پایان نامه بررسی رئالیسم در 22 صفحه ورد قابل ویرایش
پایان نامه بررسی رئالیسم در 22 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه
فلسفه های آ. پ، هدفها و ارزشهایی را بررسی می‌کنند که نظامهای تربیتی متضمن آنها هستند و آنها را رشد و گسترش می دهند. هرگونه تربیت یقیناً و طبعاً دارای مبنای فلسفی است که همه فعالیتهای مدیران و معلمان در مقاطع مختلف آموزشی حتما از آن «مبنای فلسفی» متاثر خواهند شد و نگرش و گرایشهای ایشان را نسبت به امور و مسایل و کارکردهای تربیتی در جامعه به ویژه در محیطهای آموزشی، آنان را «فلسفه تربیتی» می خوانیم بدیهی است که چگونگی (وسعت و عمق) فلسفة تربیتی هر معلم، چگونگی فعالیتهای تربیتی (تربیت و تدریس و مدیریت آموزشی) او را تعیین می‌کند.
هر فلسفه تربیتی (فلسفه آ. پ) معمولاً پیشگامی دارد که «فیلسوف» آن نامیده میشود او کسی است که بیش از سایر متفکران به امر آ. پ پرداخته، وسیع تر و عمیق تر ازآنها دربارة آ.پ اندیشیده و نظرها یا آرای تازه و ابتکاری اظهار کرده است.
هر فلسفه آ. پ ارتباط دارد به افکار و عقاید ما در اینکه:
الف- مردم چگونه باید باشند؟
ب- چگونه باید زندگی کنند؟
بنابراین یک فلسفه تربیتی سعی خواهد کرد:
- مجموعه ای از هدفهای تربیتی را روشن کند.
- آن هدفها را زیر نور ارزشهای اخلاقی عمومی توجیه کند. تحت تأثیر همین هدفهای مشخص هست که خواهیم توانست آنچه را که کودکان و نوجوانان ما باید یاد بگیرند را تعیین کنیم.
بحث در مورد مکاتب فلسفی به این منظور است که ببینیم:
- چه مسایلی در آ. پ مطرح شده اند؟ چه نوع دیدهایی دربارة آنها وجود دارد؟
- چه روشهایی برای سودبخشی کردن فعالیتهای معلم پیشنهاد میشوند؟
- مفاهیم تربیتی چگونه تجزیه و تحلیل میشوند؟ و توجیه مسایل تربیتی چگونه است؟
همان طور که گفته شد فلسفه آ. پ دارای مکاتبی است که ما در اینجا به شرح مکتب واقع گرایی (رئالیسم) و دو مکتب عمدة آن (واقع گرایی قدیمی، تعقلی و واقع گرایی طبیعی یا علمی) در مورد جهان، انسان، شناخت و ارزش و تأثیر آنها بر تفکرات و کردارهای تربیتی و توانائی نقد و بررسی رفتارهای تربیتی مبتنی بر این فلسفه خواهیم پرداخت.
واژه واقع گرایی
واقع گرایی ترجمه واژه رئالیسم (Realism) میباشد که از ریشه لاتین «رس» (Res) به معنای شیئ و واقعیت گرفته شده است.
رئالیسم در فلسفه
عده ای از فلاسفه هستند که قائل به وجود واقعیت های عینی (objective) دیگر غیر از موجودات درک کننده هستند. یعنی واقعیاتی که مستقل از درک کننده وجود دارند و به اینکه آنها را درک کنیم یا نکنیم بستگی ندارند همه کسانی را که چنین می اندیشند واقع گرا یا رئالیست به حساب می آورند. خواه مانند ماتریالیست ها (Materialists) یا ماده گرایان، واقعیت خارجی را منحصر به ماده و خواص آن بدانند و خواه علاوه بر وجود ماده و مادیات به وجود مجردات و ماورای طبیعت هم اعتقاد داشته باشند.
رئالیسم در هنر و ادبیات
در قلمرو هنر و ادبیات «رئالیسم» به آن دسته از مکتب های هنری و ادبی گفته میشود که طبیعت و زندگی را به همان گونه که هستند و به طرز واقعی در بیانات خود، به اشکال تجسمی، تصویری، کلامی، شنیداری و غیره منعکس می سازند. و باید گفت که این اصطلاحات در هنر و ادبیات چندان ربطی به فلسفه ندارد. مثلا یک نقاش یا شاعر یا موسیقی دان واقع گرا (رئالیست) ممکن است از نظر فلسفی پندارگرا باشد و بالعکس.
تاریخچه واقع گرایی (رئالیسم) (Realism)
در تاریخ اندیشه های تربیتی چنین مشهود است که واقع گرایی (اصالت واقع) را ارسطو بنیان گذاشت همچنان که افلاطون بنیان گذار آرمان گرایی است معمولاً این دو سیستم فکری یا فلسفه را مقابل هم قرار می دهند زیرا آرمان گرایی اصالت را به ذهن آدمی میدهد در صورتی که واقع گرایی برای اشیا یا پدیده های خارج از ذهن و فکر ما واقعیت قایل است و وجود آنها را مستقل از ذهن یا عقل انسان می داند. اشیا را آنچنان که هستند قبول دارد. و از تعبیر و تفسیر جهان خارج طبق تجربه های شخصی خودداری می‌کند.
واقع گرایی سخنگویان و مفسران متعددی داشته است و دارد و در نتیجه با نامهای گوناگونی مورد بحث قرار گرفته است و هنوز هم یک نوع واقعگرایی وجود ندارد. به عبارت دیگر، فلسفة واقعگرایی، علی رغم ادعایش، خود گرفتار اختلال واقعیت شده است و برداشتها و تعبیر و تفسیرهای گوناگونی از آن میشود از قبیل: واقع گرایی سنتی (کلاسیک)، واقع گرایی دینی، واقع گرایی رمانتیک، واقع گرایی صوری، واقع گرایی شهودی، واقع گرایی …
اصول واقع گرایی
مطالعه این واقع گرایی ها تقریبا نشان میدهد که این فلسفه را میتوان در دو اصل زیر خلاصه کرد.
انواع واقع گرایی
چنانکه گفتیم، واقع گرایی به چندین شاخه یا دیدگاه تقسیم میشود که عمده ترین آنها «واقع گرایی قدیمی (تعقلی) و «واقع گرایی علمی (طبیعی)» هستند که امروزه دومی بیشتر مورد توجه است و میتوان برتراند راسل (1872-1970) فیلسوف ریاضی انگلیس را از پیشگامان «واقع گرایی علمی» نام برد.
واقع گرایی طبیعی یا علمی جهان مستقل از ذهن را تحت سیطرة قوانین طبیعی تلقی کرده و می گویند وظیفه علم است که به شناخت هستی طبیعی بپردازد. در تربیت نیز بیشتر به پرورش حواس و تشویق شاگردان به مشاهده و تجربه تمایل دارند. آنها جریان تربیت را شکل دادن به رفتار انسان می دانند و با زیستی- اجتماعی تلقی کردن انسان او را برای سازگاری با محیط طبیعی و اجتماعی آماده می سازند.
اما واقع گرایی قدیمی یا تعقلی معتقد به دو بعد جسم و روح در کل وجود انسان هستند. آنها انسان را با وجود جسمانی- روحانی بودنش به صورت یک کل مورد توجه قرار داده و معتقدند از آنجا که کل هستی دارای جنبه های معنوی و مادی است انسان نیز به عنوان بخشی از این هستی بالطبع چنین است. بنابراین برخورد ما به هر دو جنبه وجود انسان باید یکسان باشد واقع گرایی تعقلی غرض اصلی از تربیت را سعادت انسان می‌داند و تحقق آنرا در پرورش انسانی متعادل که دارای قوای جسمانی و روحانی هماهنگ باشد امکان‌پذیر می داند.
هستی شناسی واقع گرایان
کسانی که معتقد بودند مفاهیم کلی ما بازای خارجی دارند یعنی وجود واقعی دارند واقع گرا یا رئالیست خوانده می شدند. اما مفهوم واقع گرایی امروز با این مفهوم قدیمی آن متفاوت است. واقع گرایی معاصر به معنی اعتقاد به وجود خارجی و عینیت اشیا و امور میباشد. به عبارت دیگر واقع گرایان به وجود جهان به عنوان پدیده های مستقل از اندیشه و پندار انسان معتقد هستند و می گویند جهان پیش از اینکه انسان به وجود آید و به برخی از مجهولات آن علم و آگاهی یابد، وجود داشته و اکنون نیز چه آنرا بشناسیم و چه نشناسیم هستی دارد. ستارگان، زمینی که در آن زندگی می کنیم، کوهها، درختان، شهرها و … پندارهایی نیستند که فقط در ذهن افراد وجود داشته باشند آنها فی نفسه و مستقل از ذهن وجود دارند.
تربیت از دیدگاه واقع گرایان طبیعی (علمی)
از آنجایی که واقع گرایان طبیعی انسان را موجودی زیستی- اجتماعی تلقی می‌کنند، عقیده دارند که تربیت عبارتست از آماده ساختن انسان برای زندگی در جامعه و پیش از آنکه یک عمل ساختگی باشد یک عمل طبیعی است. زیرا جهان به صورت مستقل از انسان وجود دارد و ادارة آن توسط قوانینی صورت میگیرد که تسلط بر آنها ناچیز است. پس مدرسه باید هدف اصلی فعالیت خود را آشنا ساختن شاگردان با قوانین حاکم بر طبیعت قرار دهد تا بدینوسیله بتواند موجبات آشنایی آنها را با جهان پیرامون فراهم سازد. بنابراین تربیت نه تنها آماده ساختن انسان برای زندگی در جامعه است بلکه پرورش همه استعدادهای وی به منظور آشنایی با جهان و تسلط بر طبیعت را نیز مدنظر دارد.
واقع گرایان هر چند به میراث های فرهنگی و انضباطی فردی شاگردان توجه دارند لیکن عنایت چندانی به رشد ذهنی نشان نمی دهند. آنها همچنین به دلیل عدم اعتقاد به اراده آزاد در انسان برای تربیت وی روش و مسیری را که بیشتر از روانشناسی رفتار گرا اخذ کرده اند توصیه می‌کنند.
استفاده از اصول و ابزارهایی مانند تقویت، تجزیه فرایند یاد‌گیری به رفتارهای مقطعی و توجه به جنبه های مشاهده پذیر از ویژگی های عمده نگرش تربیتی آنهاست. در این مورد معلم به آنچه در ذهن شاگرد است کاری ندارد و برای او هر چیز که مشاهده پذیر و قابل سنجیدن باشد مطرح است.
شناخت شناسی واقع گرایان
واقع گرایان عقیده دارند آنسوی جهانی که ادراک می کنیم، جهانی نیست که در ذهن خود به خلق دوبارة آن بپردازیم جهان همانی است که هست و انسان برای شناسایی آن باید از حواس و تجارت حسی خود یاری بگیرد. یعنی دانش ما دربارة جهان از اندیشه و پندار ما سرچشمه نمی گیرد بلکه اساساً از حواس ما حاصل میشود.
شناخت شناسی واقع گرایان طبیعی و تأثیر آن در تربیت
واقع گرایان طبیعی در کل وجود ذهن را منکر میشوند و اظهار می دارند که جوهریت و علیت و نظم طبیعی بازتاب یا فرافکن ذهن نیستند بلکه وجود مشخص خود اشیا هستند.
به نظر جان لاک ذهن انسان مانند لوح سفیدی (Blanc Slate) است که چیزی در آن نقش نشده است. و معلومات به تدریج از طریق محسوسات و تجارب حسی در آن نقش می بندند و انسان صاحب تصور یا پندار میشود.
در کل واقع گرایان طبیعی عقیده دارند که معرفت و شناخت ما از جهانی که در آن زندگی می کنیم دقیقاً مطابق آن است و صرفاً محصول حواس هستند.
- امروز بیشتر واقع گرایان طبیعی در تربیت کودکان از نقطه نظرهای روان شناسان رفتارگرا سود می جویند. یاد‌گیری در این دیدگاه ارتباط میان پدیده ها یا همجوار بودن رویدادهاست.
یاد‌گیری در این دیدگاه عبارتست از: شکل گیری تغییراتی که برای معلم و شاگرد حس کردنی و قابل مشاهده است.
منظور از فرایند تربیت در این دیدگاه نه تنها آشنا ساختن دانش آموز با دنیای واقعی است بلکه تربیت باید سبب شود تا شاگردان واقعیات را شخصاً کشف کنند برای معلم تابع این دیدگاه علاقه و انگیزه شاگردان به صورتی که در رفتار آنها بارز میشود مطرح است و ویژگی های ذهنی و درونی انسان کمتر مورد توجه او قرار میگیرد و نیز طبق این دیدگاه تصمیم گیری دربارة فعالیت های آموزشی و محتوی درسی با معلم است و نیز ارضای علائق شاگردان در مقابل محتوی درسی در درجه دوم اهمیت قرار دارد.
شناخت شناسی واقع گرایان تعقلی و تأثیر آن در تربیت
آنها ضمن پذیرفتن امکان شناختن این امر که (جهان همانگونه که هست) تأکید می‌کنند که شناخت نمی تواند یک امر صرفاً مادی باشد و شناخت حسی تنها محسوس مادی را درک می‌کند و هرگز نمی تواند مفهوم «نیستی» را همانند مفهوم «هستی» درک کند.
واقع گرایان تعقلی منکر داده های حسی نیستند اما نقش عقل را در تعبیر و تفسیر آن نادیده نمی گیرند.
واقع گرایی در یک نگاه
منشاء واقع گرایی یا اصالت واقع را میتوان ارسطو دانست. وی همچون افلاطون به اصالت ایده ها اعتقاد داشت لکن آنرا مجرد و جدای از واقعیت مادی نمی پنداشت یعنی عقیده داشت که ایده یا مفهوم کلی درخت یا انسان فقط در ذهن نیست بلکه در خود انسان و درخت نیز هست که او آنها را کلی طبیعی یا کلی نوعی می خواند.
مکتب واقع گرایی روی نکات اصلی زیر تأکید می ورزد:
- جهان با ساختمان طبیعی و با نظمی خاص و مستقل از ما وجود دارد.
- انسان قادر است جهان را همانطور که هست بشناسد. یعنی صفات اشیا به همان شکلی که انسان آنها را می شناسد به جز خطاهای حاصل از نحوة ادراک، وجود دارند.
- شناخت انسان نشان میدهد که جهان پیش از شناخت ما از آن وجود داشته و به اینکه آنرا بشناسیم یا نشناسیم بستگی ندارد.
- از نظر واقع گرایان طبیعی تجربه معیاریست برای شناخت واقعیت ولی واقع گرایی تعقلی علاوه بر تجربه، عقل را هم در شناخت سهیم می دانند.
- واقع گرایان گرچه در مورد عینی بودن یا مستقل بودن جهان از ذهن اتفاق نظر دارند اما در بیان آن هماهنگ نیستند به همین دلیل به مکاتب فرعی تقسیم میشوند که مشهورترین آنها واقع گرایی قدیمی یا تعقلی و واقع گرایی طبیعی یا علمی است.
- واقع گرایان تعقلی جهان را منحصر به وجود مادی نمی دانند و ماهیت انسان را ترکیبی از جسم و روح تلقی می‌کنند آنها می گویند انسان چون دارای روح است و عقل و اراده از نیروهای عمده روح انسان است بنابراین انسان آزاد و مسئول اعمال خویش است.
مشخصات فروشنده
نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر
شماره تماس : 09151803449 - 05137530742
ایمیل :info@payfile.org
سایت :payfile.org
برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...
پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل