پایان نامه معماری روانشناسی طراحی خانه کودک در 81 صفحه ورد قابل ویرایش

پایان نامه معماری روانشناسی طراحی خانه کودک - پایان نامه معماری روانشناسی طراحی خانه کودک در 81 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پژوهش معماری روانشناسی طراحی خانه کودک در 81 صفحه ورد قابل ویرایش
فصل اول : مطالعات پایه و زمینه 1-1) بخش اول (پایه ): برخورد روانشناسانه با موضوع 1-1-1) شناخت کودک از دیدگاه روانشناسی 1-1-2) مراحل رشد کودک 1-1-2-1)خصوصیات کودک 3 ساله 1-1-2-2) خصوصیات کودک 5-4 ساله 1-1-2-3) خصوصیات کودک 6 ساله 1-1-3) کاردانی کودک 1-1-4) کودک و بازی 1-1-4-1) تاریخچه بازی 1-1-4-2) تعریف بازی 1-1-4-3) اهمیت بازی 1-1-4-4) بازی از نظر فروبل 1-1-4-5) اموزش از طریق بازی 1-1-4-6) انواع بازی 1-1-5) کاربرد بازی در اموزش 1-1-5-1) بازی های اموزشی 1-1-5-2) بازی های جسمانی یا بدنی 1-1-5-3) بازی های نمایشی 1-1-5-4) بازی های سرگرم کننده 1-1-6) فضای بازی 1-2) بخش دوم: مطالعات زمینه 1-2-1) شناخت تکنولوژی اموزشی 1-2-1-1) نظری گذرا براموزش پیش از دبستان درجهان امروزوایران 1-2-1-2) ماهیت و کیفیت یک خانه خوب برای کودکان 1-2-1-2) تاریخ ظهور مراکز پیش دبستانی ( کودکستان و مهد کودک) 1-2-1-3) تاریخچه شکل گیری مراکز پیش دبستانی و دبستان در ایران 1-2-1-4) هدف های اموزشی و تربیتی کودکستان 1-2-1-5) سازمان اجتماعی کلاس 1-2-1-6) سازماندهی محیط فیزیکی فصل دوم : مطالعات تکمیلی و تطبیقی 1-1) بخش اول (تکمیلی): 1-1-1) نقش معماری در پرورش فکری کودکان 1-1-2) کودک ، معماری و فضا 1-1-3) برخی احکام کالبدی در مورد طراحی برای کودکان 1-1-4) جلوه های خارجی مهد کودک 1-1-5) شیرخوارگاه 1-1-6) مهد کودک و کودکستان 1-1-7) محوطه سازی برای کودکان 1-1-7-1) محوطه بازی طبیعی 1-1-7-2) فضای باز 1-1-7-3) خیابان 1-1-7-4) فضای مخاطره امیزماجراجویانه 1-1-7-5) پناهگاهها و مکانهای دور از چشم 1-2)بخش دوم : (نمونه های تطبیقی) 1-2-1)نمونه های ایرانی 1-2-2)نمونه های خارجی فصل سوم : آنالیز سایت 1-3) خصوصیات بلوار ارشاد 1-3-1) انتخاب سایت و شناخت کلی ان 1-3-2) ضوابط مکان یابی سایت الف) ضوابط اجتماعی بافت ب) ضوابط کالبدی باف 1-3-3) شناخت زمینه (سابقه تاریخی شهر مشهد و بررسی روند توسعه فیزیکی شهر در قرون گذشته) 1-3-4) شناخت خصوصیات کالبدی شهر مشهد الف)بافت سنتی ب)بافت میانی ج)بافت شطرنجی 1-3-5) طراحی اقلیمی در شهر مشهد 1-3-6)انالیز سایت فصل چهارم: اصول طراحی 1-4) فضا 1-4-1) میزان درک کودک از فضا 1-4-2) معیارهای کیفیت فضا 1- سازماندهی 2- زمان ومسیر 3-جزءوکل 4- فرم 1-4-3) تاثیر شرایط محیطی و کالبدی بر کودکان 1-4-5) شرایط محیطی • (اثرات نور و روشنایی، اثرات سروصدا، تهویه، شرایط حرارتی) 1-4-6) شرایط کالبدی • (رنگ، فرم، ابعاد و اندازه ها، جنس، تزئینات، مبلمان اموزشی، اندازه مدرسه و مهد کودک ، تعداد طبقات در مدارس) 1-4-7)ابعاد و فضاهای مورد نیاز کودکستان 1-4-8)برنامه فیزیکی منابع و ماخذ فصل پنجم :طراحی آشنایی با مساله(پروپوزال) الف) ضرورت واهمیت موضوع ب) طرح مسئله ج) اهداف د) مبانی نظری عام طرح ه) منابع ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ الف )ضرورت و اهمیت موضوع : سرنوشت انسان از دوران کودکی با محیط و فضای اطراف ما عجین گشته است .عقیده بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت بر این است که شخصیت هر انسان در 6 سال اول زندگی او شکل می گیرد بنابراین توجه به نیازهای کودکان در این مقطع سنی و ایجاد زمینه ای برای بروز رشد نیازهای انها از یک سو و اشتغال مادران و نیاز به فضاهایی جهت جهت مراقبت و نگهداری کودکان از سوی دیگر و ضرورت ایجاد فضاهایی در جهت فراهم اوردن شرایط مطلوب برای رشد جسمی ذهنی و عاطفی و اجتماعی کودکان و شکوفایی استعداد ها و علایق انها ونیز فضایی برای اماده یازی کودک برای ورود به دبستان را مشخص می نماید. در پیش از دبستان قصد داریم کودکان را به سمتی سوق دهیم که نسبت به محیط اطراف خود کاملا کنجکاوی نشان دهند و یاد بگیرند که چگونه یاد بگیرند . باید توجه کرد که شرایط فیزیکی تاثیر انکار ناپذیری بر رفتار و افکار دارد . امروزه ساختمانهایی که به بعنوان کودکستان از انها استفاده میشود عموما با کاربری مسکونی و کربری های دیگر بوده اند که از لحاظ کالبد معماری متناسب با نیازهای کودکان نمی باشند . بر اساس نظریات روانشناسان فضای کودکستان باید قادر باید نیروهای ذهنی و احساسی و خلاقه کودک را تحت تاثیرقرار داده و از این طریق هم در اموزش او شرکت کنند و هم محیطی با طراوت برای وی بوجود اورد. هر کودکی بر روی کره زمین زمانی آرزوی دنیای پاکتر را در دل پرورانده است دنیایی مبرا از این رازهای زندگی و در عوض داشتن یک باغ جادویی، امن که مکانی برای تفریح و تماشای بی پلیان انسانها ومحیط پیرامونشان در تاثیر پذیری متقابلند. کودکان به سبب محدودیت های جسمی و روانی خود در قیاس با بزرگسالان تاثیر پذیری بیشتر و عمیق تری داشته باشد و در عوض تاثیر گذاری کمتری بر محیط دارند و به این ترتیب بیش از بزرگسالان اجباراً تابع شرایط محیطی اند. کودکان حساس ترین گروه سنی جامعه را تشکیل می دهند و در حساس ترین و مهمترین سالهای زندگی شان که پایه های رشد شخصیتی و ذهنی و اجتماعی و جسمی آنها شکل می گیرد تا زمانیکه وارد شهر می شوند نیازمند این هستند تا زندگی اجتماعی را در مقیاس خود تجربه کنند و این او مستلزم فراهم بودن فضایی کودکانه و صمیمانه است. فضایی به دو از هیاهوی بزرگترها. دنیایی پر از شادی با رنگهای زیبا که در ان کودک فرصت بیابد افکار تازه و پرورش و رشد استعدادهایش را داشته باشد فضایی که زمینه مناسب برای خلاقیت کودکان فراهم آورد. در طراحی ساختمان مهدکودک، کودک محوری اولویت دار. به این معنی که ساختمان باید برای نگهدرای موقت کودکان طراحی شود نادیده گرفتن عادتمان شده است، حتی اگر پای کودکان در میان باشد. این را بیشتر کارشناسان شهری می گویمند: شهر بزرگ شده، رشد پیدا کرده اما توسعه هنوز غایب است. زنان راهی محیط های کاری شده اند اما از ملزومات حضور اجتماعی آنان در شهر خبری نیست. کودک خبری از جامعه انسانی شهر نشین است و توجه به او از اصول شهرنشینی با این حال گویا این بخش از جامعه شهری ما چندان جدی گرفته نمی شود، مگر به مناسبت روز ج هانی کودک آن هم با پخش چند کارتون. از اموزش اصلو شهروندی گرفته تا رعایت ضوابط استاندارد محیط های ویژه انها. چند مدرسه یا مهدکودک را سراغ داریم که با شرایط جسمی و روانی کابر آن نیمی کودک همخوانی داشته باشد. ب) طرح مسئله : جامعه ای در داخل جامعه ای دیگر منبع اصلی اهداف فر ایند طراحی بود.کودکان باید کمک کنند تا محیط خود را بیافریند و همین طور یاد می گیرند که مسئو لیت پذیر بوده و برای به ثمر رساندن کیفیت استعدادات وجودی خویش کوشش نمایند.(جرج سوارتر) هدف ازهمه این اقدامات زندگی کردن در ساختمان مانند محله ای در شهر است . محله ای در مقیاس کوچک که به کودکان بیاموزد چطور با همه امکانات و مشکلات با هم زندگی کنند. در عین حال هدف کار خلق ترکیبی از دنیای خوشایند برای کودکان بوده است.ساختمانی که امکانات بیشتری برای کودکان ارایه دهد تا بزرگسالان. امروزه وازه انسان استاد اموز جای خود را به انسان خود اموز و مسیولیت پذیرداده است. از این رو الگو و روشی که بدان نیاز داریم نگرشی جدید و بهبود یافته نسبت به الگوهای قدیمی نمی باشد بلکه نیاز مفهومی کاملا متفاوت از اموزش خواهد بود . درون هر محیط همسایگی صدها کودک جای گرفته اند . بچه ها بخصوص کوچکتر ها ارتباط صحیحشان با دنیا را بوسیله الگو های اجتماعی و بازی های جمعی و... بدست می اورند . بدین منظور ایجاد فضاها و محیط های عمومی که زیر نظر گروهی از افراد باشد لازم است تا بچه ها بتوانند چند ساعتی را بدون خانواده و والدینشان بگذرانند . این الگو قسمتی از شبکه اموزش کودک است. یک مرکز روزانه کودکان خانه ای است که کودکان در ان بازی می کنند و از این طریق از تصوراتشان بهره می گیرند تا دنیای خودشان را بیافرینند انها برای این مطلب اتاقی نیاز دارند که نباید تصورات انها را محدود کند بلکه باید به طور مداوم تغییریابد . همچنین مرکز کودکان برای قسمتی از روز خانه ای برای کودکان است . انها باید اینجا احساس کنند که در خانه اند و تمایل دارند که بدانجا بروند.وقتی به کودکان چنین محیطی ارائه میدهید به طور همزمان احساس نیاز به اقدام برای بازی – موزیک- اواز –رقص- نقاشی و ساختن و غیره را میکنند. ج) اهداف : 1- ایجاد محیطی برای اموزش بهتر کودکان 2- نگرشی نو به دنیای کودک و تعلیم و تربیت کودکان 3- ایجاد دنیای بهتربرای کودکان 4- تقویت حس اکتشاف ، خلاقیت ، تصور ، بیان ، تحقیق و مطالعه در کودکان 5- ایجاد فضایی برای کشف استعداد کودکان 6- تقویت حس استقلال و اعتماد به نفس در کودکان د)مبانی نظری عام طرح : هدف از ایجاد مهد کودک ها و کودکستان ها کمک به رشد جسمی ، ذهنی ، عاطفی و اجتماعی کودکان و در نهایت کمک به شکوفایی استعدادها و علائق انها می باشد . تحقق چنین هدفی از دو بعد امکان پذیر است: 1- تامین نیروی انسانی متخصص و کارامد (مربیان اموزشی) 2- چگونگی و اصول طراحی فضای فیزیکی و کالبدی در خور و شایسته جهت احداث چنین مراکزی . باید در نظر گرفت که اگر محیط فیزیکی و فضای کالبدی با میل ذاتی و طبیعت کودک سازگاری نداشته باشد در ان صورت بعید است روح او تشویق به یاد گیری شود .پس باید طراحی محیط مانوس با روحیات کودکان باشد و فرصت های لازم برای کودکان که انگیزه خود جوش برای اموختن و رسیدن به انواع مهارتها را دارا هستند بوجود اورد . این محیط باید به گونه ای باشد که: 1- کودک از رفتن به ان لذت ببرد . 2- فضایی فعال و پر تحرک برای کودک باشد . 3- از فضای سبز برای رسیدن به اهداف استفاده بهینه شود . 4- حس استقلال و اعتماد به نفس کودک تقویت شود . 5- کودک در انجا احساس امنیت کند. منابع و ماخذ روزنامه جام جم - هنر- 14 بهمن 1385 معماری برای کودکان نوشته والتر کرونر پایان نامه های معماری سایت های زیر: www.eg.bucknell.edu http://rds.yahoo.com www.isna.ir www.ispdd.com فصل اول: مطالعات پایه و زمینه 1-1) بخش اول (پایه ): برخورد روانشناسانه با موضوع 1-1-1) شناخت کودک از دیدگاه روانشناسی شناخت صحیح و کامل کودکان اساسی ترین شرط در موفقیت در تربیت و اموزش کودک است .انسان در هر دورهای از رشد دنیای مخصوص به خود را دارد ، یعنی به تناسب رشد فکری و عاطفی خیان پیرامون خود را به گونه ای خاص می شناسد. به همین علت است که با افزایش سن و تحصیلات و تجربه همه ی افراد نسبت به ادراکات و پندارهای گذشته خود با نظری انتقادی نگاه می کنند و گاه برخی افکار و باورهای خود را انتقادی می خوانند ، بنابراین در هر دورهای از سن باید محرک ها و موجودات و خصو صیات محیط را در حد فهم کودک به او شناساند و هدف مهمی که در کودکستان در این زمینه وجود دارد این است که موضوعات اموزشی و اجتماعی و طبیعی که برای رشد عقلی و جسمی کودک کودکان انتخاب میشوند اولا ساده ثانیا قابل مشاهده و تجربه و ثالثا دارای اطلاعات و روابط درست از نظر علمی باشد . به این دلیل از کودکستان انتظار نیست که معلومات و اطلاعات علمی وسیعی به کودکان بدهد اما این انتظار وجود دارد که انچه را میاموزد از نظر علمی درست و منطقی باشد . ویژگیهای کودکان مخصوصا در جنبه های ذهنی و عقلانی و عاطفی و نیز محدودیت در تجربیا ت زندگی حاکی از عدم برخورداری انان از رشد و توان ذهنی و عقلانی در حد بزرگسالان است و از سوی دیگر بر خصوصیات شدید عاطفی و احساسی و تاثیر پذیری مخصوص این گروه سنی اشاره دارد . غلبه عواطف بر جنبه های عقلانی اکثرا موجب ان میشود که کودک بخصوص در مرحله پیش دبستانی از طریق بازی و فعالیت های هنری اسانتر و سریع تر جذب برنامه های اموزشی میشود و پرورش وی با موفقیت بیشتری امکان پذیر باشد . ضمن اینکه دراین گونه فعالیت ها کودکان از ازادی عمل و تفریح و تنوع لازم بهرهمند میشوند و اینگونه فعالیت ها برای انها جذابیت و گیرایی بیشتری دارند . با شرکت دادن بچه ها در کارهای جمعی و تشویق انها به کمک و همیاری می توان محبت متقابل میان انها بوجود اورد . وجود خصایصی چون تخلیل و خیال پردازی و خصوصیات برجسته عاطفی در دوران کودکی حاکی از تناسب هر چه بیشتر زبان هنر با زبان و گرایشات طبیعت این گروه سنی دارد .برخی از این خصوصیت ها عبارتند از : الف-کنجکاوی: میل به جستجو گری و شناخت پدیده های اطراف از همان دوران کودکی در انسان مشهود است . این حس سبب سوالات پی در پی کودک میشود و انگیزه های لازم جهت دقت در دیدن و شنیدن مطالب تازه فراهم میشود و استقبال انان را از موارد گوناگون و خواندنی و ذاستانهای علمی و ماجراجویی را موجب میشود. ب- بازی: بازی به عنوان یکی از بارزترین خصوصیات کودکان مطرح میشود.بازی های کودکان به صورت متنوع انجام میشود و همگام با رشد کودک با تاثیر پذیری از رغبت ها و نیازهای وی در هر مرحله اشکال و خصو صیات تازه ای می یابد . در سنین زیر 6 سال که سنین قبل از دبستان افراد نامیده میشود گرچه کودک در میان جمع بازی میکند ولی از تامل انها بهره مند نیست .به تدریج به مقتضای رشد و خصایص و نیاز های جمعی خود در بازی هایش از قواعد جمع پیروی میکند . مواد مهم و اصلی برای بازی کودکان عبارتند از فضای وسیع ووقت کافی و مناسب تا بتواند بنا به سلیقه و توانایی و میل خود از انها استفاده کند . کودکان از میان فعالیت ها انهایی را بر میگزینند که بیشتر مطابق نیازشان باشد .از جمله وسایلی که در علاقه و فکر خلاق کودکان بسیار با اهمیت است میتوان گل رس – مداد رنگی- وسایل نقاشی –معماها را نام برد. سه چرخه – اسکیت – تاب و زمینی که بتوانند در ان بیل بزنند و خانه سازی کنند بیش از هر چیز کودکان را به فعالیت های عضلانی و حرکت های سریع تشویق میکند .در واقع وسایلی مانند بیلچه ،شن کش،جارو و اسباب نجاری و کشاورزی که بوسیله ان بتوانند عملا کار کنند خیلی بهتر و موثرتر از اسباب بازی های گران قیمت و به ظاهر زیبایی هستند که نتوان با انها کاری انجام داد. ج- تخیل: کو دکان دنیای تخیلی خود را دارند بسیاری از ایشان در طبقات سنی زیر7 سال دنیا را ان طور تجسم می کنند که باید باشد نه ان که هست و همین امر باعث می شود محیط طراحی برای کودکان ان فضایی نباشد که معمار بدون شناخت ان را طراحی میکند. به طور کلی از خصوصیات بارز دنیای کودکان تخیل و خیال پردازی انها است که به گونه ها و اشکال گوناگون صورت میگیرد چنانچه زندگی کودکان بین تخیل و واقعیت نوسان دارد . نقش تخیل در دنیای کودک را میتوان در بازی های نمایشی انها بخوبی مشاهده کرد که از حدود5 /1 سالگی اغاز و تا سالها بعد ادامه می یابد . در نتیجه پرورش تخیل در کودکان در رشد ذهنی و پرورشی و قدرت خلاقیت واستعدادهای هنری و علمی اهمیت زیادی دارد و در حل مسایل و مشکلات و انجام فعالیت های ابتکاری و ابداعات گوناگون موثر واقع می گردد. د- نقاشی : برخی تصور میکنند که نقاشی برای کودکان فقط سرگرمی است اما اگر با دید عمیق و روان شناسانه بنگریم میفهمیم که تنها وسیله سرگرمی نیست بلکه وسیله خلاقیت نیز میباشد . در واقع این عواطف درونی اوست که به صورت بر دیوار خانه و یا کتاب بزرگتر ها نمایان میشود و متناسب با علاقه درونی از رنگهای مختلف استفاده میکند . امروزه روانشناسان دریافته اند که هر خطی که کودک میکشد و هر رنگی که به کار میبرد دارای معنا و مفهوم خاصی است و از تمایلات درونی او ناشی میشود. فصل سوم : آنالیز سایت 1-2-2) انتخاب سایت و شناخت کلی ان با توجه به معیارهای مکان یابی حوزه های عملکردی پروژه که به هر یک از آنها می پردازیم، برای مکانیابی سایت مورد نظر بر آیندی از کلیه ضوابط مطرح شده در نظر گرفته می سود بر این اساس 2 ضابطه کلی در برخورد با بافت انتخابی مدنظر قرار می گیرد: 1. ضوابط اجتماعی بافت: مشخصات فرهنگی، سالم بودن و مناسب بودن برای حضور کودکان از شرایط لازم برخوردار باشد. 2. ضوابط کالبدی بافت: بافت انتخابی می بایست به لحاظ عواملی نظیر دسترسی ، همجواری پتانسیل های طبیعی، خونایی، آب و هوا، آلودگی های صورتی یا صنعتی و آسایش از شرایط لازم برخوردار باشد. با در نظر گرفتن تمام عوامل مطرح شده، انتخاب سایت برگزیده را به لحاظ کالبدی و اجتماعی از سه نظر مورد بررسی قرار می دهیم: 1. از نظر تقسیمات کالبدی شهری 2. در منطقه مورد نظر 3. جمعیت استفاده کننده از مرکز  بافت مسکونی فشرده در این محدوده و تراکم بالای آن در این ناحیه و از طرفی عدم وجود گشایش فضایی مناسب برای اختصاص به چنین مرکزی و استفاده از فضای سبز به علت اهمیت خاص که در قسمت بازی کودکان برای ترکیب فضای بسته با فضای باز دلیل انتخاب این مساحت از سایت را تا حد زیادی توجهی می کند.  همچنین موقعیت زمین نسبت به استخوان بندی منطقه پتانسیل خوبی برای دسترسی به آن می باشد.  از عوامل مهم دیگر انتخاب این زمین می توان به نقشه کاربردی های فرهنگی منطقه اشاره کرد که به وضوح نتوان چنین مرکزی در محدوده منطقه مشاهده می شود و از طرفی واقع شدن سایت در نزدیکی خیابان های اصلی شهر و عناصر شاخص از جمله (فلکه فردوسی، باغ استان قدس، هتل خیام 2 و )سبب سهولت خوانایی دسترسی و بیشتر به ان می گردد.  با توجه به نقشه همجواری سایت ملاحظه می شود که عدم وجود کاربری های مناسب و وجود سایت اداری (انتظامی) ورزشی در فاصله نزدیکی از زمین، ایجاد کننده نوعی مرکزیت فعالیتی در ناحیه و پتانسیل مناسبی برای فعال شدن سایت می باشند. بررسی جمعیت استفاده کننده از مرکز: جمعیت استفاده کننده از مرکز به دو گروه مخاطبین عام و مخاطبین خاص تقسیم می شوند مخاطبین عام مجموعه، عمدتا همان مراجعین ناحیه ای یا محلی می باشند و مخاطبین خاص مجموعه گروهی هستند که از نواحی دورتر به این منطقه می آیند. مطابق آمار جمعیتی سال 1384 جمعیت منطقه حدود 2700 نفر بوده است . 1-2-2-1) ضوابط مکان یابی سایت الف) ضوابط اجتماعی بافت ب) ضوابط کالبدی باف اغلب تئوری های روانشناسی معتقدند که اگرچه مبانی و پایه های شخصیت کودک بر زمینه های فطری و ژنتیکی استوار است ولی تحت تاثیر شرایط زیستی و محیطی مناسب شخصیت سالم در انسان شکل می گیرد . طبیعت بهترین و غنی ترین منبع کاوش ازاد کودک در ان جهت کشف زیبایی ها و رنگ ها و شگفتی های افرینش است . حضور در طبیعت برای بچه ها مهیج است و به انها یاد می دهد که رشد کردن به زمان احتیاج دارد و طبیعت نمی تواند شتاب کند . هرچه بتوانیم ارتباط کودک را بیشتر با اسمان ،فضای سبز و طبیعت و زمین باز و وسیع برقرار کنیم ،محیط دلخواه و جذاب را برای او فراهم کرده ایم . با توجه به مطالعاتی که صورت گرفت و نکاتی که در ارتباط با ضرورت نزدیکی بچه ها با طبیعت بیان شد . برای انتخاب سایت مورد نظر به ضوابطی دست یافتم که انها را بیان می کنم : ما در اینجا دو نوع نوع برخورد با بافت داریم : 1- بافت اجتماعی 2- بافت کالبدی الف ) ضوابط اجتماعی بافت 1- بافت سالم 2- بافت از لحاظ طبقاتی متوسط یا متوسط به بالا 3- بافت مناسب فرهنگی و اجتماعی . 4- بافت محلی . 5- بافت مناسب برای حضور بچه ها . ب) ضوابط کالبدی بافت 1- پتانسیل های طبیعی مناسب ( شیب ،فضای سبز،اب و ...) 2- اب و هوای مناسب و تمیز(دور بودن از مراکز الودگی و صنعتی ) 3- ارامش و سکون 4- خوانا بودن 5- دسترسی های مناسب سواره و پیاده به سایت 6- دارا بودن مساحت مناسب با توجه به کاربری ها و قابلیت توسعه کاربری ها در سایت . 1-2-2-2) شناخت زمینه (سابقه تاریخی شهر مشهد و بررسی روند توسعه فیزیکی شهر در قرون گذشته) : نخستین قومی که در شمال خراسان اقامت گزیدند و به زندگی یکجانشینی، روی آورد قوم پارت بود. پارتها پس از چندی با ایجاد شهرهایی در منطقه سکونت خود زندگی شهری را بینان گذاشتند. پس از اسلام مهمترین و پرجمعیت ‌ترین سکونتگاه حوزه کشف رود ولایت طوس بود. پس از حمله اعراب به ایران و ستمگری خلفای بنی‌امیه به اهالی خراسان جنبشهایی در خراسان پا گرفت و سرانجام با قیام ابومسلم خراسانی حکومت آنان منقرض و سلسله عباسیان تاسیس یافت. اما پس از مدت کوتاهی دوباره اعراب بر خراسان مسلط شدند و بدین ترتیب جنبشهای استقلال طلبانه از نو آغاز شد. در این زمان هارون الرشید برای پایان دادن به این شورشها وارد خراسان شد و در دهکده‌ای مرسوم به سناباد واقع در نزدیکی شهر نوغان اقامت گزید تا اینکه همانجا درگذشت و دفن شد. پس از تأسیس سلسله طاهریان خراسان یکی از مراکز مهم سیاسی خلفای اسلامی می‌گردد. بدگمانی اعراب نسبت به مأمون پیوند ایرانیان به حضرت علی (ع) و نفرت آنان از عنصر عرب موجب شد که مأمون امام رضا (ع) را به ولایت عهدی خود برگزیند و در سال 203 امام رضا (ع) به شکل مرموزی در طوس به شهادت می‌رسند و مأمون ایشان را در کنار مقبره پدرش در سناباد به خاک می‌سپارد. پس از طارهریان به ترتیب در دوره صفاریان و دیلمیان که به مذهب تشیع ارادت خاصی داشتند به شهر مشهد، آرامگاه امام هشتم شیعیان، توجه زیادی مبزول داشتند و از این رهگذر زمینه‌های وسعت هر چه بیشتر آن فراهم می‌گردد به نحوی که روستای نوغان را که در مجاورت آن قرار داشت در بر می گیرد با ادغام سناباد ونوغان هسته اولیه شهر مشهد تشکیل می‌گردد. در زمان سلطنت سلطان محمود غزنوی در اواخر قرن 4هجری اولین حصار اطراف شهر مشهد کشیده می‌شود با احداث این حصار بر وسعت شهر افزوده می‌شود و شهر مشهد در این هنگام با جانب غرب هسته مرکزی یعنی مرقد امام رضا (ع) توسعه می‌یابد. کمتر از یک قرن بعد دومین حصار پیرامون شهر در سال 515 هـ ق در زمان امیر علاءالدین غزنوی ساخته شد و روند گسترش شهر در جهت غرب تداوم یافت. در تاریخ 818 شاهرخ میرزا برای گسترش شهر فرمان داد تا حصار سومی در اطراف شهر کشیده شود و این بار نیز همانند گذشته جهت اصلی توسعه شهر به سمت غرب و شمال غرب بوده است در زمان شاهرخ تیموری علاوه بر احداث حصار جدید ابنیه دیگری نیز در شهر مشهد بنا می‌گردد که از آن جمله مسجد گوهرشاد مدارس پریزاد بالا سر دودر وهمچنین بند گلستان برای تامین آب شهر بوده است. از سال 1345 به بعد که مقارن با تهیه نقشه شهر مشهد است مشاهده می‌گردد که توسعه شهر بصورت پراکنده در کلیه حواشی شهر درحال شکلگیری است. خیابان‌بندیهایی که هنوز از نظام شبکه خیابانی قبلی تبعیت می‌کنند از این تاریخ به بعد عمدتا بصورت شبکه‌های شطرنجی بدون هویت در داخل بافتهای مسکونی شکل گرفته و خیابانهای اصلی دیگری که ساخت قبلی شهر را کامل نموده و هویت حدیدی را به ساخت قبلی بیافزاید بوجود نیامده است. از جمله این توسعه‌ها کوی طلاب واقع در شمال شرقی جاده وکیل‌آباد به سمت غرب شهر جاده سنتو در جنوب شهر بلوار آزادی که از حنوب به جاده سنتو و شمال محور اصلی شهر را برای اتصال به جاده قوچان تشکیل میدهد. از سال 1345 به بعد توسعه شهر عملا توسط خطوط طرح جامع شهر مشهد تعیین و هدایت شده بود. محور اصلی توسعه که در سال 1350 احداث گردید جاده سنتو بو د که محدوده جنوبی و غربی شهر را تا سال 1355 تعیین می‌نمود. ایجاد دانشگاه فردوسی و پارک ملت در محدوده غربی حاده سنتو از عواملی بودند که توسعه شهر را به سمت غرب تشدید می‌نمودند در سمت شمال و شرق شهر توسعه‌ها به صورت حاشیه‌ای انجام گرفت و روستاهای زیادی با بافت شهر ادغام گردیدند. 1-2-2-3) شناخت خصوصیات کالبدی شهر مشهد الف)بافت سنتی ب)بافت میانی ج)بافت شطرنجی 1- بافت سنتی شامل هسته قدیمی شهر که در اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) در بخش مرکزی شرق شهر مشهد است خصوصیت کلی این بافت عبارتند از: شبکه ارتباطی پیچیده و نامنظم معابر باریک و پرپیچ و خم، گسسته شدن پیوند ارگانیک و طبیعی اجزا شبکه در جریان تعریض و توسعه قطعه‌بندی نامنظم و کوچک و متنوع، بافت متراکم، افزایش درجه اختلاط کاربری تجاری و مسکونی در نزدیک حرم فقدان فضای سبز کافی و خدمات شهری و همچنین سیستم منابع جمع‌آوری و دفع آبهای سطحی. 2ـ بافت میانی شامل دو قسمت: یکی در شمال و شمال غرب و دیگری در جنوب و جنوب شرق هسته قدیمی شهر می‌باشد. خصوصیات کلی این بافت عبارتند از: شبکه نامنظم بافت سنتی در نزدیکی هسته قدیمی شهر و شبکه منظم بافت شطرنجی دور از هسته قدیمی تراکم ساختمانی بالا و بناهای عمدتاً یک و دو طبقه. قطعه‌بندی منظم زمین و استقرار بناها در شمال زمین به طور منظم، فقدان فضای سبز کافی و خدمات شهری و سیستم مناسب جمع آوری و دفع آبهای سطحی عدم تکمیل و خاکی بودن شبکه معابر در نواحی حاشیه‌ای. 3ـ بافت شطرنجی شامل کلیه بخشهای دایره داخل محدوده شهر به جز بافت سنتی و میانی است که معابر آنها بر مبنای ضرورت حرکت اتومبیل شبکه‌ای از خیابانهای عمود بر هم می‌باشند. خصوصیات آنها متفاوت و به سه گروه تراکم زیاد، متوسط و کم قابل تفکیک است. بافت شطرنجی با تراکم زیاد شامل کوی امیرالمومنین در حاشیه شمال شهر، بخش شمالی ایستگاه راه آهن بخشی از حد فاصل مرز قدیمی هسته قدیمی شهر و کمربندی صد متری و کوی سیدی در جنوب شرقی شهر میشود. خصوصیات آن عبارت است از: شبکه شطرنجی معابر بن بست و غیر بن بست فاقد سلسله مراتب صحیح فقدان خطوط شمالی ـ جنوبی در شبکه معابر، ساختمانهای متراکم و کم ارتفاع و مشکلات حاشیه‌نشینی. بافت شطرنجی با تراکم متوسط: شامل شمال غرب ایستگاه راه آهن جنوب و غرب هسته قدیمی شرق بلوار آزادی و کلیه بخشهای مسکونی شمال غرب شهر می باشد. خصوصیات کلی این بافت عبارتند از شبکه شطرنجی معابر منظم و متشکل از خیابانهای عمود بر هم و فاقد سلسله مراتب صحیح تراکم کالبدی نسبت به بافت شطرنجی با تراکم زیاد بدلیل وسعت شبکه معابر و قطعات زمین مسکونی کمتر است. قطعه‌بندی منظم زمین و کمبود فضای باز و سبز. بافت شطرنجی کم تراکم: شمال سجادشهر، بخش کوچکی از ناحیه سناباد ناحیه شمال خیابان کوهسنگی رضا شهر و بخشی از نواحی جنوب بلوار وکیل‌آباد می‌شود. خصوصیات بافت عبارتند از: شبکه معابر منظم و خیابانهای عمود بر هم و دارای سلسله مراتب، میزان تراکم کالبدی همه به دلیل وسعت معابر و هم به لحاظ وسعت قطعات تفکیکی و بالا بودن میزان متوسط زیربنای واحد مسکونی پایین است. تفکیک منظم و بزرگ استفاده از الگوی آپارتمانی و وضعیت مطلوب فضای باز و سبز. 1-2-2-4) طراحی اقلیمی در شهر مشهد: بطور خلاصه میتوان موارد زیر را در جهت طراحی همساز در مشهد پیشنهاد کرد: استفاده از مصالح ساختمانی سنگین ـ استفاده از پلانهای فشرده ـ پیش‌بینی بازشوهای کوچک ـ پیش‌بینی فضاهای خارجی قابل استفاده در تابستان ـ به حداقل رساندن سطوح خارجی ساختمان ـ در طراحی مجموعه‌ها، پیشنهاد ساختمانهای گروهی. 1-2-2-5) خصوصیات بلوار ارشاد: بلوار ارشاد دارای چهره ای متمایز با سایر فضاهای شهری است. لبه های این بلوار بجای دیوار از یک سری المانهای شهری استفاده شده است.از نظر بصری سعی شده است تا راسته بلوار فضائی باز و دو طرف بلوار به صورت بصری با هم درگیر باشند.در ویلاهای سازمان اب لبه اصلی بلوار به وسیله نرده با ارتفاع کم جدا شده است.ارتفاع ویلاهای نزدیکتر یک طبقه و دورتر سه طبقه هستند و در راسته اصلی پر و خالیهائی وجود دارد که این ارتباط قطع نشود. . در مجتمع 600 دستگاه نیز لبه اصلی بلوار بوسیله پوشش سبز و ایجاد معبر عبور عابر پیاده جدا شده است. در این مجتمع نیز سعی شده است ارتباط بصری و حتی فیزیکی با حفظ حوزه نفوذ و دسترسی حفظ شود . در داخل بلوار سازمان آب نیز همین اتفاق افتاده است. پوشش سبز بدنه اصلی را تشکیل داده و ارتباط بصری قطع نشده است. در راسته بلوار ارشاد به تناسب فاصله توده ها از لبه اصلی ارتفاع طبقات افزوده می شود ولی در نزدیک لبه بلوار یا توده ای وجود ندارد یا دارای ارتفاع کم است . اخیرا در ابتدای بلوار در لبه اصلی بدنه شهری یک سری ساختمان با ارتفاع ساخته شده است. 512 نیز از این اصل مستثنا نیست . در لبه اصلی مجموعه معبر عبور عابر پیاده و فضای سبز و یک سری مبلمان شهری قرار گرفته است این عامل باعث مجموعه بخشی از محله بلوار ارشاد محسوب گردندبه عنوان جزئی از محله در مجموعه کاملا همگن با اطراف خود است.

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : علیرضا دهقان

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :urbanshop.ir

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 81

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 3228 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل