................................................. 89

فصل پنجم- بحث و بررسی و نتیجه گیری..................................................................... 91

5-1. مقدمه.............................................................................................................................................. 92

5-2. خلاصه............................................................................................................................................. 92

5-3. بحث و نتیجه گیری.................................................................................................................. 94

5-3-1. بحث و بررسی ایمونوگلوبولینها............................................................................ 96

5-3-2. بحث و بررسی تستوسترون و کورتیزول.......................................................... 98

5-4. نتیجه گیری.................................................................................................................................. 102

5-5. پیشنهادها....................................................................................................................................... 102

منابع............................................................................................................................................................ 104

پیوستها..................................................................................................................................................... 120

پرسشنامه همسان کردن گروه ها و مشخصات فردی......................................................... 121

اطلاعیه تحقیق ورزشی....................................................................................................................... 122

خصوصیات توصیفی گروه آزمودنیهای صبح.............................................................................. 123

خصوصیات توصیفی گروه آزمودنیهای عصر............................................................................... 124

روش اندازه گیری متغیرهای وابسته.............................................................................................. 125

چکیده انگلیسی

صفحه عنوان انگلیسی



فهرست جدولها

عنوان صفحه

جدول 3-1. برنامه تمرینهای دوی تداومی فزاینده آزمودنیها........................................... 75

جدول 4-1. ویژگیهای مورد سنجش آزمودنیهای گروه صبح (14= n) و

آزمودنیهای گروه عصر (14= n)............................................................................. 79

جدول 4-2. مقایسه Vo2 max و مسافت دویدن آزمون 12 دقیقه دویدن

در دو گروه ...................................................................................................................... 80

جدول 4-3. میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای وابسته تحقیق در

دو گروه صبح (14=n) و عصر (14= n).............................................................. 82

جدول 4-4. تحلیل واریانس یک طرفه متغیر IgA................................................................ 83

جدول 4-5. تحلیل واریانس یک طرفه متغیر IgM................................................................ 85

جدول 4-6. تحلیل واریانس یک طرفه متغیر IgG................................................................ 86

جدول 4-7. تحلیل واریانس یک طرفه متغیر کورتیزول سرم........................................... 88

جدول 4-8. نتایج آزمون تعقیبی شفه‌ در مورد متغیر کورتیزول..................................... 88

جدول 4-9. تحلیل واریانس یک طرفه متغیر تستوسترون سرم...................................... 90



دوازده

فهرست شکلها

عنوان صفحه

شکل 2-1. سدهای فیزیکی و بیوشیمیایی که عوامل عفونی با آنها

روبرو هستند........................................................................................................................ 25

شکل 2-2. ساختمان کلی ایمونوگلوبولین................................................................................. 28

شکل 2-3. مدل J ارتباط بین خطر آسیب مجاری تنفسی فوقانی

(URTI) و حجم تمرین................................................................................................... 35

شکل 2-4. تغییرات روزانه درجه حرارت، فشار خون سیستولیک و

ترشح هورمون کورتیزول.............................................................................................. 36

شکل 2-5. میانگین غلظت تستوسترون 18 آزمودنی مرد (59-25 سال)............... 38

نمودار 4-1. تغییرات آزمون دویدن راه رفتن آزمودنیهای صبح وعصر......................... 81

نمودار 4-2. تغییرات حداکثر اکسیژن مصرفی آزمودنیهای صبح و عصر..................... 81

نمودار 4-3. مقادیر IgA سرم آزمودنیهای صبح وعصر در حالت استراحت................ 84

نمودار 4-4. مقادیر IgM سرم آزمودنیهای صبح و عصر در حالت استراحت............. 85

نمودار 4-5. مقادیر IgG سرم آزمودنیهای صبح و عصر در حالت استراحت.............. 87

نمودار 4-6. مقادیر کورتیزول سرم آزمودنیهای صبح وعصر در حالت استراحت..... 89

نمودار 4-7.مقادیرتستوسترون سرم آزمودنیهای صبح وعصر درحالت استراحت... 90




-1. مقدمه

توجه به ایمونولوژی ورزشی در اثر علاقه و نیاز جامعه به ارتقای سلامتی به وجود آمده است. در حال حاضر پذیرفته شده است که عدم فعالیت بدنی عامل خطرزای مهمی برای ابتلا به بیماریها است. ظاهراً تمرینهای ورزشی با شدت متوسط و منظم، یک راه کار اساسی برای جلوگیری از برخی بیماریها است. دستگاه ایمنی در برخی بیماریها شدیداً درگیر می‌شود، لذا علاقه به مطالعه پاسخهای ایمنی به فعالیت ورزشی برای شناخت آثار فعالیت ورزشی و نیز جلوگیری از برخی بیماریها است. استرس به عنوان عامل تحریک کننده عملکرد ایمنی شناخته شده است. ممکن است فعالیت ورزشی مدل مناسبی برای مطالعه نحوه سازگاری با استرس باشد، زیرا فعالیت ورزشی به آسانی اندازه گیری شده و به میزان زیادی قابل تکرار است. عقیده بر این است که دستگاه ایمنی به عنوان ابزاری برای بازشناسی سلولهای خودی از مواد بیگانه و حفظ هموستاز بدن تکامل پیدا کرده است. توانائیهای بدن برای بازشناسی عوامل بی شمار مهاجم و مبارزه با آنها فوق العاده پیچیده است. در واقع، در دستگاه ایمنی، تمام پاسخهای دفاعی بدن بر علیه مولکولهای بیگانه و نوظهور به وقوع می‌پیوندد. بیشتر اجزای دستگاه ایمنی تغییرات ریتمیک دارند (30).

گلیسون و همکارانش (2006) تغییرات روزانه غلظت IgA بزاقی را نشان دادند. آنها بیشترین غلظت IgA بزاقی را در ساعت هشت صبح مشاهده کردند. بعد از آن غلظت IgA رو به کاهش نهاده و در ساعت 12 ظهر ثابت مانده است (30). دیمترو و همکارانش (2002) نشان دادند که تفاوت معنی داری در غلظت IgA بزاقی،‌ میزان IgA ترشحی و میزان جریان بزاق در ساعت شش صبح در مقایسه با ساعت 6 عصر وجود دارد (21).

اسمیت و همکارانش (2006) گزارش کرده اند غلظت ایمونوگلوبولینهای موجود در خون ورزشکاران پس از فعالیت ورزشی در حد مقادیر استراحتی ثابت می‌ماند و یا فقط اندکی افزایش می‌یابند (30). پس از دویدن مسافت 18 مایل (8/28 کیلومتر) و 13 مایل (21 کیلومتر) در مقادیر استراحتی تغییری در ایمونوگلوبولینهای دوندگان مرد استقامتی بلافاصله یا حتی پس از گذشت 24 ساعت از فعالیت ورزشی دیده نشده است. همین نتایج در دوچرخه سواران پس از یک جلسه فعالیت ورزشی دوساعته گزارش شده است. از طرف دیگر، تغییرات ناشی از فعالیتهای شدید بدنی می‌تواند تا 24 ساعت ادامه داشته باشد و حتی فعالیت ورزشی سبک نیز می‌تواند باعث تحریک چشمگیر دستگاه ایمنی برای چندین ساعت شود. ورزشکاران را نمی‌توان به آسانی وادار کرد تا از برنامه تمرینی روزانه خود حتی برای یک روز دست بردارند. به همین دلیل، حالت استراحتی واقعی به دست نمی‌آید و در مطالعات بیشتر از مدلهای حیوانی استفاده می‌کنند (104).

ایمنی مخاطی اولین خط دفاعی بدن در مقابل آسیب دستگاه تنفسی فوقانی (URTI) است. غلظت ایمونوگلوبولین بزاقی در پاسخ به دوره های تمرینی شدید تغییر می‌کند (28). با هدف مطالعه تغییرات ایمونوگلوبولینها در افراد ورزشکار، لی نن فرانسیس و همکارانش (2005) تعداد 14 شناگر زبده و 21 فرد فعال و 18 فرد غیرفعال را در یک دوره 30 روزه کنترل کردند. شناگران هفته ای 20 ساعت تمرین می‌کردند، افراد فعال 3 الی 10 ساعت در هفته به فعالیتهای گوناگون ورزشی می‌پرداختند و افراد غیرفعال 1 الی 3 ساعت فعالیت متوسطی را انجام می‌دادند. از افراد شرکت کننده مجموعاً 12 بار نمونه بزاق اخذ و IgA ، IgG و IgM بزاقی اندازه گیری شد. شناگران ورزیده در مقایسه با افراد فعال و غیرفعال از غلظت IgA بزاقی بیشتر و تغییرپذیری بیشتری در غلظت IgA نسبت به دو گروه دیگر برخوردار بودند. تغییرپذیری IgA شناگران دوبرابر گروههای فعال و غیرفعال بود. نتیجه نهایی تحقیق نشان داد، شناگران ماهر از غلظتهای IgA و IgM بزاقی و تغییرپذیری غلظت IgA و IgG بیشتری نسبت به افراد فعال و غیرفعال برخوردارند. تفاوتها در تغییرپذیری پارامترهای ایمنی مخاطی می‌تواند ریشه در متغیرهایی مثل محیط و آثار آب و هوا، تغذیه و عادات غذایی، توالی و تناوبهای حرکتی، فشارهای روانی و نیز میزان تفاوت در پاسخ دستگاه ایمنی در افراد و یا ورزشکاران به عنوان سازگاری به تمرین اتفاق افتاده باشد (61).

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند بیشتر متغیرهای فیزیولوژیکی و روانی تغییرات دوره ای (24 ساعته) دارند و بسیاری از پاسخهای فیزیولوژیکی فعالیتهای ورزشی، متأثر از زمان و ساعت روز می‌باشند. با وجود این، آثار زمان روز (چرخه شبانه روزی) بر پاسخهای هورمونهای درون ریز و پاسخ دستگاه ایمنی نسبت به تمرین به روشنی مشخص نشده است. مطالعات انجام شده درباره کورتیزول بزاقی (هورمون نقص دستگاه ایمنی) و IgA (اولین خط دفاعی بدن در مقابل آسیب مجاری تنفسی فوقانی) در پاسخ به فعالیت ورزشی، ابهامات فراوانی دارد. بیشتر ابهامات ناشی از زمان نمونه برداری و شدت فعالیت ورزشی است. تاثیر ریتم شبانه روزی بر نقص دستگاه ایمنی می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی باشد. برای مثال، فعالیت ورزشی در صبح هنگام، احتمال نقص دستگاه ایمنی را در مقایسه با تمرین عصر افزایش می‌دهد. شواهد موجود نشان می‌دهد ترشح کورتیزول در ابتدای صبح به اوج خود می‌رسد و برعکس مقدار ترشح IgA بزاقی به حداقل خود می‌رسد (21، 82). غدد فوق کلیوی، هورمونهای استروئیدی خود را به میزان یکسان در طول شبانه روز ترشح نمی‌کنند. چرخه شبانه روزی غیرطبیعی هورمونهای فوق کلیوی می‌تواند تاثیر معکوسی بر اعمال حیاتی مثل تولید انرژی و دستگاه ایمنی در بدن داشته باشد (21، 82). افرادی که حالت رخوت و سستی در بدن خود احساس می‌کنند و در طول شبانه روز خسته به نظر می‌رسند احتمالاً دلیل آن ترشح غیرطبیعی دوره شبانه روزی هورمونهای فوق کلیوی می‌باشد (82). هنگامی‌که مقادیر کورتیزول افزایش می‌یابد، دستگاه ایمنی که شامل پاسخ ایمنی غشای مخاطی سرتاسر بدن می‌شود سرکوب می‌شود. کورتیزول زیاد، غشای مخاطی بدن را که شامل IgA ترشحی می‌شود کاهش و سرکوب می‌کند (82). IgA ترشحی، دستگاه ایمنی را در مقابل باکتریها، ویروسها، سموم و … محافظت می‌کند. افزایش کورتیزول باعث عفونت و کاهش آن دستگاه ایمنی را به مخاطره می‌اندزاد (21، 28، 68). هنگام خواب نیز مقدار مشخصی کورتیزول نیاز می‌باشد. افزایش کورتیزول هنگام خواب دوره خواب را مختل می‌کند (82). در صورت وقوع هر نوع استرسی، نظم شبانه‌روزی ترشح کورتیزول مختل و غلظت آن در پلاسما تا حد بسیار زیادی افزایش می‌یابد. مهم‌ترین تأثیر کورتیزول کمک به مقاومت بدن در مواقع استرس و ایجاد شرایط مناسب برای ادامه حیات است که سازوکار دقیق آن هنوز شناخته نشده است (68).

تغییرپذیری بارزی در پاسخ کورتیزول به فعالیت ورزشی وجود دارد که به عوامل بسیاری از جمله شدت و مدت فعالیت ورزشی، میزان آمادگی جسمانی فرد، کیفیت تغذیه‌ای و حتی ریتم شبانه روزی وابسته است. به رغم چند نتیجه ناهمسو، بیشتر پژوهشها نشان می‌دهند ترشح کورتیزول متناسب با شدت فعالیت ورزشی افزایش می‌یابد. در این ارتباط در سال 1965 پژوهشگرانی به رهبری کورنیل ، کاهش غلظت کورتیزول پلاسما هنگام فعالیت ورزشی با شدت متوسط و کوتاه زمان را نشان دادند. همین نکته در سال 1969 توسط ری موند و همکارانش گزارش گردید. محققان دیگری به نامهای دیویس و فیو در سال 1973 به روشنی نشان دادند شدت فعالیت ورزشی در تعیین پاسخ کورتیزول اهمیت دارد. آنها افرادی را در فعالیتهای یک ساعته و با شدت های گوناگون از 40 تا 80% Vo2 max مطالعه کردند. این افراد زمانی که با شدت 40% Vo2 max به فعالیت ورزشی پرداختند، کورتیزول پلاسمای آنها حتی بیشتر از یک بار کاهش یافت، در حالی که افزایش شدت فعالیت ورزشی تا 80% Vo2 max پاسخ کورتیزول معکوس شد و غلظت آن در پلاسما افزایش یافت. در پژوهشهای دیگری، زمانی که شدت فعالیت ورزشی از 60% Vo2 max فراتر می‌رفت (و از دید آزمودنیها پنهان نگاه داشته می‌شد) غلظت کورتیزول اندازه گیری شد. در این آزمودنیها با گذشت شدت فعالیت ورزشی از60% Vo2 max ، غلظت کورتیزول پلاسما افزایش یافته،‌ در حالی که در شدتهای زیر 60% Vo2 max،‌ غلظت کورتیزول کاهش یافته است (4، 22).

مقادیر بیشینه کورتیزول پلاسما به دنبال فعالیت ورزشی درازمدت از جمله در دوندگان ماراتن مشاهده شده است. حتی در مقادیر کاری کمتر (سبک)، اگر دوره فعالیت ورزشی به اندازه کافی طولانی باشد،‌ کورتیزول پلاسما افزایش می‌یابد. اهمیت مدت فعالیت ورزشی به عنوان یک عامل تاثیرگذار بر پاسخ کورتیزول توسط بونن مطرح گردید. او خاطرنشان ساخت دفع ادراری کورتیزول به دنبال فعالیت ورزشی با شدت 76% Vo2 max، در مدت 10 دقیقه تغییر نمی‌کند و هنگامی‌که مدت فعالیت ورزشی تا 30 دقیقه ادامه یافته، مقدار کورتیزول پلاسما نیز تا حدود دو برابر افزایش یافته است. ساتن و همکارانش هم بیشترین میزان کورتیزول را متعاقب یک دوی ماراتن گزارش کرده اند (22).




-3. پیشینه پژوهش

2-3-1. پیشینه پژوهش درباره ایمونوگلوبولینها

در این بخش به بررسی آثار فعالیتهای ورزشی مختلف بر متغیرهای پژوهش حاضر و ارائه گزارشهای مربوط به محققین پرداخته می شود.

ایمونوگلوبولین A ، آنتی بادی غالب است که در دستگاه ایمنی مخاطی یافت می شود، و به عنوان عامل اثرگذار اصلی دفاع میزبان علیه میکروارگانیسمهای پاتولوژیک می باشد (75). اعتقاد بر این است فعالیت ورزشی شدید میزان ایمونوگلوبولین را کاهش داده و بدن را در مقابل آسیب قرار می دهد، مخصوصاً آسیب می تواند مجاری تنفسی فوقانی (URTI) را بیشتر متاثر سازد. از طرف دیگر،‌ فعالیت ورزشی متوسط باعث افزایش میزان IgA شده و خطر ابتلا به URTI را کاهش می دهد. اعتقاد بر این است که افراد غیرفعال کمترین میزان IgA را دارند، لذا در معرض بیشترین خطر ابتلا به URTI هستند (49).

تمرین بدنی منظم به طور عموم موجب بهبود سلامت، کاهش فشار خون، کاهش وزن، اصلاح تحمل گلوکز و کاهش میزان حساسیت نسبت به آسیب مجاری تنفسی فوقانی می شود. فعالیت ورزشی متوسط می تواند دستگاه ایمنی را تحریک کند ولی تمرین بدنی شدید دستگاه ایمنی را سرکوب و خطر عفونت را افزایش می دهد. همچنانکه نشان داده شده است که متعاقب فعالیت ورزشی طولانی مدت و نیزبعد از گذشت 1 الی 2 هفته از مسابقه دوی ماراتن، سازوکار دفاع میزبان کاهش می یابد و خطر ابتلا به URTI افزایش می یابد. گزارش شده است همبستگی مثبتی بین شدت فعالیت ورزشی و URTI وجود دارد (1).

نیمان، هنسون و همکارانش (2005)، در پژوهشی تحت عنوان پاسخ دستگاه ایمنی به 30 دقیقه پیاده روی، تغییری در غلظت کورتیزول و IgA بزاقی مشاهده نکردند. در این پژوهش تعداد 5 زن غیرچاق با میانگین سن 5/37 سال با اکسیژن مصرفی 4/1 4/34 میلی لیتر به ازای هر کیلوگرم در دقیقه روزانه به مدت 30 دقیقه قدم زدند. نمونه بزاق و خون قبل و بعد از فعالیت ورزشی و یک ساعت بعد از فعالیت ورزشی نمونه برداری شد. نتیجه نشان داد پیاده روی باعث می شود تا اکسیژن مصرفی حدود 11% و تعداد ضربان قلب هشت ضربه افزایش یابد، ولی تغییری در اجزای دستگاه ایمنی هنگام پیاده روی به تنهایی در مقایسه با نشستن ایجاد نشد و IgA بزاقی و غلظت کورتیزول نیز تغییر معنی دار نداشته باشد (17).

با هدف تأثیر تمرین ملایم در هوای گرم و معتدل و هوای سرد بر غلظت IgA بزاقی و ترشح میزان IgA بزاق در زنان، تحقیقی توسط، میلونا ، فهلمن و همکارانش (2002)، انجام شد. تعداد 16 زن (میانگین 4/23 سال، میانگین 1/61 کیلوگرم وزن و میانگین 64/1 متر قد) در این تحقیق شرکت کردند. فعالیت بدنی آنان شامل 30 دقیقه دویدن یا راه رفتن با 71% ضربان ذخیره قلب در فضای باز، با درجه حرارت محیط یک سانتی گراد و نیز همان فعالیت در داخل سالن ورزشی با درجه حرارت 24 درجه سانتی‌گراد فعالیت کردند. نمونه بزاق چهار دقیقه قبل و بعد از تمرین و 30 دقیقه بعد از تمرین جمع آوری شد. آنالیز واریانس داده ها نشان داد جریان بزاق در هوای سرد افزایش و در هوای 24 درجه سانتی‌گراد کاهش می یابد. مقایسه یافته ها درست بعد از فعالیت ورزشی و 30 دقیقه بعد از آن در هوای 24 درجه در مقایسه با هوای سرد کمتر بود. این یافته ها نشان می دهد فعالیت ورزشی متوسط در وضعیت آب و هوای سرد میزان ترشح IgA بزاقی را کاهش نمی دهد، در صورتی که در آب و هوای 24 درجه سانتی‌گراد، میزان ترشح IgA بزاقی کاهش می یابد (74).

تزای لی لی و میخائیل گلیسون و همکارانش (2004)، طی پژوهشی هشت مرد را به طور داوطلبانه در سه آزمایش تجربی به طور جداگانه در کمتر از چهار روز شرکت دادند. داوطلبان در آزمایش عصر از ساعت 14 و به مدت دو ساعت با 60% Vo2 max رکاب زدند. در دو آزمایش دیگر، داوطلبان دو تمرین دیگر را با 60% Vo2 max در ساعت نه صبح و برای مدت دو ساعت، و در تمرین آخر در ساعت 14 با تناوبهای استراحتی متفاوت انجام دادند. بزاق دهان آزمودنیها بدون وارد کردن محرک خاص، 10 دقیقه قبل از تمرین، درست بعد از تمرین و 58 تا 60 دقیقه بعد از تمرین نمونه برداری شد. نمونه خون وریدی پنج دقیقه قبل از تمرین و بلافاصله بعد از تمرین برای هر دو تمرین اخیر گرفته شد. آزمودنیها از شب قبل در حالت ناشتا بودند. یافته های پژوهش، تغییرات شبانه روزی در غلظت IgA بزاق را نشان داد. افزایش غلظت بزاق در صبح زیاد و درعصر و غروب کم می شد. ترشح آلفا آمیلاز از صبح هنگام به طرف عصر افزایش یافت. رکاب زدن با 60% حداکثر اکسیژن مصرفی برای دو ساعت جریان بزاق را کاهش و غلظت IgA بزاق و فعالیت آلفا آمیلاز را افزایش داد، ولی تاثیری بر میزان ترشح IgA بزاقی نداشت. رکاب زدن به مدت طولانی در ساعتهای مختلف روز با یک جلسه تمرین بر پاسخهای بزاقی و هورمونی تأثیر نداشت. انجام دومین تمرین طولانی مدت بر پاسخ هورمونهای استرسی پلاسما اثر گذاشت، ولی این تأثیر دستگاه ایمنی را به مخاطره نینداخت. این یافته ها نشان می دهد در دوره ترشح بزاق، پاسخهای IgA بزاقی و آلفا آمیلاز، با سه ساعت استراحت بعد از فعالیت ورزشی برای بازگشت به حالت اولیه و عادی کافی است. هنگام چنین تمرینی، تحریک سمپاتیکی به اندازه کافی برای سازگاری جریان بزاق قوی می باشد. نتیجه کلی این پژوهش عبارت است از: الف- تغییرات شبانه روزی در غلظت IgA بزاقی و میزان ترشح آلفاآمیلاز در حالت استراحت وجود دارد، ب- فعالیت ورزشی، میزان جریان بزاق را کاهش می دهد اما غلظت IgA بزاقی و فعالیت آلفاآمیلاز افزایش می یابد، ج- چنانچه تغییراتی در جریان میزان بزاق، غلظت IgA بزاقی و فعالیت آلفاآمیلاز به وجود آمد، سه ساعت استراحت، زمان مناسبی برای بازگشت به حالت اولیه بعد از فعالیت ورزشی برای این گونه تغییرات می باشد (102).




-3-3 . پیشینه پژوهش درباره تستوسترون و کورتیزول

افزایش غلظت هورمونها را می توان به شماری از سازوکارهای فیزیولوژیکی گوناگون نسبت داد. به نظر می رسد فعالیت ورزشی یا سایر فشارهای جسمانی یا روانی، محرکهای نیرومندی هستند که الگوی ترشحی هورمونها را تقویت می کنند. جابه‌جایی حجم مایعات سازوکار دیگری است که احتمالاً غلظتهای خونی هورمونها را افزایش می دهد. قطع نظر از سازوکار، تعامل هورمون با گیرنده هایش در بافت هدف، خود پتانسیل نیرومندی است که به پاسخ مطلوب می انجامد. نشان داده شده است فعالیت ورزشی، محرک قوی دستگاه درون ریز است. پاسخ هورمونی به یک جلسه فعالیت ورزشی شدید نشان می دهد که هورمونها در فرایندهای بازیافت و دگرگونیهایی که بعد از فعالیت ورزشی رخ می دهند، درگیر می شوند. محرک فعالیت ورزشی، در الگوی ترشح هورمونها نقش مهمی دارد. متغیرهایی مثل فعالیت ورزشی، تناوبهای (فاصله های) استراحتی، نوع فعالیت ورزشی و شرایط بازیافت عضله بر پاسخ هورمونی اثر گذارند (30، 90).

مطالعات انجام شده توسط کرامر، دزادوز و همکارانش (1993)، غلظت هورمونهای موجود در خون نظیر هورمون رشد، کورتیزول، هورمون جنسی متصل به گلوبولین و تستوسترون (فقط در مردان) متعاقب تمرین مقاومتی در مردان و زنان جوان افزایش پیدا کرده بود. در زنان، ترشح غیرطبیعی آندروژن فوق کلیه تاثیرات مردانه به وجود می آورد. غلظت تستوسترون پلاسما در زنان در حدود یک دهم مردان است، با این همه، نشان داده شده هنگام تمرین افزایش پیدا می‌کند. تمرین، همچنین سبب افزایش استرادیول و پروژسترون می شود. در مورد مردان تمرین نکرده، تمرین مقاومتی و تمرین هوازی هر دو با شدت متوسط، پس از حدود 15 تا 20 دقیقه، به وضوح سبب افزایش معنی دار مقادیر تستوسترون آزاد و موجود در سرم در مقایسه با مقادیر زمان استراحتی می شود. در مورد تمرین طولانی شدید نظیر ماراتن، نشانه هایی در دست است که مقادیر تستوسترون از آنچه در زمان استراحت به چشم می خورد، کمتر می شود. سازگاری مربوط به تغییرات مقادیر تستوسترون بر اثر تمرین در حال حاضر قابل توجیه نیست (53).

کوک و همکارانش (1990)، نشان دادند، افزایش غلظت کورتیزول سرم به کاهش غلظت تستوسترون سرم وابسته است (14). از طرف دیگر نشان داده شده است غلظت تستوسترون مردان در فصلهای مختلف سال تغییر می یابد که این یافته بعد از مطالعات بسیار به دست آمده است. میزان تستوسترون زیاد از اول دهه اردیبهشت ماه تا دهه اول تیرماه یعنی به مدت 2 ماه اندازه گیری شده و یافته اخیر تأئید شده است (90).

استوکز و همکارانش (2002)، افزایش غلظت تستوسترون را به اندازه توده عضلانی درگیر در حرکت وابسته دانسته اند. فعالیت بدنی کوتاه و شدید باعث افزایش میزان تستوسترون سرم می شود (96). در پژوهش دیگری فعالیت متوسط بدنی را موجب افزایش غلظت تستوسترون سرم خون می داند. برعکس، فعالیت بسیار طولانی همانند دوی ماراتن غیررقابتی باعث کاهش غلظت تستوسترون شده که احتمالاً به دلیل کاهش آزاد شدن (ترشح) هورمون گونادوتروپین می باشد (104).



-2. خلاصه

هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر زمان تمرین (صبح و عصر) بر تغییرات برخی ایمونوگلوبولینهای سرم و پاسخ هورمونهای تستوسترون و کورتیزول در دانشجویان مرد ورزشکار بوده است. بدین منظور پس از انجام مطالعه مقدماتی و همچنین نحوه آشنایی آزمودنیهای شرکت کننده درپژوهش تعداد 28 دانشجوی مرد ورزشکار به صورت هدفمند به دو گروه 14 نفری- صبح و عصر- تقسیم شدند.

آزمودنیهای گروه صبح به مدت 2 ماه و هفته ای 2 جلسه تمرینات دوی تداومی فزاینده با شدت ضربان قلب معین تمرینات خود را انجام دادند. آزمودنیهای گروه عصر نیز همان برنامه آزمودنیهای صبح را در ساعت 5 عصر اجرا کردند (فصل سوم را ببینید). آزمون دویدن- راه رفتن 12 دقیقه برای تعیین حداکثر اکسیژن مصرفی آزمودنیها (Vo2 max)، قبل از اولین جلسه تمرین و بعد از آخرین جلسه تمرین توسط آزمودنیها انجام شد. نمونه‌گیری خون اولیه قبل از اجرای آزمون دویدن- راه‌رفتن در پیش‌آزمون و 24 ساعت بعد از آخرین جلسه تمرین آزمودنیها برای سنجش ایمونوگلوبولینهای IgA، IgG، IgM و پاسخ هورمونهای کورتیزول و تستوسترون گرفته شد. پس از آنالیز نمونه های خونی و آزمون فرضیه‌های پژوهش نتایج نشان داد:

1- تحلیل واریانس یک طرفه میانگین IgA سرم گروه‌ها در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون در زمانهای صبح و عصر در چهار مرحله مختلف تفاوت معنی‌داری وجود ندارد (جدول 4-4).

2- تحلیل واریانس یک طرفه میانگین IgM سرم گروه‌ها در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون در زمانهای صبح و عصر در چهار مرحله مختلف، تفاوت معنی‌داری وجود ندارد (جدول 4-5).

3- تحلیل واریانس یک طرفه میانگین IgG سرم گروه‌ها در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون در زمانهای صبح و عصر در چهار مرحله مختلف تفاوت معنی داری وجود ندارد (جدول 4-6).

4- تحلیل واریانس یک طرفه میانگین کورتیزول سرم گروه‌ها در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون در زمانهای صبح و عصر نشان داد، تفاوت معنی‌داری در متغیر کورتیزول سرم در چهار مرحله وجود دارد. به منظور تعیین اختلاف بین گروه‌ها از آزمون شفه استفاده شد. نتیجه نشان داد اختلاف معنی‌ داری بین کورتیزول سرم پیش آزمون صبح و کورتیزول پیش‌آزمون عصر وجود دارد. به علاوه، تفاوت معنی‌داری بین کورتیزول پیش‌آزمون صبح و کورتیزول پس‌آزمون عصر وجود دارد. همچنین، نتیجه تحلیل نشان داد تفاوت معنی داری بین کورتیزول پس‌آزمون صبح و پس‌آزمون عصر وجود دارد (جدول 4-7).

5- تحلیل واریانس یک طرفه میانگین گروه‌ها در مراحل پیش‌آزمون و پس‌‌آزمون تستوسترون سرم در زمانهای صبح و عصر بین متغیر تستوسترون در چهار مرحله مختلف، تفاوت معنی داری وجود ندارد (جدول 4-8).

همچنین میانگین اجرا برای متغیر 12 دقیقه دویدن و راه رفتن هنگام پیش ‌آزمون و پس‌آزمون آزمودنیهای صبح و عصر (هر دو گروه)، نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین اجرای این دو مرحله وجود دارد. مقایسه میانگین اجرا برای متغیر حداکثر اکسیژن مصرفی (Vo2 max)، پیش‌آزمون و پس‌آزمون آزمودنیهای صبح و عصر نشان داد تفاوت معنی‌داری بین اجرای این دو مرحله وجود دارد (جدول 4-2).

5-3. بحث و نتیجه‌گیری

شواهد روز‌افزون علمی نشان می‌دهند ورزشکارانی که در برنامه‌های تمرینی و مسابقه‌ای سنگین درگیر هستند، استعداد بیشتری برای ابتلا به عفونتهای گوناگون دارند. در حمایت از این دیدگاه، مطالعات زیادی نشان داده‌اند جنبه های مختلف عملکرد دستگاه ایمنی به دنبال فعالیت شدید به صورت موقتی مختل می‌شوند (78، 62، 66، 64، 49، 2، 4). از جهت دیگر اعتقاد بر این است عدم تحرک موجب می‌شود تا افراد غیر فعال دارای کمترین میزان IgA و در معرض بیشترین خطر ابتلا به آسیب مجاری تنفسی فوقانی (URTI) شوند (49). کمبود تغذیه عامل دیگری است که عمل دستگاه ایمنی را سرکوب می‌کند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌ دهد بسیاری از عفونتها با کمبود مواد غذایی شیوع پیدا می‌کنند (69). زمان و ساعت انجام فعالیت ورزشی و تمرین بدنی نیز عامل دیگری است که می‌تواند تا حدودی بر دستگاه ایمنی اثر گذار باشد. توجه به عامل مهم درونی موسوم به ساعت زیستی و تأثیر آ‎ن بر وضعیت فیزیولوژیک و در نتیجه بر عملکرد بدنی به ویژه در اوقات مختلف شبانه روز ضروری است. یافته‌های اخیر علم زیست شناسی زمانی (شناخت تاثیرات زمان بر متغیرهای فیزیولوژیک) نشان می‌دهد، بدن انسان در طول شبانه روز متحمل تغییرات زیادی می‌شود و در هر ساعت توانایی خاصی دارد (85). ریلی و همکارانش (2000)، نشان دادند زمان عکس‌العمل ساده، قدرت عضلانی، توان بی‌هوازی و میزان انعطاف‌پذیری، عصر هنگام در مقایسه با صبح هنگام برتری معنی‌داری دارد که احتمالاً ناشی از بیشتر بودن دمای بدن و ترشحات هورمونی در عصر هنگام است (86).

درپژوهش حاضر سعی شده است تا تاثیر تمرینهای صبح و عصر بر پاسخ هورمونهای کورتیزول و تستوسترون و نیز برخی ایمونوگلوبولینهای سرم خون از قبیل IgM , IgG و IgA بررسی شود. نظر به اینکه پاسخهای به دست آمده پس از اعمال متغیر مستقل بر آزمودنیهای صبح و عصر برای ایمونوگلوبولینهای مذکور معنی‌دار نبوده است، لذا بحث و نتیجه‌گیری آنها در یک محتوی کلی بررسی وعلل احتمالی عدم تغییر آنتی‌بادیها و نظرات پژوهشگران در یک الگوی یکسان به بحث گذاشته می‌شود.

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 119

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 724 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل