پایان نامه بررسی شرکت‌های چند ملیتی در 101 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی شرکت‌های چند ملیتی - پایان نامه بررسی شرکت‌های چند ملیتی در 101 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی شرکت‌های چند ملیتی در 101 صفحه ورد قابل ویرایش



فهرست مطالب

عنوان صفحه

تاریخچه شرکتهای چند ملیتی................................................................................ 1

شرکت بین المللی کوکاکولا

1- لیست فعالیتهای کوکاکولا................................................................................ 14

2- کارخانه های نوشابه سازی............................................................................ 16

3- محصولات کوکاکولا........................................................................................ 17

1-3- محصولات و مارکها................................................................................... 20

2-3- محصولاتی که با شکست مواجه شده ....................................................... 22

4- انتقادات............................................................................................................ 23

1-4- انحصار طلبی.............................................................................................. 23

2-4- تمایز............................................................................................................ 24

3-4- جزئیات........................................................................................................ 24

4-4- کوکاکوکا در UK (اکراین).......................................................................... 25

1-4-4- تبلیغات غذایی و چاقی کودکان............................................................... 25

5-4- کوکاکولا در هند......................................................................................... 25

1-5-4- استفاده از مواد شیمیایی........................................................................ 26

2-5-4- استفاده از آب........................................................................................ 27

6-4- شرکتهای نوشابه سازی کوکاکولا و واحدهای تجاری.............................. 29

1-6-4- کلمبیا...................................................................................................... 30

2-6-4- گواتمالا................................................................................................... 34

7-4- جنگ جهانی دوم و نازیسم......................................................................... 34

8-4- اشاره ای بر تجارت در اسرائیل و فلسطین................................................ 34

5- نکات تحسین.................................................................................................... 36

6- تاریخچه........................................................................................................... 37

1-6- جنگ جهانی دوم......................................................................................... 37

7- بابانوئل............................................................................................................ 38

8- اعضای هیئت مدیره......................................................................................... 38

9- سهام................................................................................................................ 38

شرکت های بین المللی BP

1- کلیات شرکت.................................................................................................... 41

2- تاریخچه شرکت............................................................................................... 41

1-2- 1909 تا 1955........................................................................................... 43

2-2- 1960 و 1970........................................................................................... 46

3-2- 1980 و 1990........................................................................................... 46

4-2- در حال حاضر............................................................................................ 47

3- تصاویر............................................................................................................ 50

شرکت های بین اللملی Bombardier

1- کلیات شرکت.................................................................................................... 52

2- زمینه فعالیت شرکت........................................................................................ 52

3- تاریخچه شرکت............................................................................................... 53

4- عناوین ............................................................................................................ 57

1-4- توسعه جهانی.............................................................................................. 58

2-4- انتقادات....................................................................................................... 60

3-4- شخصیتهای حقیقی و حقوقی شرکت.......................................................... 60

5- سایر موارد...................................................................................................... 61

شرکت بین المللی Microsoft

1- تاریخچه شرکت............................................................................................... 65

1-1- 1981- 1975............................................................................................ 65

2-1- 1984- 1981............................................................................................ 67

3-1- 1991- 1985............................................................................................ 69

4-1- 1995- 1992............................................................................................ 71

5-1- 1999- 1995............................................................................................ 73

6-1- 2005-2000............................................................................................. 76

7-1- 2006 و فراتر از آن................................................................................... 79

2- بخش های مختلف شرکت................................................................................ 80

1-2- بخش محصولات و خدمات نرم افزاری شرکت......................................... 80

2-2- بخش تجاری شرکت................................................................................... 83

3-2- بخش سرگرمی ها و ابزار شرکت.............................................................. 84

3- فرهنگ.............................................................................................................. 85

1-3- فرهنگ تجاری............................................................................................. 85

2-3- فرهنگ کاربران........................................................................................... 87

4- ساختار شرکت................................................................................................ 88

5- سهام................................................................................................................ 90

6- تساوی حقوق و گوناگونی............................................................................... 91

7- آرم و نشان شرکت......................................................................................... 92

8- انتقادات............................................................................................................ 92

9- دشواری های قبلی........................................................................................... 94

راهکارهای ورود ایران به بازارهای بین المللی.................................................... 96

منابع...................................................................................................................... 98





تاریخچه شرکت های چند ملیتی



انگلیس و هلند و سایر قدرتهای بزرگ تجاری قرن هفدهم هنگامیکه به بازرگان خود اجازه دادند که بطور جمعی و تحت پوشش شخصیت حقوقی شرکت بتجارت خارجی بپردازند در حقیقت اختیارات سیاسی خود را به آنها تفویض کردند.

زیگموند تیمبرگ

- سابقه تاریخی شرکتهای بین المللی از اوائل قرن 15 میلادی شروع تجارت بین‌المللی بصورت سازمان یافته پایه می‌گیرد. کمپانیها قدرت سیاسی و نظامی را نیز در قلمرو و تجارت خود به ارمغان می‌آورند.

- سابقه کمپانیهای تجاری قدیمی انگلیس مانند کمپانی مرچنتزا دونچررز Merchats A dventurers 1505- کمپانی روس Russia Company – 1553- کمپانی لوان Levant Company- 1581 – از سابقه تاسیس نظام دولت ملی طولانی‌تر است-.

قدیمی‌ترین سازمان تجارت خارجی انگلیس «کمپانی تجارت کالاهای عمده» که در اوایل قرن 14 تاسیس شد. وسیله‌ای بود برای پر کردن خزانه سلطنتی- به مرور زمان مقام سلطنت سهم بیشتری از اختیارات سیاسی و اقتصادی خود را به بازرگان حادثه‌جو واگذار کرد که به خوبی با راه و رسم خرید و فروش در سرزمین‌های غریب و درو دست آشنا شده بودند.

فعالیت بین المللی موسسات تجاری بصورت ابزاری برای تنظیم ورابط بازرگانی درآمد و سپس وسیله‌ای شد برای گسترش بازارهای جدید. پادشاهان و کمپانی‌ها با هم پولدار می‌شدند.

انحصارات تجاری و بسیاری از حقوق و امتیازات مخصوص دولت به کمپانیها داده شد و در عوض اینها هم برای مقام سلطنت یک امپراطوری بنا کردند.

· در قرن 17 و 18 قدرتهای تجاری اروپا- به بازرگانان اجازه دادند بصورت جمعی و تحت پوشش حقوقی شرکت به تجارت بپردازند و در واقع اختیارات سیاسی خود را به آنها تفویض نمودند.

· پدید آمدن تدریجی شم تجارت یا طرز فکر بازاری در فضای اقتصاد آزاد رابطه بین حاکمیت عمومی و خصوصی را بطور بنیادی تغییر داد.

- البته شرط کافی برای تشکیل شرکتهای بزرگ چند ملیتی تنها انگیزه، منفعت طلبی نبود.

پایان جنگ بین‌المللی دوم شرائط و موقعیت را برای انقلاب صنعتی دوم جهان سرمایه داری از هر نظر فراهم نمود. اختراعات و اکتشافات سیستم‌های ارتباطی حمل و نقل – اطلاعاتی- و سایر تکنولوژیهای مدرن قوانین مساعد و موصوبات لازم نیز برای سرمایه گذاری زمینه و موجبات انقلاب صنعتی دوم را کامل کرد و در مدت کوتاهی از سرمایه‌گذاریهای جدید همان شرکت‌های بزرگ و موفق قبلی، شرکتهای چند ملیتی جدیدی زائیده شدند.

در چهار دهه اخیر شرائط و موقعیت لازم برای تولد و رشد غولهای صنعتی بوجود آمد. هر چند که عمر بازرگانی بین المللی به درازای عمر استثمار است ولی پایان جنگ جهانی دوم آغاز مرحله جدیدی را در اقتصاد- بازرگانی عمر استثمار است ولی پایان جنگ جهانی دوم آغاز مرحله جدیدی را در اقتصاد- بازرگانی وصنعت بین المللی اعلام نمود. – کنفرانس برتن‌وودز Bretton woods، تشکیل صندوق بین المللی پول و بانک جهانی و استقرار سیستم ثابت نرخ برابری ارزهای معتبر جهانی باطل را در برداشت که تضمینی برای توسعه سرمایه گذاری امریکا در اروپا محسوب می‌شد. طرح مارشال نیز که در ژوئیه سال 1947 بوسیله جرج سی مارشال وزیر امور خارجه وقت امریکا پیشنهاد و مورد تصویب قرار گرفت زمینه را برای سرمایه‌گذاری امریکا در اروپا مساعد نمود و بازار بورس اروپا را رونق بخشید.

- در سالهای اولیه تشکیل بازار مشترک جمع سرمایه‌گذاری امریکا در اروپا از یکی دو میلیارد دلار تجاوز ننمود ولی پس از ده سال مجموع این سرمایه‌گذاریها از ده میلیارد دلار بیشتر شد. در آن زمان بیش از نیمی از مجموع 6000 فعالیت اقتصادی امریکا در اروپا متمرکز بود.

- اکنون که در حدود سه دهه از تشکیل بازار مشترک اروپا می‌گذرد حجم سرمایه‌گذاری‌های امریکا در اروپا بیش از صد برابر رقم سالهای اولیه یعنی از مرز تریلیون دلار (هزار میلیارد دلار) گذشته است.

بازار مشترک: (EEC) شش کشور اروپائی فرانسه- آلمان غربی- ایتالیا- بلژیک- هلند- لوگزامبورگ در سال 1958 این اتحادیه انحصاری، اقتصادی را تشکیل دادند. (طرح پروژه ژان مونه از فرانسه) برای اتحاد سیاسی اروپا از طریق اتحاد اقتصادی برای ایجاد سیستم آزاد به منظور انتقال کالا، ارائه خدمات- سرمایه و کارگر و وحدت مقررات بازرگانی و گمرگ و واردات و صادرات و مقررات حمل و نقل کشاورزی، بازرگانی و نتیجه تشکیل بانک، سرمایه‌گذاری اروپا و صندوق اجتماعی اروپا برای کارگران بیکار گردید. در سال 1982 در بیست و پنجمین سالگرد تعداد اعضاء 10 کشور بود.

· طرح مارشال زمینه را برای سرمایه‌گذاری امریکا در اروپا مساعد کرد و در حقیقت قسمت اعظمی از سرمایه گذاریهای فراری اروپا از جنگ جهانی دوم با پوشش قوانین حمایت از سرمایه‌ امریکا در اروپا به خدمت گرفته شد.

· وتشکیل بازار مشترک اروپا آینده این سرمایه‌گذاری سودآور را تامین نمود.

آدام اسمیت:

«یکی از مهم‌ترین ویژگیهای سرمایه بین‌المللی بودن آن است و سرمایه را به حکم عقل سلیم باید از محدودیتهای ملی و سیاسی آزاد کرد».

- تراست (Trust) در اصلاح کسب و تجارت و بازرگانی- ترکیبی از چند شرکت بزرگ است که نسبت به تولید و یا توزیع یک یا چند کالا و یا خدمت به خصوص بصورت انحصاری و یا شبه انحصاری عمل می‌نماید. ولی بعدها با وضع قوانین ضد تراست این نوع تراست غیر قانونی اعلام شد.

کارتل (Cartel): اتحاد تولیدکنندگان یک کالای مشابه به منظور برخوردای از مزایای انحصاری (مونوپولی) و در نتیجه تامین بهتر هدف نهائی سهامداران خود.

· سرمایه ملیتی ندارد و به جائی می‌رود که بهتر با آن خدمت کنند.

· سرمایه هم بین‌المللی است و هم غیر ایدئولوژیک.

- در سرتاسر دهه 1970 چند ملیتی‌ها پی بردند که خطرات احتمالی سرمایه گذاری در کشورهای جهان سوم بیش از کشورهای پیشرفته است. زیرا نظامهای اقتصادی و سیاسی این ملل را ثبات کمتری برخوردار بود در نتیجه وضعیت کمتر قابل پیش‌بینی استم. بدین لحاظ و به منظور جبران خطرات بیشتر موجود در این کشورها بازده بالاتری را نسبت به کشور خود از سرمایه انتظار دارند.

- در برهه‌ای از زمان قیمت کالاها بالا رفت و برآورد می‌شد که این روند صعودی هم چنان ادامه داشته باشد. به گفته‌ای دیگر قحطعی منابع طبیعی رخ می‌داد.- کشورهای جهان سوم با توجه به این پیش‌بینی‌ها می‌خواستند بیشترین سهم را کسب نماید.

پیشنهاد چند ملیتی وام‌های کم هزینه بود که می‌توانست انگیزه‌ای قوسی برای تامین منابع چند ملیتی‌ها باشد. جهان سومی‌ها با قبول وام‌ها منابع طبیعی را برای چند ملیتی‌ها تامین نمودند. اما پیش‌بینی‌ها اشتباه از آب درآمد. به دلیل تولید انبوه قیمتهای سقوط کرد یعنی تا آن زمان از منابع طبیعی مثل آهن جهان سوم استفاده سرشاری می‌شد که این مصرف کاهش پیدا کرد. البته رشد ملایم تر اقتصادی نیز در این کاهش مصرف موثر بود. عامل دیگر طولانی بودن دوره طرح تا زمان بهره برداری در مورد بعضی از پروژه ها بود خیلی از این پروژه‌ها تا سالهای آخر دهه 70 معطل ماندند. اینگونه مباحص این نتیجه را بدست می‌دهند که این کشورها به گسترش تولید خود با زمانی که پولشان ثابت و قوی گردد ادامه می‌دهند. کاهش قیمتها که یک باره در دهه 80 صورت گرفت به این دلیل بود که چند ملیتی‌ها برای جلوگیری از ضرر خود به بهره‌برداری بیشتر از منابع جهان سومی‌ها که بپردازند. هنگامی که خطرات ناشی از ؟؟؟؟ قیمتها بی‌اهمیت تلقی شد کشورهای جهان سوم نیازی به مشارکت با سرمایه ‌گذاران خارجی ندیدند. اما قرارداد‌های منعقد شده مانع از این مشارکت بود و معادن کشورهای جهان سوم در انحصار چند شرکت اداره می‌شدند که در‌ آن کمپانی‌های غربی تمام تولید سرمایه‌گذاری و فروش را کنترل می کردند. چنین بافتی اجازه می‌داد که چند ملیتی‌ها قیمتها را نیز کنترل نمایند. در دهه 1970 بافت دوگانه‌ای از بازار با یکدیگر ترکیب شد. شرکتهای دولتی محلی با کمپانیهای چند ملیتی معادن که فاقد ذخائر بودند به رقابت برخاستند. تولید کنندگان جدید که فاقد بازار فروش فلزات بودند به ناچار به سازمان‌هائی از قبیل بورس فلزات لندن روی آوردند بنابراین باز هم در قیمت‌گذاری همان چند ملیتی‌ها حرف اول را می‌زدند. البته ترتیبات جدیدی بر اساس قرارداد و مطابق با نیازهای زمان در شرف تکوین است. خیلی از این ترتیبات قراردادی به صورت مشارکت می‌باشد، یعنی به خارجی اجازه می‌دهد تا بازدهی به نسبت سهمیه خود در طرح داشته باشد. در تشکیل مشارکت اغلب کشور میزبان حق الامتیاز‌هائی را به سرمایه‌گذار یا کمپانی میهمان حتی از پنج سال جلوتر از بهره‌برداری اعطا می‌نماید. تعدادی پا را فراتر گذاشته و سرمایه‌گذاری کمپانی میهمان را با ایجاد یک حساب ذخیره تضمین می نمایند. یعنی به آنها اطمینان می‌دهد که حتی در شرایط دشوار پیش‌بینی نشده آنها به عواید نقدی خود دست می‌یابند.







1- کلیات شرکت

ترجمه‌ی دوم: شرکت BP

نوع: شرکت بین‌المللی

سایت (http:// www. Iondonstocke xcttange . com/ enjb)

تاسیس: 1908م پالایشگاه پاریس / انگلیس

1954 شرکت پتروشیمی انگلیس.

مکان: لندن- ایالت Kingdom

موسس: الکساندر اسمیت- لرد برون

محصولات و صنعت: نفت و گازوئیل، پتروشیمی، محصولات نفتی- خدمات ایستگاهی- روغن موتور-

درآمد: 285 میلیارد دلار در سال 2004

کارکنان- 12900 نفر در سال 2004ـ

سایت http: // WWW. bp. Com/ (http: // WWW . bp. Com)

2- تاریخچه شرکت

در آگوست 1998م شرکت پتروشیمی انگلیس با شرکت نفت آمریکا یکی (آموکو) یکی شد. سپس BP.Amoco نام گرفت- این حرکت بسیار وسیع بود و از لحاظ قانونی یک شرکت رسمی شد- (یک سال بعد از فعالیت شرکت آموکو شخصیت حقوقی خود را از دست داد و BP نام گرفت) در آغاز و نه به مدت طولانی معنی BP= Britissh Petroleum (یعنی پتروشیمی انگلیس) در بعضی از آگهی‌ها Britissh Petroleum یعنی ماورای پتروشیمی نامیده می‌شد.

bp منعکس کننده‌ی این واقعیت است که bp یک تجارت جهانی است. و هویت این شرکت را مشخص می‌کند.

در سال 2005م سازمان دارایی جهانی لیست 500 عدد از شرکتها را اعلام کرد که bp دومین در دنیا بود با فروش 285 میلیارد دلاری که تنها میلیارد دلار کمتر از شرکت بالا دستی به نام وال مارت بود که bp را به بزرگترین شرکت جهانی تبدیل می‌کرد در سال 2005- در حالی که در سال 2000 نهمین شرکت در دنیا بود. Bp.solar یک هدایت کننده‌ی صنعت تولیدات سوخت در دنیا است. به تازگی bp.solar توانسته است به تجارت نیروی هیدروژنی دست یابد.

فهرست:

1- تاریخچه شرکت

1-2- از 1909 تا 1955

2-2- از 1960 و 1970

3-2- از 1980 و 1990

4-2- زمان حال

2- تصاویر

3- روابط خارجی

1-2 - 1909 تا 1995

در می 1901 م- شاه ایران امتیاز تحقیقات یافتن نفت ایران را به ویلیام کانکس دارسی بخشید- ویلیام در 1908 م منبع نفت فوق را یافت- این اولین تجارت مهم در خاورمیانه بود- در 1909 م شرکت نفت انگلیس- ایران بهره‌برداری شد. و شرکت تا جنگ جهانی اول به کندی رشد می‌کرد. تا زمانی که دولتمردان انگلیسی یک کنترل خوبی را روی این شرکت بدست آوردند و استراتژی ویژه‌ای را در پیش گرفتند. و این شرکت تبدیل به یک منبع مهم و عمده‌ای برای نیروی دریایی در طول جنگ جهانی اول شد. در 1917 م آلمان و انگلیس در جنگ بهم پیوستند و اسم تجاری bp برای آن استفاده شد. بعد از اتمام جنگ دولتمردان انگلیسی 51% سود برای انگلیس (49% ایران در آن سهم بود) بود. به هر حال به این معنی بود که ایران طبق توافق‌نامه 1919 م جزء این شرکت بوده و می‌توانسته است تجارت سودمندانه‌ای را در این کشور داشته باشد. در 1931 م در وضعیت بد اقتصادی BP با بازار خودشان در ایالت سلطنتی انگلیس یکی شد. (با شل نکس ال.تی.دی) شرکت جدیدی را تاسیس کردند که این شرکت ادامه می‌داد به تجارت تا قبل از جدایی این دو شرکت در سال 1975م.

بین طرفداران حکومت امپراطوری و افراد مخالف سلطنت اختلاف عقیده ایجاد شده و شاه مجبور شد که به امتیاز خاتمه دهد. این امتیاز سهم سود دولتمردان ایرانی را برای یک سال زیاد می‌کرد. در سال 1936 نام قرارداد فوق از A.P.O.C به A.I.O.C تغییریافت. (که مخفف Anglo- Iranian oil company بود)

به دنبال آشوب جنگ جهانی دوم A.I.O.C و دولتمردان ایرانی ایستادگی کردند در برابر فشار ملی‌گرایان برای انعقاد قراردادی دوباره در مارس 1951م نخست‌وزیر علی رزم‌آرا کشته شد. و در آپریل یک لایحه قانونی ناسیونالیستی در مورد صنعت نفت شاه عوامل شرکت فوق کشور را ترک کنند.

A.I.O.C هویت خود را بر خلاف عدالت دربار حفظ می‌کرد و ژنرال فضل‌الله زاهدی نخست وزیر ایران شد در 19 آگوست 1953م محمد مصدق نخست وزیر دموکرات ایران فشار آورد بر سر لشکر زاهدی و شاه او را بازخواست کرد. A.I.O.C تبدیل شد به شرکت پتروشیمی انگلیس در 1954 و به روشنی و واضحی 40% سهم را به همسر شاه تعلق گرفت- bp دامه داد در کشور ایران تا زمان انقلاب اسلامی- به هر حال این برنامه در خارج از ایران ادامه داشت. بعد از آن کارش را در سطح جهانی ادامه داد.





-1- 1984- 1981 : قدرتمند شدن

اما سیستم عاملی که موفقیت اصلی شرکت را به ارمغان آورد سیستم عامل DOS بود. در تاریخ 12 آگوست 1981 پس از اینکه مذاکرات با شرکت Digital Research با شکست مواجه شد IBM با مایکروسافت قرارداد بست تا نسخه ای از سیستم عامل CP/M را که قرار بود در کامپیوتر شخصی (PC) جدید IBM مورد استفاده قرار بگیرد فراهم نماید. اما در آن زمان مایکروسافت سیستم عاملی را آماده نکرده بود بنابراین یک نسخه شبیه سازی شده CP/M بنام QDOS (سیستم عامل سریع و کثیف) را از تیم پترسن که از شرکت محصولات کامپیوتری سیاتل بود به مبلغ 50,000 دلار خریداری نمود و نام آنرا به PC- DOS را به مبلغ 250 دلار و 40 دلار قیمت گذاری نمود و به مرور PC- DOS به خاطر قیمت کمتر تبدیل به استاندارد فراگیر شد.

در حدود سال 1983 مایکروسافت با همکاری چندین شرکت یک سیستم کامپیوتر خانگی ایجاد نمود و نام آنرا MSX گذاشت که این سیستم نسخه سیستم عامل DOS مخصوص خود به نام MSX- DOS را داشت. این سیستم در ژاپن و اروپا از محبوبیت برخوردار گشت. بعدها هنگامی که Compaq اقدام به شبیه سازی موفقیت آمیز IBM BIOS نمود بازار شاهد سیل کامپیوترهای خانگی مشابه IBM گردید. مایکروسافت به سرعت با استفاده از موقعیت خود اقدام به قبضه نمودن بازار سیستم عامل کامپیوترهای خانگی نمود. مایکروسافت اقدام به ارائه مجوز استفاده از سیستم عامل خود برای استفاده بر روی کامپیوترهای خانگی غیر از IBM نمود و این نسخه از سیستم عامل را MS-DOS (مخفف سیستم عامل دیسک مایکروسافت) نام نهاد.

مایکروسافت با بازاریابی پیگیر و فعال MS- DOS برای تولید کنندگان کامپیوتر غیر از IBM از یکی از بازیگران کوچک صحنه فروشندگان نرم افزار تبدیل به یکی از بزرگ ترین فروشندگان نرم افزار در صنعت کامپیوتر خانگی شد. مایکروسافت از 2 مه 1983 با ارائه ماوس مایکروسافت (Microsoft Mouse) وارد بازارهایی چون سخت افزار کامپیوتر شد. این توسعه محصولات انتشارات مایکروسافت که بخش چاپ کتاب بود و در 10 نوامبر همان سال گشایش یافت را نیز در بر می گرفت. اولین کتاب های چاپ شده در این انتشارات عبارت بودند از: «کنکاش در کامپیوتر خانگی IBM» نوشته پیتر نورتون و «کتاب اپل مکینتاش» نوشته کری لو.

3-1- 1991- 1985 : ظهور و سقوط OS/2

در 1985 جمهوری ایرلند میزان اولین کارخانه تولیدی بین المللی مایکروسافت گردید و در تاریخ 20 نوامبر مایکروسافت اولین نسخه خرده فروشی ویندوز مایکروسافت را که در ابتدا حالت بسط یافته گرافیکی از MS-DOS بود را به بازار عرضه نمود. در ماه اگوست، مایکروسافت و IBM در ایجاد یک سیستم عامل متفاوت بنام OS/2 همکاری و مشارکت نمودند. OS/2 به همراه یک سخت افزار جدید متعلق به IBM به بازار معرفی شدند. مدتی بعد در 16 فوریه 1986 مایکروسافت به ردموند در ایالت واشنگتن نقل مکان کرد. حدود یک ماه بعد در 13 مارس شرکت به سهام پیوست و ارزش ان 61 میلیون دلار و 21 دلار به ازای هر سهم تعیین شد. در پایان همان روز قیمت سهام شرکت به 28 دلار رسید. در سال 1987، مایکروسافت اولین نسخه از OS/2 را برای تولید کنندگان تجهیزات و سخت افزار روانه بازار نمود. در همین حال مایکروسافت شروع به معرفی مهم ترین محصولات اداری خود نمود. Microsoft World یک برنامه اداری ترکیبی که ویژگی های یافت شده در یک پردازش گر کلمات، برگه گسترده، پایگاه داده ها و دیگر کاربری های اداری را ترکیب نموده بود برای اولین بار در اواخر سال 1986 بعنوان نرم افزاری برای ؟؟/‌مکینتاش به بازار عرضه شد. Microsoft World به شکل مجموعه ای مرتبط که در سال 1987 به عنوان اولین محصول شرکت بر روی CD- ROM به بازار عرضه شد ، به فروش رفت. یعنی در 8 آگوست، 1989 مایکروسافت موفقیت آمیزترین محصول اداری خود یعنی آفیس مایکروسافت را به بازار عرضه نمود. برخلاف مدل Microsoft World آفیس مایکروسافت مجموعه ای از محصولات مجزای بهره وری مایکروسافت مانند Excel , word مایکروسافت بود. در عین حال که آفیس و ورود مایکروسافت عموما به شکل داخلی توسعه یافتند، مایکروسافت به رویه خرید محصولات شرکت های دیگر و تغییر نام آنها ادامه داد و به طور مثال می‎توان به SQL Server که یک سیستم مدیریت پایگاه داده های نسبی است که بر مبنای تکنولوژی خریداری شده از Sybase ایجاد گردید اشاره نمود.

در سال 1989 مایکروسافت در کامدکس اعلام نمود که ارائه ویندوز 3000 آخرین نسخه ویندوز خواهد بود. در طول چند سال آینده مایکروسافت مرتبا اعلام نمود که OS/2 آینده کامپیوتر را تشکیل خواهد داد. در تاریخ 16 مه 1991 بیل گیتز به کارکنان مایکروسافت اعلام نمود که همکاری و مشارکت در OS/2 خاتمه پذیرفته است و در نتیجه مایکروسافت تلاش خود را معطوف بهبود ویندوز و ویندوز NT خواهد نمود. برخی از افراد، بخصوص توسعه دهندگان نرم افزاری که به ویندوز بی توجهی نموده بودند و اکثر منابع خود را معطوف OS/2 نموده بودند غافلگیر شدند و مایکروسافت را متهم به نیرنگ و فریب نمودند.

در صنعت این تغییر و تحول ویندوز بارها بعنوان «تقلب سطحی» مورد اشاره قرار گرفت. د رسالهای بعد محبوبیت OS/2 کاهش یافت و ویندوز بسرعت تبدیل به سیستم عامل محبوب کامپیوترهای خانگی گردید. 1991 همچنین سال شروع به کار بخش تحقیقات مایکروسافت است که سازمانی در مایکروسافت است که برای تحقیق در خصوص مباحث مربوط به علوم کامپیوتری راه اندازی شد.

Microsoft Visual Basic که محصول محبوبی برای توسعه برای شرکت‌ها و افراد است نیز در اینسال معرفی شد.

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 101

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 248 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل

پایان نامه بررسی سیستم مدیریت خودروهای فرسوده در 112 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی سیستم مدیریت خودروهای فرسوده - پایان نامه بررسی سیستم مدیریت خودروهای فرسوده در 112 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی سیستم مدیریت خودروهای فرسوده در 112 صفحه ورد قابل ویرایش



سیستم مدیریت خودروهای فرسوده

مطالعه بر روی روش های یک سیستم خودروهای فرسوده مانند چگونگی طراحی، چگونگی اجرا، نوع ابزار استفاده شده و تأثیر عوامل و رفتارشان در کارهای مختلف در مرحله بعدی قرار می‎گیرد.

نه تنها مسائل زیست محیطی از اهداف یک سیستم می‎باشد، همچنین اقتصاد یک سیستم نیز یک جنبة مهم می‎باشد. بنابراین، این تحقیق به جنبه های مالی و اقتصادی سیستم ها نیز می­پردازد. کلیه موارد به ما کمک می‌کند تا درک بهتر و عمیق تری از سیستم داشته باشیم. سایر جنبه ها. مانند رقابت، بازار فروش و مباحث بازرگانی تحت بررسی و مطالعه می‎باشد. ولی به علت محدودیتهای موجود، در این تحقیق از این جنبه ها صرفنظر می‎شود تا به سایر جنبه ها رسیدگی بهتری گردد.

انتخاب معیار برای گزینش کشورها:

انتخاب کشورهای برای بررسی سیستم های مدیریت خودروهای فرسودة آنها، بر اساس چند معیار می‎باشد یکی از مهمترین این معیارها عبارت است از: واردات خودروها می‎باشد. سعی بر آن است تا کشورهایی انتخاب گردند که واردات تقریباً شبیه به یکدیگر دارند و طول و مدت اجرای مدیریت خودروهای فرسوده در آنها طولانی باشد تا دارای خروجی زیادی باشیم و همچنین این سیستم ها دارای تنوع زیادی باشند تا بتوان ابزارهای زیادی را برای آنها آزمایش کرد و معیارهایی از این قبیل.

بر این اساس کشورهای زیر انتخاب گردیدند:

1- سوئد: که دارای سابقه زیاد در زمینه سیستم مدیریت خودروهای فرسوده دارد که این سابقه به سال 1975 برمی گردد. سیستم اولیه به صورت دستمزد و پاداش بود و از زمانیکه مسئولیت خودروهای فرسوده به دوش سازندگان افتاد یک سیستم جدید نیز به موازات آن شروع به کار کرد.

2- هلند: از سال 1995 شروع به سازماندهی دوباره خودروهای فرسوده خودکرد که اساس آن بر مبنای توافق بین دولت و یک شرکت خصوصی، ARN، که مسئولیت سازماندهی و مدیریت خودروهای فرسوده را دارد، می‎باشد.

3- آلمان: سیستم مدیریت خودروهای فرسوده این کشور به صورت اختیاری بود که از سال 1997 اجباری شد. در این سیستم مسئولیت تولید کنندگان پائین می‎باشد بنابراین کلیه هزینه ها به عهدة آخرین مالک می‎باشد.

قابل ذکر است که آلمان با توجه به دستور اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه مسئولیت تولید کننده، سیستم خود را عوض کرده ولی از آنجا که این دستور از سال 2001 فعال شده، امکان بررسی خروجی های آن در این مدت کوتاه نمی باشد، بنابراین تمرکز بیشتر بر روی روش سابق می‎باشد.

4- فرانسه: سیستم مدیریت خودروهای فرسوده این کشور به صورت توافقات اختیاری می‎باشد که از تاریخ 1993 شروع به کار کرد. یک واحد به نام مدیریت انتشار (MD) به منظور گسترش صحیح، سلسله مراتب تصفیه خودروهای فرسوده دایر شده است. این واحد بر روی قسمتهای مختلف تصفیه خودرو از جمله اوراق کردن، بازیافت و بخصوص تکه کردن و پرس کردن نظارت دارد و جریان فیزیکی خودروهای فرسوده از خودروهای جمع شده توسط معامله گران تا سلسله مراتب دیگر را کنترل می‌کند.

5- انگلستان: سیاست این کشور بر اساس توافق بین صنایع مختلف بازیافت کننده می‎باشد. بعلاوه یک تعهد در همة قسمتهای مدیریت سیستم های فرسوده را هدایت می‌کند و سیستم مدیریت مشخصی وجود ندارد.

4-1- محدودیتها:

در طول انجام پروژه به چندین محدودیت برخورد کردیم که بطور مختصر عبارت است از دسترسی به اطلاعات، اعتبار اطلاعات، محدودیت زبانی، محدودیت زمانی.

1- دسترسی به اطلاعات: در پاره ای از موارد جمع آوری و دسترسی به اطلاعات سخت و غیرممکن می‎باشد بخصوص وقتی که این اطلاعات محرمانه باشند.

2- اعتبار اطلاعات: در بعضی موارد ممکن است اطلاعات جمع آوری شده دارای اعتبار نباشند مخصوصاً زمانیکه در بعضی از موارد با تناقض برخورد می کنیم. در نتیجه قضاوت برای اینکه بدانیم اطلاعات درست است یا نه سخت می‎باشد.

3- زبان: بعضی از اطلاعات موردنظر به زبان اصلی بعضی از کشورها می‎باشد و دستیابی به آن سخت است مانند بعضی از کارخانجات ژاپنی که اکثراً با این مشکل مواجه می شویم.

4- زمان: مهمترین محدودیت از نظر زمانی می‎باشد که باعث می‎شود اهداف پروژه محدودتر گردد.

5-1- متدولوژی

در این تحقیق از متد زیر استفده گردیده است:

(1) مرور ادبیات سیاست پایدار مواد زائد و مشکلات زیست محیطی مربوط به موضوع خودروهای فرسوده به منظور گسترش معیارهای ارزیابی سیستم

(2) مطالعه سیستم های خودروهای فرسوده در چندین کشور مختلف از جمله ایران

(3) ارتباط با قسمتهای مختلف که نقش هایی را در این سیستم ایفا می‌کنند.

(4) آنالیز اطلاعات جمع آوری شده

مرور بر ادبیات سیاست پایدار مواد زائد:

مطالعات تئوریک بر روی مفهوم سیاست پایدار مواد زائد و ضرورت آن، در طبقه بندی مدیریت مواد زائد، ضروری می‎باشد. در این تحقیق سیاست های بکار گرفته شده در زمینه مواد زائد کشورهای مختلف بررسی می گردد. همچنین در این تحقیق ابزار و وسایل اجرای این سیاستها بررسی می گردد. مطالعه بر روی این ابزار این امکان را به ما می‎دهد تا درک بهتر و بیشتری از خروجی های آن در زمینه خودروهای فرسوده داشته باشیم. چندین خصوصیت از سیاست پایدار مواد زائد، اهمیت زیادی دارند و اطلاع از آنها جهت انتخاب ابزارهای موجود ضروری می‎باشد. بنابراین مطالعه این خصوصیات که در تحقیقات گذشته مورد بررسی قرار گرفته اند امری ضروری به نظر می رسد.

در زمینه معیارهای زیست محیطی نیز باید مطالعاتی صورت بگیرد تا به معیارهای سیاست پایدار مواد زائد، معیارهای زیست محیطی نیز اضافه گردد و باعث بهبود معیارها در زمینه خودروهای فرسوده گردد. سرانجام، معیارهای انتخاب شده معیارهایی هستند که از همه مناسب تر به نظر می رسند.

مطالعه بر روی سیستم های خودروهای فرسوده کشورهای مختلف

بعد از انتخاب کشورها، انواع اطلاعات مختلف جمع آوری می‎شود. منابع اصلی اطلاعات و داده ها شامل موارد زیر می‎باشد. مقالات و مدارک منتشره توسط سایرین، اطلاعات اینترنتی از سازمانهای مختلف، شرکت ها و منابع دولتی، اطلاعات آماری از اینترنت که از منابع و سازمانهای آماری بدست آمده، گزارشات سالیانه از سازمانها و تولید کنندگان خودرو در سراسر جهان و غیره.

سیستم ایران نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق وضعیت کنونی ایران و راهکارهایی جهت بهبود آن مورد بررسی قرار گرفته است.

ارتباط با اشخاصی مرتبط با موضوع خودروهای فرسوده

از این قسمت می‎توان به عنوان یکی از قسمتهای اصلی نام برد. در زمانیکه تحقیقات انجام می‎گیرد با اشخاص مرتبط با موضوع تحقیق نیز ارتباط برقرار می‎شود. این قسمت می‎تواند در چند زمینه کمک ساز باشد؛ واضح سازی اطلاعات، بدست آوردن اطلاعات مهم، جستجو در زمینه اطلاعات مهم و سری مانند خودروهای ترک شده و متروک، برخوردار شدن از نظرات این اشخاص و غیره از جمله سودهای این ارتباط می‎باشد. جمع آوری و ارتباطات با این اشخاص می‎تواند به طرق مختلف صورت گیرد از جمله تماس با Email ، تماس تلفنی، شرکت در همایش ها و انجمن ها و … را می‎توان نام برد.

آنالیز اطلاعات گردآوری شده:

چندین روش برای آنالیز اطلاعات بدست آمده وجود دارد که از آنان در این تحقیق استفاده شده است.

(1) بحث آنالیزی بر روی یافته های سیستم های کشورهای مختلف و مکانیزمهای اقتصادی و مالی آنها

(2) آنالیز سیستم ها براساس معیارهای انتخابی از قبیل تاثیرات زیست محیطی- تاثیرات اقتصادی- پایش- تحریک نوآروی و ابداع

(3) بحث در تعیین فاکتورهای مؤثر برای داشتن یک سیاست پایدار و مؤثر در زمینه خودروهای فرسوده

6-1 - ساختار تحقیق

این تحقیق از چندین قسمت تشکیل شده است. بخش اول به معرفی می پردازد. در بخش دوم دربارة مفاهیم سیاست پایدار مواد زائد و ابزارهای دسترسی به آن می‎پردازیم در این بخش همچنین خصوصیات یک سیاست پایدار در زمینه خودروهای فرسوده بررسی قرار می‎گیرد. در بخش سوم به ارزیابی و چگونگی کارکرد سیستم خودرو فرسوده و چارچوب کارکرد آن می‎پردازیم و با سلسله مراتب بازیافت خودروهای فرسوده، خصوصیات بخش های مختلف آن و بعضی از مشکلات و زحماتی که این سیستم دربردارد و غیره آشنا می شویم. در این بخش با قوانین موجود نیز آشنا می شویم در بخش های بعدی به بررسی سیستم های کشورهای مختلف می‎پردازیم. در هر مورد به مطالعه و بررسی قانونهای موجود، سیستم های مورد استفاده در زمینه خودروهای فرسوده و مکانیزم مالی هر کشور در این زمینه می‎پردازیم. در بخش بعدی به فاکتورهای مؤثر در زمینه مدیریت خودروهای فرسوده می‎پردازیم و در آخر به سیستم موجود در کشور و پیشنهادهای مربوطه می‎پردازیم.



· ممنوعیات تولید و محدودیات:

ممنوعیات در زمینه محصولات تولیدی به منظور تحریک کردن جلوگیری از تولید مواد زائد و یا به حداقل رساندن آن ضروری می‎باشد.

· گواهی نامه ها:

داشتن گواهی نامه در زمینه امکانات عملگرها و اجبار برای حفظ آن باعث می‎شود تا کیفیت همیشه در سطح بالایی باقی بماند.

ابزارهای اقتصادی:

ابزارهای اقتصادی به منظور حمایت مالی از عملکرد عوامل مربوطه در زمینه فعالیتهایشان طراحی شده است، این ابزار بخصوص در زمینه اجرا و نوآوری کاربرد گسترده تری دارد.

رنج گسترده از ابزارهای اقتصادی در زمینه های مختلف اجرا می‎شود. در زمینه سیاست پایدار مواد زائد، ابزارهای اقتصادی می‎تواند ارزش بعضی از المانها را در فرآیند مواد زائد تغییر دهد. در میان رنج گسترده ابزارهای اقتصادی چند نمونه را به شرح زیر می‎توان نام برد.

· مالیاتها و هزینه ها:

هزینه هایی برای عواملی که کار خود را به درستی انجام نمی دهند می‎تواند مدنظر گرفته شود. بعضی از این هزینه ها شامل، هزینه های جمع آوری، هزینه های دفع و یا هزینه های انتشار می‎باشد.

· کمک های مالی و سایر انواع حمایت های مالی:

یک مثال در این زمینه کاهش مالیات می باشند. همة انواع حمایتهای مالی می‎تواند رفتار دوستدار محیط زیست را تشویق کند. به عنوان مثال، می‎توان برای کاهش مواد دفعی پاداشهایی در نظر گرفت.

· سیستم دفع و بازپس گیری مبلغ:

این روش به این صورت است که محصولات پس از اینکه دیگر قابل استفاده نبودند باز هم ارزش خود را حفظ می‌کنند و دوباره خریداری می‎شوند. این روش باعث می‎شود که دوراندازی محصولات تحت کنترل باشند. ولی تجربه نشان داده است که این روش فقط در زمینه محصولات کوچک جوابگو می‎باشد.

نکته مهم در زمینه استفاده از ابزار اقتصادی تنظیم کردن میزان آن می‎باشد. تعیین این میزان بسیار مهم می باشند. یک مبلغ پائین باعث می‎شود تا خروجی موردنظر را بدست نیاوریم و مبالغ بالا نیز آثار سوء اقتصادی را می‎تواند در بر داشته باشد.

ابزارهای آموزشی:

ابزارهای آموزشی عوامل مربوطه را وادار می‌کند تا کمبود دانش خود را در انجام فعالیتهای خود، جبران کنند. در حال حاضر این ابزار در بسیاری از موارد استفاده می‎شود. در زمینه سیاست مواد زائد، کدگذاری ترکیبات یک محصول و گزارشات قسمتهای مختلف و غیره از این نوع ابزار می باشند.

انتخاب ابزارهای سیاست برای دستیابی به اهداف:

به منظور برآورد استفاده صحیح از ابزارهای سیاسی انتخابی چندین فاکتور باید مورد توجه قرار گیرند. OECD (2000) فاکتورهایی را معرفی می‌کنند که به آنها اشاره می کنیم. اینکه ابزار مورد استفاده چگونه انتخاب شود و مسئولیتهای گوناگون قسمتهای مختلف به درستی مشخص شود مهم است اجرا کردن درست این مسئولیتها در خروجی بسیار مؤثر می‎باشد.

انتخاب ابزار سیاسی همیشه باید مقرون به صرفه باشند. با توجه به اهداف سیاست، ابزارها باید تعیین گردند به عنوان مثال، برای اهدافی که مهم می باشند و باید سریع به آن برسیم، ابزار اجباری می‎توانند موثرتر باشند ولی برای اهداف درازمدت و یا برای بدست آوردن نوآوری ابزار اقتصادی می‎تواند جوابدهی بیشتری داشته باشد.

از آنجائیکه مواد زائد در کل یک سیستم تولید می شوند، ابزار سیاسی نباید تنها براساس فاز دفع تنظیم گردد. انتخاب ابزار باید در سراسر یک سلسله مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال، فاز طراحی تولیدات در انتخاب ابزار سیاست دارای نقش مهمی می‎باشد. چرا که دقت در طراحی و انتخاب مواد می‎تواند باعث شود تا تولید مواد زائد کمتر شوند.

3-2- خصوصیات سیاست پایدار مواد زائد:

چندین معیار برای ارزیابی سیستم و ابزارهای آن موجود می‎باشد که موارد مهم آن به شرح زیر می‎باشد:

تاثیرات زیست محیطی:

اثرات زیست محیطی معمولترین و بااهمیت ترین معیار برای سیاست زیست محیطی می‌باشند. این معیار در صورتی حاصل می‎شود که سیستم اهداف خود را به خوبی انجام دهد. با توجه به فاصله بین اهداف تعیین شده و خروجی های اجرایی می‎توان به این نتیجه رسید که سیستم تا چه حد در مسائل زیست محیطی کارآیی داشته است.

راندمان اقتصادی:

از نظر تئوری داشتن یک تعریف واضح دربارة راندمان اقتصادی ساده می‎باشد. راندمان اقتصادی سؤالاتی را در زمینه ظرفیت سیاست برای رسیدن به اهداف زیست محیطی و همچنین به حداقل رساندن هزینه ها در یک زمان را مطرح می‌کند. از این دسته از سؤالات می‎توان به سؤالات زیر اشاره کرد.

هزینه های اجرایی یک سیستم مانند هزینه های برپایی، اجرا و به راه اندازی، هزینه های اداری و غیره چه مقدار می باشند؟ هزینه هایی که تولید کننده برای مسئولیت خود قبول می‌کنند چه میزان هستند و به چه صورت باید بدست آیند؟ ...

هزینه های اجرا و اداری

این معیار به ما می‌گوید اجرای سیستم در قسمت اداری چه میزان هزینه می برد؟ همچنین اجرای سیستم در بخشهای عمومی چه هزینه هایی را شامل می‎شود؟ به عنوان مثال، هزینه های اجرا و اجباری کردن یک برنامه چه میزان می‎باشد؟ و یا هزینه هایی که صرف آموزش افراد در یک سیاست می‎باشد چه میزان است؟

تحریک نوآوری:

در حالیت ایده آل، ابزار سیاست زیست محیطی بر روی سرعت و جهت سیر تکاملی صنعت تأثیر می گذارد. یک سیاست خوب باید عوامل مربوطه را در جهت نوآوری و ابداع تحریک کند اصولاً برای بهبود حس نوآوری از سیاست های اقتصادی و حمایت مالی استفاده می‌کنند.

تطابق با چهارچوبهای قانونی:

سیسات و اجرای آن باید با چارچوبهای قانونی موجود مطابقت داشته باشد این قوانین می‎توانند محلی، ملی و یا جهانی باشند. به عنوان مثال یک سیاست باید با فرهنگ جامعه و یا یک محل همخوانی داشته باشد.

جنبه های سیاسی و اجتماعی:

اینکه ابزارهای سیاست تا چه میزان با اهداف سیاسی و اجتماعی همخوانی دارند مهم می‎باشد. به منظور دستیابی به جنبه های سیاسی و اجتماعی المانهایی مانند شفافیت، پخش مساوی سودها در بین کلیه عوامل مربوطه و سایر موارد باید در نظر گرفته شود.

پایش:

به منظور اندازه گیری بهبود و توسعه سیستم پس از معرفی ابزارهای مشخص سیاست، عملکرد پایش یکی از عوامل ضروری می‎باشد. دو نوع پایش وجود دارد: در نوع اول یک قسمت مسئول پایش قسمتهای گوناگون می‎شود که اغلب این قسمت از طرف دولت می‎باشد حالت دوم، به صورت درونی می‎باشد و هر قسمت مسئول پایش خود می‎باشد که اگر از روش دوم استفاده شود یکی از ابزارهای مهم ابزار آموزشی می‎باشد.

پایش هر قسمت توسط خودش نیازمند وجود اطمینان در بین بخشها می‎باشد. و داده های موردنیاز باید کامل و با اطمینان کامل بوجود آمده باشند. از سایر ابزاری که در این حالت می‎توان از آن استفاده کرد می‎توان به ابزار اقتصادی- تشویقی اشاره کرد.

شفافیت:

شفافیت به جنبه های سیاسی و اعتماد سازی کمک می‌کند. همچنین باعث تسهیل همکاری بین عوامل مختلف می گردد. شفافیت می‎تواند در پیشرفت و یا اجرا سیستم دیده شود.

با توجه به جنبه های گوناگون و متفاوت و خصوصیات ابزارهای سیاسی، انتخاب صحیح ابزار مناسب برای اجرای سیاست می‎تواند مفید واقع شود. به طور خلاصه ابتدا باید بدانیم هدف چیست و در نتیجه ابزارهای رسیدن به هدف را نیز مشخص کنیم.

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 112

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 255 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل

پایان نامه بررسی سیستم گردش محصولات چاپی به روش افست در 119 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی سیستم گردش محصولات چاپی به روش افست - پایان نامه بررسی سیستم گردش محصولات چاپی به روش افست در 119 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی سیستم گردش محصولات چاپی به روش افست در 119 صفحه ورد قابل ویرایش



فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه.............................................................................................................. 1

فصل اول

روش چاپ...................................................................................................... 4

پیش از چاپ.................................................................................................... 5

فتولیتوگرافی.................................................................................................... 6

پردزاش،‌ تفکیک و تهیه فیلم الکترونیکی.......................................................... 11

پردازش، تفکیک و تهیه فیلم فتومکانیکی.......................................................... 16

چاپ، روش چاپ افست................................................................................... 18

انواع ماشین افست.......................................................................................... 20

پس از چاپ..................................................................................................... 24

صحافی ماشینی.............................................................................................. 25

صحافی سنتی.................................................................................................. 34

فصل دوم

تقسیم‌بندی محصولات چاپی به روش افست.............................................. 38

فرم‌های تجاری............................................................................................... 39

بروشور و پوستر........................................................................................... 39

کتاب................................................................................................................ 41

دفاتر و دفترچه............................................................................................... 46

سربرگ و پاکت............................................................................................... 47

سررسید و تقویم............................................................................................ 50

جعبه و بسته‌بندی............................................................................................ 50



فصل سوم

عنوان صفحه

مواد اولیه مصرفی و گردش مواد و محصولات چاپی................................. 54

کاغذ................................................................................................................ 55

ویژگی‌های چند نوع کاغذ پر مصرف.............................................................. 58

اندازه و محاسبات کاغذ.................................................................................. 64

محاسبه حجم و وزن کاغذ.............................................................................. 78

مرکب.............................................................................................................. 86

خواص فیزیکی مرکب...................................................................................... 86

سیالیت............................................................................................................. 87

چسبندگی......................................................................................................... 92

رابطه فیزیکی آب منبع افست با مرکب چاپ................................................... 97

مواد مصرفی در صحافی............................................................................... 98

چسب............................................................................................................... 98

طبقه‌بندی چسب‌ها........................................................................................... 99

چسب‌های گرما سخت..................................................................................... 100

چسب‌های گرما نرم........................................................................................ 101

چسب‌های گرما ذوب و واکس‌ها.................................................................... 106

مفتول.............................................................................................................. 109

نخ.................................................................................................................... 109

گردش مواد و محصولات چاپی...................................................................... 109







مقدمه:

ارتباط یکی از مهم‌ترین نیازهای بشر می‌باشد. انسان از طریق ارتباط با دیگران به قابلیت و نوآوری در زمینه‌های گوناگون دست می‌یابد و زندگی اجتماعی خود را شکل می‌دهد. که در این تبادل از یک سو اندیشه‌های او را پربارتر می‌کند واز سوی دیگر تجربیات و دانش او به سایرین منتقل می‌گردد.

برای جاودانه ماندن خاطرات خود را با علایم و نشانه‌ها ثبت کرد که بتدریج با تبدیل و تکمیل این علایم خط اختراع شد. این اختراع تغییرات زیادی را در زندگی انسان‌ها ایجاد کرد و به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای بشر ثبت شد و از ارتباط مستقیم و رودررو بی‌نیاز گردید. دست نوشته‌های اولیه بر روی سنگ، چوپ و چرم انجام می‌شد. با افزایش جمعیت و توسعه علوم دست نوشته‌های کارآیی خود را از دست دادند وا نسان درصدد یافتن راهی برآمد که اطلاعات را سریعتر در دسترس همگان قرار دهد. نخستین کوشش انسان در این راه حکاکی کلمات روی لوحه گلی بود. کوشش بعدی در راه چاپ، حک کلمات روی قطعات چوب و سفال بود که بی‌شک تمدنهای باستانی مشرق زمین تلاش عظیمی در راه تکثیر به کار بستند و تجریبات اندوختند.

پیدایش فنون جدید چاپ در اروپا همزمان با رنسانس اقتصادی و فرهنگی بود. ابتدا چاپ از طریق صفحات حکاکی شده انجام پذیرفت و سرانجام به دلیل مسائل و مشکلاتی که وجود داشت حروف متحرک گوتنبرگ اختراع شد با پیشرفت در دانش و علوم و فنون با تکمیل روش‌های چاپ، چاپ افست که بر پایه روش چاپ لیتو بود کامل گردید و در سال 1904 میلادی ابداع گردید که تا بحال در حال ابداع و کامل شدن تکنیک‌های مختلف در روش چاپ افست می‌باشد.

چاپ به روش افست برای چاپ انواع محصولات تجاری و فرهنگی کاربر دارد (شامل: اوراق، برگ‌های تجاری، کاتالوگ، پوستر، جعبه و بسته‌بندی- کتاب و انواع مجله و روزنامه)

روش چاپ افست وابسته به ملزومات دیگری است که بدون آن قادر به فعالیت نیست به عبارتی با هم لازم و ملزم می‌باشند ملزوماتی از قبیل: کاغذ، مرکب و سایر مواد مصرفی که با توضیح و ارتباط آنها با یکدیگر سعی به ارائه مختصات فنی درهر بخش به اختصار، هماهنگی مابین آنها روشن گردد.

برای تهیه این تحقیق از منابع مختلفی استفاده شده که در آخر این فصل پایان‌نامه آمده است. این تحقیق جمع‌آوری از مطالب کتب و مقالاتی بوده که حاصل تجربیات و فعالیت از گذشته تا حال تمامی افرادی است که برای تجلی این صنعت زحمت و کوشش فراوان کرده‌اند. امید است در این راه توفیقی حاصل شده باشد.





- ماشین افست کوچک

از بعضی جهات این نوع ماشین های چاپ برادر ماشین‌های پل کپی می‌باشد و عموما دارای اندازه چاپ A3‌و A4 هستند و به دلیل اینکه این ماشین‌ها در کمپانی‌ها و شرکت‌های کوچک جایگزین ماشین‌های پلی کپی می‌شوند از نظر کارکرد ماشین های ساده‌ای هستند و می‌توان آنها را برای تعداد زیادی از کارهای چاپ به کار برد. بعضی از انواع این ماشین‌های چاپ کاملا اتوماتیک شده و زینک‌های آنها را می‌توان به آسانی تعویض و جایگزین کرد.

- ماشین‌های افست ورقی بزرگ

ماشین‌های افست سنگین، اوراق بزرگتری را نیاز دارند که حدودا به طور ماکزیم A0‌ می‌باشند. دارای ساختمان سنگین و بزرگی هستند و به منظور هدف‌های ویژه‌ای از نظر کار، خریداری و نصب می‌شوند. به جای طرز کارکرد ساده ماشین‌های کوچک، دارای ساختمان پیچیده‌ای و نیاز به کارآموزی دقیق و طولانی دارند و دانش و مهارت ویژه‌ای را برای انجام مراحل چاپ لازم دارند.

- افست رول

این نوع ماشین‌ چاپ نسبت به نحوه عمل چاپشان به سه گروه تقسیم می‌شوند:

1- چاپ لاستیک به لاستیک، همراه با تغذیه کننده کاغذ به شکل (چه به صورت افقی و چه عمودی)

2- واحد چاپ معمولی همانند افست ورقی با تغذیه کننده کاغذ رول

ج- ماشین ورق تاکن شانه‌ای و تیغه‌ای

این نوع ماشین هم مجهز به شانه تاکن و هم تیغ تاکن است و مصرف عمومی دارد. برای کنترل در قسمت تاکن باید به موارد ذیل توجه کرد:

1- هنگامی که ورق تا شده به صورت چهار گوش نباشد، باید مسئله سنجاق و لبه سفید کاغذ مورد بررسی قرار گیرد، در صورتی که کاغذ به طور ناصاف به ماشین تعذیه شده باشد و یا اینکه خارج از رجیستر چاپ شود، در مرحله تا کردن این موارد کاملا آشکار می‌شود.

2- شانه‌های تاکن دقت عمل تیغ تاکن را ندارند بنابراین کنترل آن لازم است.

3- چروک شدن کاغذ یکی از اشکالات معمول در ورق تاکن است.

معمولا این مشکل در شانه‌های تاکن به وجود می‌آید و این در صورتی است که ماشین با سرعت زیاد کار می‌کند و کاغذ به درستی در شانه قرار نمی‌گیرد. معمولا اوراق چاپ به صورت تک برگی پس از چاپ به ماشین برش سپرده می‌شوند، در صورتی که اوراق بزرگتر که بیش از یک برگ چاپ شده‌اند باید پس از تا شدن به ماشین پرس فرم تا شده و سپس به ماشین ترتیب کن سپرده شوند و برای عملیات بعدی آماده گردد.

2-1-3- پرس فرم تا شده «Bunding»

پرس فرم تا شده در ماشین‌های مخصوص انجام می‌شود تا به وسیله آن هوای بین فرم‌ها خارج شده و برای عملیات بعدی آماده شوند. البته این مرحله از کار در اکثر موارد حذف می‌شود، اما به طور معمول چنانچه قرار باشد فرم چاپ شده تا مرحله تکمیل شدن آن چندین مرحله از کار صحافی را طی کند، چنانچه قبلا پرس نشده باشد مشکلات زیادی را در مراحل کار بعدی ایجاد می‌کند.

3-1-3- ترتیب «Gathering»

در مواقعی که کار چاپ شده بیش از یک فرم باشد و از چندین فرم چاپی تشکیل شده باشد به منظور گردآوری فرم‌ها در یک ترتیب و ردیف مشخص و صحیح نیاز به ترتیب شدن دارد، البته درمواردی که تیراژ کار کم باشد، این مرحله را با دست انجام می‌دهند و در مواردی که حجم کار زیادی باشد ماشین ترتیب را به خدمت می‌گیرند. ماشین ترتیب بر اصل سیستم نوار نقاله کار می‌کند، فرم‌های تا شده به ترتیب در خانه‌های تغذیه ماشین ترتیب قرار می‌گیرند و سپس به نوبت و ترتیب تعین شده بر روی نوار نقاله قرار گرفته تا یک کپی و یا یک نسخه از کار تکمیل شود. چنانچه قرار باشد فرم‌های تا شده برای صحافی با چسب و یا نخ دوزی آماده شوند در این صورت به ترتیب به طور افقی درکنار هم قرار گرفته و یک نسخه کامل را تشکیل می‌دهند، در صورتی که نسخه تکمیل شده را بخواهیم مفتول دوزی کنیم فرم‌ها به صورت «V» روی یکدیگر قرار می‌گیرد.

ماشین‌های ترتیب معمولا مجهز به مکانیزم‌های تشخیص فرم‌های ناقص و فرم‌هایی که بدون در نظر گرفتن ترتیب خاصی وارد ماشین می‌شوند، هستند و در این صورت حرکت ماشین متوقف می‌شود. ماشین‌های ترتیب معمولا با ماشین‌های دوخت مجله و صحافی کتاب یک خط تولید را تشکیل می‌دهند و به این ترتیب می‌توان محصولات چاپی را در یک سیستم کامل صحافی قرار داده و در یک حرکت کامل کرد.

4-1-3- کنترل فرم‌های ترتیب شده «Collating»

این عبارت همان معنای ترتیب را دارد، اما در عمل به معنای چگونگی ترتیب شدن فرمها می‌باشد. علامتی درعطف فرم‌های ترتیب شده، دیده می‌شود که ممکن است همان علامت رجیستر و یا یک خط سیاه باشد. ترتیب قرار گرفتن این علایم در کنار یکدیگر صحت کار ترتیب را تایید و نشان می‌دهد این روش سریعترین راه برای مشاهده عینی فرم‌ها است، معمولا در چاپ کتاب یک علامت کنترل فرم در پشت عطف قرار می‌گیرد‌ مثال: B1‌A1‌ و یا C‌ که به وسیله آن می‌توان فرم ها را کنترل کرد این کار باید در مرحله مونتاژ انجام شده باشد.

5-1-3- الحاق متصل (Insetting)

این عبارت به معنی قراردادن و یا چسباندن یک فرم در داخل فرم دیگر است. در ترتیب فرم‌های مفتول دوزی ترجیحا فرم بزرگتر را در داخل فرم کوچکتر قرار می‌دهند. فرم قرارداده شده می‌تواند هر نوع کارت و یا یک برگ تبلیغاتی خاص باشد و یا اینکه یک فرم چاپی معمولی.

6-1-3- الحاق «Insertting»

الحاق به معنای قرار دادن یک برگ تنها (لت) در داخل یک فرم چاپ شده ازیک مجله بدون چسباندن آن است، این لت را می‌توان به سفارش مشتری در یک فرم خاص و در محل مشخص شده از طرف وی V ‌ قرار داد. الحاق معمولا با دست و یا با ماشین انجام می‌شود.

7-1-3- چسباندن یک برگ چاپی در داخل فرم «Tipping»

عبارت Tipping‌به معنای چسباند یک برگ چاپی در داخل یک فرم می‌باشد، در این حالت انتهای برگ چاپی را به صورت یک نوار چسب زده و در داخل فرم می‌چسبانند معمولا این عمل با دست انجام می‌شود و بسیار هزینه‌ساز است یک روش دیگر چسباندن یک برگ به روی فرم است که باز هم با همان روش بالا انجام می‌شود. در این حالت برگ مورد نظر را بر روی اولین و یا آخرین فرم از کتاب و یا مجله می‌چسبانند این روش را معمولا با ماشین انجام می دهند.



8-3-1- آستر بدرقه «Guarding»

گارد معمولا یک برگ مقاوم‌تر از جنس کاغذ چاپ شده است که یا با به هر طرف از اولین فرم کتاب چسبیده شود و سپس به جلد جلو چسبانده می‌شود و یا می‌توان آن را به صورت یک برگ محافظ به عطف کتاب و سپس برای مقاوم کردن کتاب آن را به جلو چسباند.

9-1-3- پانچ کردن «Punching»

معمولا برای نگهداری و فایل کردن فرم‌های نازک و یا اوراق چاپی به صورت تک برگ از پانچ استفاده می‌کنند که عبارت از ایجاد سوراخ دو لبه کاغذ، اگر حجم فرم زیاد باشد پانچ باید دریل شود.

10-1-3- سوراخ کردن «Drilling»

سوراخ کردن با متد و یا به عبارت دیگر دریل Drill‌ کردن برای حجم زیادی از اوراق چاپی که به صورت تک برگ «لت» تهیه می‌شود انجا می گیرد. مثل تقویم رومیزی و کارهای مشابه آن.

11-1-3- خط زنی «Scoring»

معمولا کاغذهای ضخیم و یا مقوا را باید قبل از تا کردن خط زنی کرد مثال واضح این عمل خط زنی جلد کتاب (جلد شومیز) یا مجله قبل از اینکه فرم‌های کتاب در آن قرار بگیرد می‌باشد. در مواردی که خط زنی به طور عمیق انجام شود در موقع تا کردن باعث پارگی و چاک خوردن می‌شود.

در مواردی که خط زنی به طور سطحی و کم انجام شود نیز اشکالاتی را در موقع تا کردن فراهم می‌کند، بهترین نتیجه وقتی به دست می‌آید که خط زنی به موازات الیاف مقوا (راه مقوا) انجام شود. بهترین روش برای جلد کردن کتاب‌های جلد شومیزه این است که عطف جلد را چهار بار خط زنی می‌کنیم دو خط برای تا شدن جلد و دو خط دیگر به فاصله 4 میلی‌متر که به اولین و آخرین برگ از کتاب می‌چسبد و به این وسیله مقاومت مضاعفی را بدون در برداشتن هزینه اضافی ایجاد می‌کنند.

12-1-3- پرفراژ «Perforating»

پرفراژ معمولا می‌توان بر روی ماشین چاپ و یا در مرحله صحافی به وسیله ماشین دیگری انجام داد. معمولا پرفراژ را مثل مرحله خط زنی انجام می‌دهند، چنانچه پرفراژ بر روی ماشین چاپ انجام شود، معمولا تیغ پرفراژ را که به صورت یک نواری باشد بر روی سیلندر چاپ می‌چسبانند و همزمان با چاپ، پرفراژ نیز انجام می شود. استفاده از این روش معمولا باعث صدمه دیدن لاستیک سیلندر می‌شود، بنابراین باید در نظر داشت که در این مورد وقتی پر فراژ ارزش دارد که تیراژ کار زیاد باشد.

13-1-3- برش «Cutting»

ماشین‌های برش کاغذ معمولا شامل ماشین‌های دستی تا ماشین‌های اتوماتیک و ماشین‌های تمام اتوماتیک که قابل برنامه نیز می‌باشند هستند، اپراتور ماشین، کاغذهای دسته شده را به اندازه تعیین شده به گونیای برشه تکیه می‌دهد، اکثر ماشین‌های برش مجهز به باد در زیر صفحه برش هستند تا به این وسیله مانور لازم را برای حرکت دادن و تغییر وضیت کاغذ فراهم سازند، ماشین‌های پیشرفته دارای قابلیت‌های پیچیده‌ای هستند که امکان تعیین اندازه گونیا را به طور اتوماتیک فراهم می سازد و با برنامه‌ریزی می‌توان محل استقرار گونیا را در تمام مراحل کار اتوماتیک تعیین کرد.

در مورد صحافی کتاب و مجله، معمولا از ماشین‌های برش سه طرفه استفاده می‌شود. این ماشین را می‌توان با ماشین دوخت مجله و یا ماشین چسب‌زنی در یک خط قرار دارد. چنانچه این کتاب یا مجله در یک مرحله بریده شود. برای کنترل برش باید به لبه کتاب و یا مجله توجه کرد معمولا تیغ کند باعث پاره شدن و یا چروک شدن کاغذ می‌شود.

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 119

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 340 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل

پایان نامه بررسی سیره اخلاقی و سیاسی امام سجاد(ع)در 140 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی سیره اخلاقی و سیاسی امام سجاد(ع) - پایان نامه بررسی سیره اخلاقی و سیاسی امام سجاد(ع)در 140 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی سیره اخلاقی و سیاسی امام سجاد(ع)در 140 صفحه ورد قابل ویرایش

چکیده؛

خداوند منان هدف از خلقت انسان را عبادت خویش بیان می دارد و آن را رحمت معرفی نموده و طریقی در بر گزیدن بهترین ها، که این مهم جز با معرفت خداوند و جز از طریق برگزیدگان حق و معرفت آنان به دست نیاید. لذا در سیر تحقق این مهم، تحقیق پایانی حاضر انجام گردیده که بیان سیره هدایتی امام سجاد در دوران امامت حضرت و نحوه نشر معارف اسلام بدست اوست که بصورتی ویژه در قالب مناجات و نیایش و عبادات ارائه گردیده و بر سه محور استوار است.

محور اول؛ اعتقادات است که در باب حضرت حق، شناخت خداوند و توصیف اوست و در دنباله بحث خالقیت خداوند بیان می‎شود و چون الله خالق است، چگونگی زیست او را مقدّر می‎کند لذا در ادامه مبحث، ربوبیّت مطرح می گردد و در نتیجه پرستش و عبادت هم خاص ذات اوست و باید به خداوند امید داشته باشیم و از رحمت خداوند ناامید نباشیم. خدای متعال، پیامبران را برای انجام رسالت خود برگزید و بدنبال نبوت امامت که در اسلام امری ضروری بوده و حیات جامعه اسلامی بدون آن غیر ممکن است مطرح می‎شود مبحث بعدی مرگ و بازگشت انسان به سوی خدا یعنی معاد است که مطرح می‎شود و اینکه درسیر جزای رب العالمین در قیامت، مساله شفاعت از جمله مسائل مهم در حسابرسی اعمال بندگان است.

محور دوم؛ اخلاق است؛ انسان باید نسبت به نفس خودش محاسبه و مراقبه داشته باشد و حسنات را انجام و از سیئات دوری نماید. ذکر خداوند بر دهان بشر جاری باشد و شکر نعمتهای او را داشته باشد و اینکه تقوی و پارسائی در دنیا و یقین در عقیدت داشته و زهد بر اساس تقوی و صبر در برابر مصائب و رضا و تسلیم در برابر پروردگار و توکل به خداوند درکارها را پیشه خود سازد و حسن ظن به خداوند متعال داشته و اظهار فقرو حاجت پیش دیگران نکند در زندگی قناعت به آنچه خدا قسمت او کرده و کفاف در رزق داشته و در رفتار با مردم حسن سلوک داشته باشد و نیز در برابر مردمی که به او بد کرده اند عفو و اغماض داشته و دنیا را بازار آخرت بداند و از محرمات بپرهیزد و باز اینکه طمع نسبت به مال مردم نداشته و از یاد خداوند غفلت نداشته باشد در کارها نیت را خالص نموده و از ریا و بخل و حسد و خشم و غضب دوری کند و اگر این رذایل از ا وسر زد، با توبه بدرگاه پروردگار خویش لباس مذلت و خواری را از خود دور سازد.

محور سوم، احکام است، انسان با نماز، در مقابل خدای گرانقدر می ایستد و با روزه پوششی بر اعضای خود می زند و با دادن زکات مالش را خالص و آراسته می کند و با رفتن به حج مورد مغفرت خدا قرار می‎گیرد و با جهاد در راه خدا بهشت را بر خود واجب می کند و با امر به معروف و نهی از منکر، سنتهای سنیّه را زنده می دارد و از بدعتهای ناصواب دوری می گزیند و از خداوند جهت اداء قرض و دین کمک می خواهد و از حدود و قوانین حاکم بر جامعه تعدی نمی کند.



فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه..................................................................................................................................... 1

بخش اول؛ اعتقادات

فصل اول؛ توحید.................................................................................................................... 3

1-1-1. الوهیّت..................................................................................................................... 3

1-1-2. خالقیت..................................................................................................................... 7

1-1-5. ربوبیّت..................................................................................................................... 10

1-1-4. عبادت...................................................................................................................... 14

1-1-5. امید و ناامیدی............................................................................................................ 18

1-1-6. دعا........................................................................................................................... 21

فصل دوم؛ نبوت.................................................................................................................... 26

1-2-1. نبوت........................................................................................................................ 26

فصل سوم؛ امامت................................................................................................................... 29

1-3-1. امامت....................................................................................................................... 29

فصل چهارم؛ جزای رب العالمین............................................................................................. 36

1-4- 1. جزای رب العالمین (معاد)........................................................................................... 36

1-4-2. شفاعت..................................................................................................................... 41

بخش دوم؛ اخلاق

مقدمه؛ محاسبه و مراقبه نفس..................................................................................................... 43

فصل اول؛ حسنات.................................................................................................................. 46

2-1-1. ذکر ........................................................................................................................ 51

2-1-2. شکر......................................................................................................................... 53

2-1-3. تقوی........................................................................................................................ 56

2-1-4. پارسائی.................................................................................................................... 59

2-1-5. یقین......................................................................................................................... 60

2-1-6. زهد.......................................................................................................................... 62

2-1-7. صبر......................................................................................................................... 64

2-1-8. رضا و تسلیم.............................................................................................................. 66

2-1-9. توکل....................................................................................................................... 68

2-1-10. حسن ظن به خداوند متعال......................................................................................... 70

2-1-11. فقر و غنی............................................................................................................... 72

2-1-12. قناعت و کفاف در زرق............................................................................................ 74

2-1-13. حسن سلوک و خوش رفتاری با مردم......................................................................... 76

2-1-14. عفو و اغماض......................................................................................................... 83

فصل دوم؛ سیئات................................................................................................................... 86

2-2-1. دنیا........................................................................................................................... 86

2-2-2. پرهیز از محرمات....................................................................................................... 90

2-2-3. طمع......................................................................................................................... 94

2-2-4. غفلت....................................................................................................................... 96

2-2-5. نیت.......................................................................................................................... 98

2-2-6. ریا........................................................................................................................... 100

2-2-7. بخل......................................................................................................................... 102

2-2-8. حسد........................................................................................................................ 103

2-2-9. خشم و غضب............................................................................................................ 105

2-2-10. توبه....................................................................................................................... 107

بخش سوم؛ احکام

3-1. نماز.............................................................................................................................. 110

3-2. روزه............................................................................................................................. 113

3-3. زکات........................................................................................................................... 115

3-4. دین (قرض)................................................................................................................... 119

3-5. حج.............................................................................................................................. 120

3-6. جهاد............................................................................................................................. 123

3-7. امر به معروف و نهی از منکر............................................................................................ 125

3-8. رعایت حدود الهی.......................................................................................................... 126

نتیجه..................................................................................................................................... 128

فهرست منابع و مآخذ .............................................................................................................. 129

کتابنامه ................................................................................................................................. 130



مقدمه

«یا غایَة امالِ الْمُحِّبینَ، اَسْئَلُکَ حُبَّکَ وَ حُبَّ مَنْ یُحِبُّکَ وَ حُبَّ کُلَّ عَمَلِ یُوصِلُنی اِلی قُرْبِکَ وَ اَنْ تَجْعَلَکَ اَحَبَّ اِلَیَّ سواکَ.

ای انتهای آرزوی دوستان از تو خواستارم، محبت خودت و محبت آنکه ترا دوست می دارد و دوست داشتن هر عملی را که مرا به قربت رساند و اینکه قرار دهد تورا محبوبتر بمن از آنچه غیرتوست.»

«او فرزند حسین بن علی(ع) سومین امام شیعیان جهان، مادرش شهربانویه و مشهورترین لقبش زین العابدین و سجّاد است. امام سجّاد (ع) در سال سی و هشت قمری دیده به جهان گشود و دوران کودکی خود را در شهر مدینه سپری کرد. حدود دوسال از خلافت جدش امیر مومنان (ع) را درک نمود و پس از آن مدت ده سال شاهد حوادث دوران امامت عموی خویش امام مجتبی (ع) بود. و پس از شهادت امام مجتبی (ع) در سال پنجاه هجری به مدت ده سال در دوران امامت پدرش حسین بن علی (ع) که در اوج قدرت معاویه در ستیز و مبارز با او بود در کنار حضرت قرار داشت. در محرم سال شصت و یک هجری درجریان قیام و شهادت پدر(ع) درسرزمین کربلا حضور یافت. پس از فاجعه کربلا بود که حضرت عهده دار رهبری و هدایت امت گردید و در آغاز این راه که همراه دیگر اسیران اردوگاه حسینی به اسیری به کوفه و شام برده شد، سرپرست و تکیه گاه اسیران در کوران مصائب و گرفتاریها بود و با سخنرانیهای آتشین خود ضمن رسوائی یزید و حکومت وی به معرفی خود و طریق هدایت پرداخت.»

اما در دوران امامت خویش بدلیل وجود خلفای ظالم و ستمگر، فرصت و مجالی چون صادقین برای تبلیغ راه هدایت نیافت، لذا سیره هدایتی این امام بزرگوار بیشتر از طریق دعاها و مناجاتها و سخنان ایشان به جهان بشریت ارائه شده است. امام شاهد بود که تمام ارزشهای اخلاقی و دینی از ناحیه حکومت اموی در حال نابود شدن است. این بود که به اصلاح جامعه و تهذیب اخلاق اجتماعی آن پرداخت و نفوس بیمار مردمی را که به پیروی از امرای خود تسلیم شهوات و هواهای نفسانی شده بودند با فضائل اخلاقی و کرامات برجسته خود معالجه نمود.



از آثار اخلاقی و تربیتی این امام بزرگوار کتاب با ارزش صحیفه سجّادیه یا زبور آل محمد (ص) یا انجیل آل محمد (ص) می‎باشد که پس از قرآن کریم و نهج البلاغه در درجه دوم اهمیت است و نیز رساله حقوقیه که تمام حقوق واجبه یک انسان را در تمام مراحل زندگی بیان می کند و همچنین دعای ابوحمزه ثمالی و مناجات خمس عشر و نیز سخنان گرانقدر این امام بزرگوار و بدین وسیله بود که امام توانستند مردمی که سرگشته و پریشان در بیابانهای خطرناک مادیت و جهنم سوزان جنگلها و عطش جان و دلها به سر می بردند و سخت به استنشاق حیات بخش فضای هدایت عترت پاک پیامبر (ص) نیازمند بودند را بهره مند سازند.

این تحقیق پایانی، بررسی اجمالی است در سیره هدایتی امام سجّاد (ع) در معارف اسلامی در سه محور اعتقادات، اخلاق و احکام که هر یک ازاین بخشها نیز دارای فصلهایی می‎باشد. بخش اعتقادی شامل فصل توحید و مباحث الوهیت خالقیت، ربوبیت، عبادت، امید و ناامیدی و دعا و فصل دوم شامل مبحث نبوت، فصل سوم، مبحث امامت، فصل چهارم، مباحث جزای رب العالمین و شفاعت هست. بخش دوم، اخلاق است، مقدمه در زمینه محاسبه و مراقبت نفس سخن می گوید و فصل اول حسنات را بررسی می کند و شامل مباحث ذکر، شکر، تقوی، پارسائی، یقین، زهد، صبر، رضا و تسلیم، توکل، حسن ظن به خداوند متعال، فقر وغنی، قناعت و کفاف در رزق، حسن سلوک و خوش رفتاری با مردم و عفو و اغماض می‎باشد و در فصل دوم سیئات شامل، دنیا، پرهیز از محرمات، طمع، غفلت، نیت، ریا، بخل، حسد و خشم و غضب در آخر توبه مورد بررسی قرار می‎گیرد. و بخش احکام نیز شامل مباحث نماز، روزه، زکات، دین.، حج، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر و در انتها رعایت حدود الهی که تاکیدی بر این بخش می‎باشد مورد بررسی قرار گرفته است.

با مطالعه سیره هدایتی امام سجّاد (ع) در می یابیم که این امام بزرگوار در این قالب جدید با توجه شرایط زمان به زیباترین شیوه، هدایت را برای مردم ارائه نمودند و هر چند این قالب با سیره هدایتی امامان عظیم الشان دیگر متفاوت می‎باشد لکن حلقه ای است در کنار سایر حلقه های پیوسته که کشتی طوفان زده بشریت را به ساحل نجات رهنمون می سازد.



فصل توحید

1- الوهیت

«ای پروردگار من خویش را به بی نیازی ستودی و کائنات را در پیشگاه الوهیت خویش مسکین و محتاج شمردی.»

«ای پروردگار من؛ ملکه قدرت و وحدت و حدانیت ترا باشد و حول و قوت تنها از جانب الوهیت تو به ما رسد و آن تو باشی که علو و رفعت داری و به بندگان خویش رفعت و اعتلا بخشی.»

از بارزترین خصلتها و خصوصیات امام سجّاد (ع) در بخش اعتقادات و بیان الوهیت، توجه به خدا و گسستن از خلق می‎باشد و این ویژگی در مناجاتها و دعاها و عبادات و سخنان آن حضرت که بیانگر نهایت ارتباط ایشان با خداوند آفریدگار و هستی بخش می‎باشد تجسم یافته است.

و اما در باب الوهیت حضرت حق، اولین گام شناخت خداوند و توصیف اوست. لذا امام چنین می فرمایند: «اما حق خدایت که بزرگتر از حد توصیف است این است که او را بندگی کرده، کسی یا چیزی را شریک وی نسازی، هر گاه این حق خداوند را لباس عمل پوشانده و به زیور اخلاص آراستی، خداوند بزرگ بر خود واجب می کند که امر دنیا و آخرتت را کفایت کند.»

و نیز امام پاسخگوی سئوالاتی در این زمینه است آنجا که در باب معنی «صمد» در سوره «توحید» وقتی از امام سجّاد (ع) سوال می نمایند، حضرت پاسخ فرمایند: «صمد کسی است که شریک ندارد. برای نگهداری چیزی خسته و رنجور نمی گردد، چیزی بر او پنهان و پوشیده نیست



درون و داخلی ندارد در نهایت عظمت و آقائی است، نمی خورد و نمی آشامد. به خواب و استراحت نمی رود. زوال و فنا نداشته است و نخواهد داشت.»

در ویژگیهای خداوند می بینیم امام با سخنان و دعاهای خودشان و یا در پاسخ به سوالاتی که از محضر ایشان شده، حق مطلب را ادا نموده اند:

«ثابت بن دنیار» می گوید: از امام زین العابدین (ع) پرسیدم: آیا برای خدای متعال می‎توان مکانی تصور نمود؟

امام فرمود: خداوند از اینگونه توصیفها منزه است و برای او مکانی نمی توان در نظر گرفت.

گفتم: پس برای چه نبّی خود «محمد (ص)» را به آسمان و معراج برد؟ فرمود: برای اینکه آثار جلال و قدرت و عجائب و اسرار خلقت خویش را بدو نشان دهد. گفتم: منظور از «آنگاه نزدیک آمد و بر او نازل شد که به قدر دو کمان یا کمتر از آن نزدیک بود» چیست؟

فرمود: پیغمبر اکرم (ص) به مرزها و پرده های نور نزدیک گردید و عظمت و جلال آسمانها را مشاهده نمود و باز نزدیک تر شد و از پس آن پرده های نور به ملکوت و عظمت زمین نظر کرد تا اینکه پنداشت به زمین نزدیک شده و به اندازه دو کمان و یا کمتر به زمین فاصله داشت.»

«یک روز امام زین العابدین (ع) به مسجد مدینه وارد شد، گروهی را مشاهده کرد، که مشغول بحث و مناظره بودند، حضرت فرمود: در چه موضوعی بحث و گفتگو می کنید؟

پاسخ دادند: موضوع بحث ما «توحید» است.

حضرت فرمود: از اینگونه مباحث خودداری کنید؟

کسی گفت: آخر خدا را از اینکه آسمانها و زمین را خلق فرموده، و در هر مکانی نیز هست، باید شناخت؟

امام فرمود: برای معرفی خدای عالم بگوئید: خدا نوری است که در او ظلمت تاریکی راه ندارد، زنده ایست که دستخوش مرگ و نابودی قرار نمی گیرد بی نیازی است که کسی در او نفوذ و دخالت ندارد.



سپس اضافه فرمود: خدا کسی است که چیزی مانند او وجود ندارد، سمیع و بصیر است، صفات او هم شباهت به صفات دیگر موجودات ندارد، آری، آفریدگار جهان هستی چنین است.»

«توئی خداوندی که پیش از همه چیز و همه کس عرش جلال اریکه الوهیت تو بود.»

آن ستایش بدرگاه خداوند آوریم که شایان قبول باشد و رضایت ذات الوهیت را برای ما تأمین کند.»

«پروردگار من؛ به من کمک کن تا ترا بشناسم و به پیشگاه الوهیت تو گردن طاعت و عبادت فرو بشکنم. و بر قسمت خویش که با رضای تو مقرون است قناعت کنم، همواره شیوه من شکر تو و عادت من ذکر تو باشد و با اطمینان و اعتماد سرنوشت خود را دریابم و آنچه تو بخواهی بخواهم.»

«پروردگار من؛ این منم که جاهلانه عصیان تو را روا داشته ام و نباید از فرمان تو سر می پیچیدم و گرنه الوهیت تو شایسته عبادت و اطاعت من بود.»

«ای پروردگار من! که سلطنت و محمدت برازنده الوهیت توست، از تو می خواهم به روان مقدس محمد (ص) که بنده تو و پیامبر تو و حبیب تو و برگزیده از کائنات است و به روان فرزندان پارسا و پاکدامن و نیکوکار رحمت فرستی، رحمتی که جز تو هیچکس به شماره اش توانا نباشد و ما را هم از بندگان صالح خویش شماری و از آنچه آنان خواسته اند به ما نیز بهره ای عطا فرمائی.»

«پروردگارا! چنان کن که در مقام عبودیت خویش از الوهیت تو بیمناک باشم آنچنانکه دوستان مخلص تو در مقام عبودیت خود بیمناکند.»

«پروردگار من! نیکو میدانم که اگر از گناهان من درگذری اهلیت گذشت و مغفرت داری و اگر برقبایح اعمال من پرده اغماض فرو افکنی سنت الوهیت تو چنین اقتضا کند.»

«ای خداوند بزرگ و مهربان! اگر کائنات سراسر سر به کفر و الحاد گذارند و به تو پشت کنند باکی نیست، به سلطنت تو آسیبی نرسد و الوهیت ترا زیانی نیاورد، از تو روی برگردانند و پیامبران ترا دروغگو شمارند ولی به هر سوی که روی آورند جز تو نیابند و جز نهیب قدرت و عظمت تو نشنوند.»



4) عبادت

امام سجّاد (ع) در هنگام عبادت تجسّم عینی انقطاع تام از غیرحضرت حق و گسستن از عالم مادیات بود بطوری که به هیچ چیز در پیرامون خود توجّه نداشت، بلکه وجود خود را نیز احساس نمی کرد و تنها دلش را به خدا سپرده و دلبسته او می بود؛

«ترا سپاس و ستایش می آورم با آن لغت که فرشتگان مقرب و معصوم به درگاه تو سپاس می آورند. ترا تمجید و تقدیس می کنم با آن دل و زبان که بندگان پارسا و آفریدگان منزه و مقدس تو در پیشگاه تو تقدیس و تمجیدت کنند. می خواهم که حمد و ثنای من بر دیگران افزایش یابد و از دیگران مقبول تر و محمود تر افتد. ترا بدانسان که تو باشی و بدانسان که سزاوار تو باشد ستایش باد و به نعمت های بی پایان تو که قطره های باران و ریگهای بیابان شماره اش نکنند سپاس بی پایان گویم و آرزو دارم که از عهده شکرت بدر آیم. همچنان ترا حمد و ثنا گویم بشماری که بندگان تو از گذشتگان و آیندگان در مقام عبودیت خویش حمد و ثنای تو گویند. همچنان ترا شکر و سپاس گذارم به شمار نعمتهائیکه بر آفریدگان خویش از گذشته ها و آینده ها ارزانی داشته ای و ارزانی خواهی داشت. بر هر نعمت از نعم تو، نسبت به هر بنده از بندگان تو، به میزان آن وسعت و عظمت که ذات اقدس وعلم اعلای ترا سزاست بدرگاه تو شکر و سپاس آورم. حمدی که حد محدود و حساب معدود و میزان معین و زمان انتهاپذیر ندارد.»

«اما غیر از کیفیت عبادت، ما کثرت عبادت را هم از ناحیه حضرت شاهدیم او سید العابدین است و در این زمینه چنانکه در القاب شریفش به برخی از آن اشارت رفت و بس است در این مقام که هیچکس از مردمان را چون او طاقت نبود که مانند حضرت امیرالمومنین علیه السلام رفتار نماید. آن حضرت در شبانه روز هزار رکعت نماز می گذاشت و چون وقت نما ز می رسید بدنش را لرزه می گرفت و رنگش زرد می گشت و چون به نماز می ایستاد مانند ساق درختی بود و حرکت نمی کرد مگر آنچه که باد از او حرکت دهد و چون در قرائت حمد به مالک یوم الدین می رسید چنان آن را مکرر می کرد که نزدیک می گشت قالب تهی کند و چون سجده می کرد سر از سجده بر نمی داشت تا عرق مبارکش جاری می شد، شبها را به عبادت به روز می آورد و روزها را روزه

می‎داشت و شبها چندان نماز می گذاشت که خسته می شد بحدی که نمی توانست حرکت نماید و به فراش خویش خود را برساند لاجرم مانند کودکان که به راه نیافتاده اند حرکت می نمود تا خود را به فراش خود می رسانید و چون ماه رمضان می شد تکلم نمی کرد مگر به دعا و تسبیح و استغفار…»

و باز نقل شده که:

«شبی آن جناب در محراب عبادت بتهجد ایستاده بود، پس شیطان به صورت مار عظیمی ظاهر شد که آن حضرت را از عبادت خود مشغول گرداند به او ملتفت نشد پس آمد و ابهام پای آن حضرت را در دهان گرفت و گزید به نحوی که آن حضرت را متألّم نمود و باز متوجّه او نگردید پس چون فارغ شد از نماز خود، دانست که او شیطان است او را سب کرد و لطمه زد و فرمود که دور شو ای ملعون و باز متوجّه عبادت خود شد پس شنید صدای هاتفی که سه مرتبه او را ندا کرد:

«أنْتَ زَیْنُ الْعابِدین» توئی زینت عبادت کنندگان، پس این لقب ظاهر شد در میان مردم و مشهورگشت.»

«در میان فرزندان رسول خدا (ص) تنها او چنین است، آنقدر عبادت می نماید که دل اعضای خانواده اش به حال او سوخته و ترسیدند که آن بزرگوار دچار زحمت و مشقت گردد. پس مخفیانه به نزد صحابی بزرگ پیامبر (ص) جناب جابر بن عبدالله انصاری که مردی مورد توجّه آن حضرت بود شتافتند و از او خواستند که از امام (ع) خواهش کند که خودش را آن قدر در راه عبادت به زحمت نیاندازد، تا این که جابر با آن حضرت گفتگو کرد وصمیمانه از او درخواست نمود و از جمله عرض کرد: شما یادگار خاندان بنوت و بقیه الله روی زمین هستیدو آن کسی که توسط او بلا و گرفتاری از مردم برطرف می‎شود!!!

با این همه امام (ع) باز به همان روش بر عبادت و ملازمت بر طاعت پروردگار ادامه داد.

جابر با تعجب و حیرت از آن حالات میگفت: «کسی درمیان اولاد انبیاء علیهم السلام همچون علی بن الحسین (ع) دیده نشده است» به راستی که در میان اولاد پیامبران نظیر امام علی بن الحسین (ع) در پارسایی و تقوا و توجّه زیاد به خدای تعالی نمی توان یافت.»



در روایتی دیگر نقل از صحابی بزرگ جابربن عبدالله انصاری است که می گوید: در خدمت رسول خدا (ص) نشسته بودم در حالی که امام حسین (ع) نیز در دامن آن حضرت بود و با او شوخی می کرد فرمود: ای جابر! از این (پسرم) مولودی به دنیا می‎آید به نام علی، وقتی که روز قیامت فرا می رسد، منادی ندا می‎دهد سرور عابدان از جا برخیزد، پسر او از جا بر می خیزد و بعد از او نیز پسری به نام محمد متولد می‎شود که تو ای جابر اگر او را درک کردی ، سلام مرا به او برسان … جابر این حدیث را برای همه نقل کرد، همچنان که امام محمد باقر (ع) را دید و سلام جدش رسول خدا (ص) را به او رسانید و امام (ع) نیز با شادی و مسرت فراوان پذیرا شد.»

زین العابدین (ع) خود در کلامی گرانقدر اهل عبادت را اینگونه توصیف می نمایند:

«اگر اهل آسمان و زمین گرد هم آیند که عظمت و جلال پروردگار را بیان کنند ناتوان می مانند: یک دسته از مردم خدا را از روی ترس عبادت می کنند اینگونه عبادت از بردگان است، دسته ی دیگر از روی رغبت به پاداش دنیوی و اخروی چهره به خاک می سایند که چنین عبادتی مانند اعمال تجّار است، اما دسته ی سوم به عنوان سپاس و شکر گذاری به پیشگاه مقدس ذات حق، خدا را عبادت می کنند که این شیوه احرار و آزادگان است.»

و امّا امام زین العابدین (ع) در پاسخ به شخصی که از ایشان، علت بسیار عبادت کردن را پرسیدند، می‎فرمایند:



فصل نبوت

1) نبوّت

خدای متعال، پیامبران را برای انجام رسالت خود برگزیده و آنان را خزانه دار علم خود و نگهبانان دین خود و خلفای خود در زمین و حجتهای خویش بر بندگان مقرّر فرموده و به ایشان مقام والایی در پیشگاه خود داده است، پس ایشان وسیله ارشاد مردم به سوی خدا و راهنمایان به سوی بهشت برین و درهای رحمت الهی هستند.

امام سجّاد (ع) درباره نبوت حضرت رسول اکرم (ص) می فرمایند:

«بدرگاه پروردگاری حمد و سپاس می گذارم که با بعثت بنده ی برگزیده ی خویش محمد (ص) بر ما منت بزرگی گذاشت در صورتیکه اقوام و ملل پیشین، از چنین شرافت و کرامتی محروم بودند چنین فروغ هدایت و پیشوای راستینی را خداوندی برگزید که قدرت و شوکتش هرگز شکست نمی خورد و به بنیاد اراده اش خلل نمی رسد. آری، محمد (ص) را به رهبری و ارشاد فرستاد، و او را خاتم انبیاء قرار داد، وبدین ترتیب ما را به ملل و اقوام گذشته سیادت و برتری بخشید، ما را بر عصیان و آشکار گمراهان گواه گرفت و بشمار اندک ما، بر گروههای انبوهی که در اعصار و قرون می زیستند افزونی داد.

خداوندا! به روان پاک محمد و آل او درود با دکه امانت وحی ترا ببندگان تو رسانید محمد (ص) به شایستگی از میان بندگان تو مبعوث شد و خلعت مقدس نبوت را پوشید، وی پیشوای مرحمت، رهبر خیر و سعادت، کلید نعمت و برکت بود که در راه دین مقدس تو آنچنان فداکاری نمود که جان عزیز خود را بخاطر رضای تو در کف گرفت و در طوفان حوادث و مشقت و رنج جهاد کرد. وی پیشانی بندگی در پیشگاه عظمت تو برخاک نهاد، و دست تضرّع و التجاء بدرگاه تو برافراشت. دودمان خویش را برای اعتلا و عظمت کلمه ی توحید به قربانگاه گسیل داشت و به خویشاوندان خود که همچنان به مکابره و عناد ادامه می دادند و از انحراف به ارشاد و استقامت نمی گرائید ند حمله برد، و رشته ی خویشی و رحم را با دم شمشیر برید، بیگانگان مومن و صالح را برخویشتن نزدیک ساخت و خویشاوندان ملحد و منافق را به جرم الحاد و نفاق بیگانه شمرد واز جوار خویش آنان را طرد کرد.

محمد (ص) با کمال فداکاری به تبلیغ وحی تو و اعلای قانون تو و تعلیم قرآن تو پرداخت، تا آنجا که از شهر و دیار خویش آواره ماند و خاک «بطحاء» را به امید اینکه در ادامه تبلیغ آزادتر و قوی تر گردد، ترک گفت و رو به جانب «یثرب» گذاشت. محمد (ص) از مکه که زادگاه و معبد و مسجد و خانه ی آباء و اجدادش بود به مدینه بطور غریب و ناشناس هجرت کرد، تا قرآن مجید را همچون خورشید تابان برآسمان حیات بشری برکشد و سراسر زوایای جهان را از فروغ این مشعل آسمانی گرم و روشن بدارد. محمد (ص) ازاین فداکاری عظیم و راستین جز اعظام دین تو و اعلای کلمه ی توحید و سرکوبی دشمنان تو هدفی نداشت و بدین ترتیب در خانه ی هجرت به تجهیزات و تسلیحات مسلمانان همّت گماشت و از آنجا به امید اینکه درخت کفر را از ریشه برکند و برجایش نهال راستی و درستی بنشاند برضد بتخانه ها به جنگ برخاست.

همه جا دست توانای تو به پشتیبانش بود و لوای ظفر و سعادت از آسمان رحمت بر سر او سایه افکند تا آنکه بت پرستان قریش را در خانه هایشان از پای در آورد و بتخانه ها را بر سرشان ویران ساخت و فرمان و احکام گرانمایه ترا با وجود اینکه مشرکین انکار و کراهت داشتند، در زندگی آنان جاری نمود.»

«وقتی از زین العابدین (ع) سوال شد: چرا نبی اکرم (ص) در کودکی یتیم شد؟

حضرت فرمود: برای اینکه حق مخلوق بر ذمه او نباشد.»

و همچنین امام سجّاد (ع) درباره پیامبر اسلام می فرمایند:

«اگر چنین است که پدران به فرزندان خویش حق بزرگی دارند، چون به آنها احسان و نیکی نموده اند، پس احسان محمد (ص) و علی (ع) که درود خدا برآنها و فرزندان آنها باد، نسبت به این امت از دیگران بزرگتر و بالاتر است بنابراین سزاوار است که آندو پدران این امت باشند، و امت نیز حق پدرانه آنان را رعایت نمایند.»

پروردگارا! بروح مقدس محمد که خاتم النبیین و سید المرسلین است رحمت بی منتها فرست و فرزندان طیبین وطاهرینش را خشنود بدار.»

پروردگارا! به روان مقدس محمد و ارواح مقدسه فرزندانش رحمت فرست، رحمتی که ابتدایش را ابتدائی نباشد و مدتش پایان نپذیرد و نهایتش همچون ابدیت تو بی انتها باشد.»

«آنچنانکه پروردگار من ! قلب ما را مخزن اسرار قرآن داشته ای و از برکت رحمت خویش شرف و عظمت قرآن را در خاطر نشانیده ای به روان مقدس محمدی که لب به آیات بیناتش گشوده و به روان فرزندان وی که نگهبانان امین و صدیق قرآنند درود و رحمت فرست.»

پروردگارا! آنچنان برمقام و منزلتش بیفزای که ازمخلوق تو کسی همسنگ و هم وزن او نباشد و برفرشتگان مقرب و پیامبران مرسل تو نیز برتری و مهتری جوید. مقام عظیم او و اهل بیت پاکش را بما بیشتر بشناسان و امت صالح و صادق او را از شفاعت و محبتش بهره مند ساز و بیش از آنچه ما را به اکرام و انعام وعده فرموده ای، اکرام و انعام فرمای.»

«خدایا مرا ملحق کن و محشور گردان با اولیاء صالح خود محمد و خاندان نیکو و پاک و پاکیزه و خیراندیشان، که درود تو و رحمت و برکاتت بر آنان باد.»

فصل جزای رب العالمین

1) جزای رب العالمین (معاد)

امام البکاء (ع) در بخش توحید و در زمینه جزای رب العالمین با مباحثی که مطرح نموده اند بندگان خدا را برای حسابرسی حضرت حق آماده می نمایند:

«خدای من؛ من آن موجود مستمندم که روزگار در ملاهی و مناهی بسر آورده و عمرم به پایان رسیده است. همی بینم که فرصتی برای عبادتم نمانده و مهلتی از اجل بی امان نتوانم گرفت.»

امام تعجب خود را در زمینه انکار معاد از جانب بندگان خدا اینطور بیان می‎فرمایند:

«در شگفتم از متکبر فخر فروش که دیروز نطفه ای بود و فردا هم لاشه ای گندیده خواهد شد!! شگفت زیاد دارم از کسیکه درباره وجود خدا شک می‎کند. در حالیکه نظام حیرت آور جهان خلقت را مشاهده می‎کند! در شگفتم از کسیکه منکر مرگ می‎شود در صورتیکه در هر شبانه روز (به صورت خواب) می میرد. تعجب از کسی است که منکر زنده شدن قیامت می‎شود با وجود اینکه نحوه پیدایش و زنده شدن افراد را در آغاز زندگی می بیند!! تعجب می کنم از کسیکه برای دنیای فانی سعی و فعالیت می‎کند، اما برای دنیای باقی خویش عمل و کرداری ندارد.» !!!

در توصیف جزای رب العالمین به بیان مراحل زندگی انسان پرداخته و می فرمایند:

«سخت ترین مراحل زندگی و مسیر انسان سه مرحله است:

1- مرحله ای که مرگ وی می رسد و عزرائیل را در کنار خود حاضر می بیند.

2- مرحله ای که سر از قبر بیرون می آورد و به صحرای محشر قدم می گذارد.

3- مرحله ای که برای حساب و کتاب به پیشگاه پروردگار حضور می یابد تا اینکه معلوم شود که اهل بهشت است

یا اهل دوزخ. به خدا سوگند قبر نسبت به نیکوکاران باغی است ازباغهای بهشت و نسبت به بدکاران گودالی است از گودالهای جهنم.»

اینجاست که امام(ع) بندگان را به محاسبه و دقت در اعمال می خوانند:

«آگاه باشید که هر بنده را چهار چشم است، با دو چشم که چشم ظاهر باشد، امر دین و دنیای خود را و با دو چشم دیگر که چشم باطن باشد می بیند امر آخرت خود را، چون حقتعالی بخواهد خیر بنده را بگشاید برای او دو چشم دل او را تا ببیند به آن دو چشم غیب و امر آخرت خود را و اگر اراده فرموده باشد به او غیر آن را، بگذارد دل ا ورا به همان حال که هست.»

امام نحوه مرگ مومنین و کفار چنین توصیف می نمایند:

«مرگ برای افراد با ایمان مثل این است که لباس خود را از تن بیرون می آورند یا اینکه گزندی از حشرات کوچک به ما می رسد، یا اینکه آنها را از زنجیرو پای بند رهانیده و به فاخرترین و خوشبوترین لباس ها بیارایند و به وسیله مرکب را هواری به مأنوسترین منزلها روانه سازند! اما مرگ و جان دادن نسبت به افراد کافر مثل کندن لباس فاخر و پوشیدن لباس کثیف و خشن و انتقال از منزل انس و راحت به وحشتناکترین منزل و بزرگترین عذاب است.»

و نیز می‎فرمایند: «مرگ ناگهانی سبب تخفیف عذاب مؤمن می گردد اما چنین مرگی برای کافر تاسّف آور است.»

امام البکاء (ع) در مورد آگاهی داشتن برای مرگ چنین می‎فرمایند:

«ای فرزند آدم! از خیر و سعادت جدا نخواهی شد، مادامیکه درباطن خود واعظی داشته باشی که ترا موعظه کند و به محاسبه اعمال خود بپردازی و نیز تا زمانیکه خوف از خدا و تاثیر دینی را شعار خود قرار دهی. ای فرزند آدم! تو می میری و یک روز مبعوث می گردی و در پیشگاه خداوند به بازجویی کشیده می شوی، بنابراین برای سوال و جواب خود را آماده کن.»



همچنین می‎فرمایند: «مردی به حضور امام (ع) آمد و به عرض رسانید من انسان گنهکاری هستم و برمعصیت هم صبر ندارم مرا موعظه کن. حضرت فرمود: پنج کار انجام ده و هر گناهی می خواهی مرتکب شو؛ اول؛ روزی خدا را نخور و هر گناهی می خواهی انجام بده! دوم؛ از سرپرستی و مملکت خداوند خارج شو و هرکاری می خواهی بکن! سوم؛ جائی برو که خدا ترا نبیند و هر چه می خواهی بکن! چهارم؛ هر گاه ملک الموت برای قبض روح تو بیاید او را رد کن و هر معصیتی می خواهی بکن. آنگاه که مالک دوزخ می خواهد ترا داخل آتش بکند، داخل نشو و هر گناهی می خواهی مرتکب شو!»

در حدیث دیگری عنوان می‎فرمایند: «مردی درحضور علی بن الحسین (ع) از روزگار خویش شکایت کرده امام فرمود: بیچاره فرزند آدم که هر روز سه مصیبت بر او وارد میشود واز هیچکدام عبرت نمی گیرد در صورتیکه اگر از این سه مصیبت پند و عبرت بگیرد، مصائب و مشکلات دنیا بر او سهل و آسان می گردد. مصیبت اول؛ آن روزی که از عمر او کاسته می‎شود نمی تواند روزی به جای آن بگذارد، درصورتیکه اگر از مال و ثروت او کم شود می‎تواند آن را جبران کند و مال و ثروت دیگری جای آن بگذارد. مصیبت دوم؛ برای بدست آوردن روزی و مخارج خود شب و روز فعالیت می‎کند در صورتیکه اگر از راه حلال آن را بدست آورد در قیامت باید حساب آن را پس دهد و اگر از راه حرام و نامشروع آن را کسب کرده باشد به عقوبت و مجازات آن گرفتار می گردد.

مصیبت سوم؛ که ازآن دو بزرگتر است اینکه هر شبی را که به روز می آورد، یک منزل به آخرت نزدیک می‎شود در صورتیکه نمی داند سرنوشت و جایگاه او بهشت است یا دوزخ»

امام درباره اهل فضل در روز قیامت می‎فرمایند:

«چون روز قیامت و عرصه ی محشر بپا شود، فریاد می زنند: اهل فضل کجا هستند؟ عده ای از جا حرکت می کنند و به آنها دستور داده می‎شود به سوی بهشت حرکت کنید در بین راه فرشتگان به آنها می گویند: بدون حساب و کتاب کجا می روید؟

در جواب می گویند: ما اهل فضل هستیم. گفته می‎شود: فضیلت شما به خاطر چیست؟ در جواب می گویند: در دنیا اگر درباره ما کار جاهلانه انجام می دادند حلم و بردباری داشتیم و اگر تجاوز و ستم می دیدیم روی مصالحی استقامت می ورزیدیم و اگر ناروا و بدی به ما می شد گذشت می کردیم آنگاه به آنها گفته می‎شود: داخل بهشت شوید که پاداش نیکوکاران چنین است.»

در دعاهای حضرت می خوانیم که: «ما را ای خدای بزرگ! از فریب زندگی و خطرهای این فریب بر کنار دار و همواره هراس مرگ را در برابر مان به جلوه انداز چنان که در فروغ نیکی ها و حسنات جمال مرگ را زیبا و خواستنی بیابیم و مرگ محبوب ما و مطلوب ما و عزیزترین آرزوهای ما باشد و شربت مرگ را درکام ما شیرین فرمای و عروس مرگ را چشم ما مانوس جلوه ساز. پروردگار من! میان ما و مرگ ما الفتی برقرار دار که به رویش لبخند زنیم وسایه اش را برای خویش پناهگاهی مطمئن و مانوس بشماریم تا وقتی که به روی ما آغوش می‎گشاید و مشتاقانه به آغوشش در افتیم و مشتاقانه در سایه اش بیآراییم. مقدم مرگ را در بستر ما مسعود و مبارک گردان و مهمانی او را برای ما خجسته و فرخنده دار تا ضیافت مرگ برای ما ضیافتی شقاوت آمیز نباشد و از دیدارش خسته دل و شرمسار نباشیم. پروردگار من مقدّر فرمای که دست مرگ به روی ما در مغفرت و مرحمت بگشاید و کلید مرگ برای ما کلید رحمت باشد. ما را دور از ضلالت و شقاوت بمیران و چنان کن که به هنگام مرگ خشنود و سبکبال و بخشنده شده و امیدوار چشم از دنیا بپوشیم.»

«پروردگارا! در پناه قرآن دشواری جان کندن را برجان ما آسان ساز در آن هنگام که به سکرات احتضار در افتیم و نفس ما تنگی کند و با سنگینی از دهان ما بدر آید و ملک الموت پنجه به شریان حیات ما اندازد و وحشت فراق به بستر ما در افتد و تلخی مرگ کام ما را لبریز کند و لحظه وداع فرارسد و نامه اعمال ما به صورت طوقی طاقت فرسا به گردان ما حلقه زند و کشاکش فنا ما را به سوی گور براند و وعده دیدار به روز قیامت گذاشته شود. خدایا ازبرکت و رحمت قرآن محروممان مساز و در آن مسکنت و نکبت، قرآن را به فریادمان برسان.»

تو ای پروردگار بزرگ و مهربان! اگر بر میزان عدالت، عبادت ما را پاداش دهی هرگز در آخرت به پاداش تو استحقاق نخواهیم داشت.»

پروردگارا! از عذاب دوزخ معافم گردان و مرا عبرت دیگران مساز! حلاوت رحمت خویش را به من بچشان و از تحفه های بهشتی بهره ورم ساز.»

5) یقین

امام سجّاد (ع) در مراحل بعد از تقوی و ورع، خواستار یقین در عقیدت بودند.

و اما در حقیقت یقین چنین گفته اند: «یقین عبارت است از آن که همه چیز را از خدای سبب ساز بدانی و به وسائط توجّه نکنی، بلکه همه را مسخر او و حکم خدا بدانی، اگر انسان اینها را بداند و واقعیت برایش روشن شود به ضمانت خدای تعالی در مورد روزی اطمینان پیدا می‎کند و طمعش از مال مردم قطع می‎شود و می داند که هر چه برایش مقدّر شده حتما به دستش می رسد، سپس اگر قلبش این معنی را بفهمد که هرکس به قدر ذره ای عمل نیک یابد انجام دهد آن را می بیند و بداند که درهر حال از او مطلع و بر اندرونش عالم، و بر ضمیرش آگاه است، و تمام خطورات درونی و خفی ا ورا شاهد است،پس در جمیع احوال و اعمال متأدّب می شود، زیرا همیشه خود را در محضر حق تعالی می بیند و خدا را چنان عبادت می‎کند که گوئی او را می بیند و می داند که خدا او را می بیند و در آبادانی باطن و تطهیر و تزئین آن در مقابل چشم بیدار و مراقب خدا، بیش از تزئین ظاهرش در مقابل دیدگان مردم سعی می‎کند.

نشانه یقین قوی در مؤمن این است که از هر قوت و قدرتی جز از خدا بیزای جوید. و بر امر خدا استقامت ورزد، در ظاهر و باطن او را بپرستد و بود و نبود، زیادت و نقصان، نکوهش و ستایش و عزت و ذلت در نظرش یکسان باشد زیرا آنکه یقین قوی یافت همه را با یک چشم می نگرد.»

امام سجّاد (ع) در دعاهای خویش در باب یقین این چنین روشنگر راه ما هستند که: «پروردگار من! ایمان مرا به میزان تمام و کامل برسان و آنچنان کن که یقین من در عقیدت من برمقام برتر و والاتری قرار گیرد، ای پروردگار متعال! یقین مرا نسبت به عقیدت من با صحت و سلامت بیارای.»

«خشنودی بنا دلخواه قضای الهی، بلندترین درجه های یقین است.»

«خدایا می دانم که برای اعتمادم به کرم تو و آرامشم به راستی وعده ات و پناه آوردنم به ایمان و توحید و یکتا پرستیت و یقین داشتنم به شناختت از من، پروردگاری نیست برایم جز تو.»

«خدایا! همانا یقینی می خواهم که بدانم به من هرگز نخواهد رسید، جز آنچه تو برایم نوشته ای و مرا راضی و خشنودساز از زندگی به آنچه قسمتم کرده ای. خدایا از یقین من به من عطا کن به آن اندازه که برمن مصیبتها و گرفتاریهای دنیا آسان گردد. معبودا ! ما را از آنانی قرار ده که آسوده خاطر شده اند به بازگشت به رب الارباب، به پیروزی و رستگاری ارواح و جانشان به یقین رسیده است.»

«ای خدای بزرگ! شیطان خبیث فریبم داد و زمام اختیار مرا به مشت گرفت و در خاطر آرام و آسوده ام دغدغه افکند، یقین استوار من به لرزه افتاد و قوت ایمان من به ضعف گرائید.»

پس امام درجهت ثبوت یقین و عدم نفوذ شیطان در این زمینه چنین بیان می دارند: «روامدار ای پروردگار من! که جان من از روشنائی یقین بدور ماند و در بیداری تردید و حیرت سرگردان بماند. پروردگارا! وسوسه ابلیس را از ما بدور دار و دستخوش شبهه و تردیدمان مفرمای و آن یقین و ایمان به ما موهبت کن که ویژه بندگان حق بین تو باشد.»

«ای خدای جلال و اکرام! همی خواهم توفیقی عنایت فرمائی که در پیشگاه تو به عبادت برخیزم و عبادتی بجای آورم که به دوستی تو دست یابم، عبادتی که محبت تو را دریابم و یقینی که حق الیقین باشد ودر دو جهان سودم دهد.»

«پروردگار من! ایمان ما را با یقین و اخلاص بیارای.»

6) زهد

یکی از صفات بارز امام سجّاد (ع) زهد است. حضرت زهد را چنین تعریف می نمایند: زهد دارای ده درجه است، بالاترین درجه زهد، کمترین درجه ورع و بالاترین درجه ورع کمترین درجه یقین و بالاترین درجه یقین، پائین ترین درجه رضاء و تسلیم است.»

به راستی بهترین معنی زهد دراین آیه قرآن کریم آمده است:

«لکیلا تاسوا عالی مافاتکم و لا تفر حوابما، اتیکم»

و تا بدانچه از دست داده اید افسوس نخوریدو به آنچه بدست شمارسیده خوشحال نگردید.»

زاهدان هم از زبان امام چنین به تصویر کشیده شده اند: «نشانه زاهدان در دنیا مشتاقان و به آخرت، ترک هر معاشرت و دوستی و همصحبتی است با کسانی که با آنها هماهنگ نیستند، آنکه برای آخرت کار کند هم آنست که در خوشی نقد دنیا، بی رغبت است وآماده برای مرگ می باشد و پیش ازگذشت عمر زودگذر و آمدن مرگی که چاره ندارد به کار آخرت اندر است و پیش از مرگ برحذر است.»

خداوند در قرآن کریم می‎فرمایند: «حَتّی اِذا جاءَ اَحَدَهُمْ الموت قالَ رَبّ ارجعون لعّلی أعمل صالحاً فیما ترکت.» هنگامی که آمد احدی از ایشان را مرگ، گوید: پروردگارا! مرا برگردان تا شاید کارهای خوبی را که ترک کردم، بکنم!»

«امام خود بهترین سرمشق در این زمینه است چنانکه به لقب الزاهد مشهور است معاصرین حضرت، ایشان را اینگونه توصیف می نمایند؛ «از زهری پرسیدند که زاهدترین مردم کیست؟ گفت: علی بن الحسین (ع).

البته زهد امام بخاطر تحمل فقر یا از باب اعتراف به عجز و یا قناعت بدون کار و کوشش نبود. بلکه بر اساس تقوی و پرهیز از محرمات الهی بود و بخاطر آن که درامور دینی سخت جانب احتیاط را داشت. روش آن

حضرت درست همان راه و روش جدش و پدر بزرگوارش بود که دنیا را طلاق داده بود و جز به مقداری که برای عبادت و در راه رسیدن به فضیلت و پشتیبانی از حق لازم بود به امور دنیا اهمیت نمی دادند.»

امام زین العابدین (ع) راجع به زهد در دعاهای خویش نیز مردم را راهنمایی می‎فرمایند: «ای نفس تا چند و تا به کی به حیات و زندگی دنیا دلبسته ای و به این جهان و عمارت کردن آن رکون و میل نموده ای؟ آیا عبرت نمی گیری به گذشتگان از پدرانت و آنان که پنهان کرد زمین از دوستانت و کسانیکه مصیبت ایشان را دریافتی از برادرانت و اشخاصی که به گور سپردی از همگنانت!!!. همانا ایشان در شکم زمین شدند بعد از آنکه در روی زمین بودند و محاسن ایشان پوسیده و کهنه شد. خالی شد از ایشان خانه ها و عرصه های خانه هایشان. و راند ایشان را به سوی مرگ تقدیرات و بگذاشتند آنچه را که از آن جمع کرده بودند و در زیر خاک گور پنهان شدند.»

«پروردگارا! به من فراغتی نصیب کن، تا به زهد و پارسائی بپردازم.»

«پروردگار من! چنان اشتیاقم ده که زهد، بر دنیای من چیره شود و برای آخرتم رغبت و مواظبت در عمل، بندگی برای خودت روزیم فرما تا اینکه بی رغبتی در دنیا بر من غالب شود.»

7) صبر

صبر و مقاومت در برابر مصائب از جمله ویژگیهای امام سجّاد (ع) می‎باشد. حضرت در باب جایگاه صبر چنین می‎فرمایند: «صبر نسبت به ایمان چون سر است نسبت به تن، ایمان ندارد هر که صبر ندارد.

و نیز می‎فرمایند: صبر و رضا در برابر پروردگار ، سرچشمه هر گونه اطاعت است و هرکس در آنچه بر او وارد می شود، سر صبر و تسلیم فرود آورد و دوست داشته باشد یا مکروه، خداوند مهربان هم بر او حکم نمی کند و قرار نمی دهد، مگر آنچه را خیر وصلاح اوست.»

همچنین در کلامی دیگر می‎فرمایند: «معرفت واقعی به این است که یک مسلمان دین و عقیده خویش را تکمیل گرداند و از کارهای بیهوده پرهیز نماید. جدال و مشاجره را کنار بگذارد و دارای حلم و بردباری وصبر و اخلاق خوب باشد.»

و لذا می‎فرمایند: افراد سه صفت را از سه نفر دریافت کرده اند: صبر را از ایوب پیغمبر، شکر و سپاس را از نوح نبی و حسد را از فرزندان یعقوب.»

و یا درسیره حضرت می خوانیم، از جمله وصایای امام به فرزندش چنین است: «ای فرزندم، به هنگام مصائب و مشکلات صبر و استقامت پیشه کن و تعرض و تجاوز به حقوق دیگران نداشته باش و برادرت را درکاری که زیان آن از نفعش بیشتر است، اجابت مکن، ای پسرک من، صبرکن بر نوائب و مشکلات روزگار، و خود را در معرض حقوق در نیاور، و اجابت مکن برادر خود را در امری که ضرر آن بر تو بیشتر است از منفعتش برای او.

و در باب شیعیان و دوستان نیز در روایت است که؛ امام به ام فروه، دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر چنین فرمود: من هر روز و هر شب برای گنهکاران از شیعیانم دعا می کنم، زیرا ما در برابر مصائبی صبر می کنیم که از آنها باخبریم اما شیعیان ما در برابر مصائبی که از نتایج، آنها بی خبرند، شکیبایند.»

اما فایده صبر در کلام امام چنین است: «هر بنده ای گرفتار بلا و مصیبتی گردیده و سه روز صبر کند و پیش دیگران لب به شکایت نگشاید خداوند غبار آن مصیبت و بلارا از چهره اش برطرف می نماید.»

پایان بخش کلام دعایی از امام سجاد است که می فرماید: «قلب مرا شکیبا دار تا بر زجر و عذاب صبر کنم و به انتظار روزی که در پیشگاه تو عرض مخاصمت و محاکمت کنند بنشینم.»

) توکل

و اما توکل که یکی از منازل دین و مقامی از مقامات اهل یقین، بلکه یکی از درجات مقرّبین است. درسیره حضرت درزمینه توکل، در روایتی چنین می خوانیم؛ ابراهیم بن ادهم و فتح موصلی هر یک جداگانه جریان را چنین روایت کره اند: در بیابان با قافله راه می بردیم، پس مرا حاجتی افتاد از قافله دور شدم، بناگاه کودکی را دیدم در بیابان روان است با خود گفتم؛ سبحان الله، کودکی در چنین بیابانی پهناور راه می سپارد، سپس نزدیک او شدم و بر او سلام کردم و جواب شنیدم، پس به او گفتم: کجا قصد داری؟

گفت: به خانه پر وردگارم.

گفتم: حبیب من تو کودکی و بر تو ادای فرض و سنتی نیست.

فرمود: ای شیخ مگرندیدی که از من کوچکترها بمردند؟

عرض کردم: زاد و راحله تو چیست؟

فرمود: زادی تَقْوایی و راحِلَتی و رِجْلایَ وَ قَصْدی و مَوْلای: به توشه من پرهیزکاری من است و راحله من دو پای من و مقصود من مولای من است.

عرض کردم: طعامی با تو نمی بینم.

فرمود: ای شیخ! آیا پسندیده است که ترا کسی به خانه خود، بر خوان خود بخواند و تو با خود طعام و خوردنی ببری؟

گفتم : نه!

فرمود: آنکه مرا دعوت فرمود، مرا طعام می خوراند و سیراب می فرماید.

گفتم: پس بردار و تعجیل کن تابه قافله خود را برسانی.

فرمود: عَلَیَّ الْجِهادُ وَ عَلَیْهِ الْاِبْلاغ، برمن است کوشش و برخداست مرا رساندن مگر نشنیده ای قول خداوند تعالی: و الذین جاهدوا فینالنهدینهّم سبلنا و اِنّ الله لمع المحسنین، آنانکه کوشش کردند در راه ما، هر آینه بنمایانیم به ایشان راههای خود را و بدرستیکه خدای با نیکوکاران است.

روای گوید: در آن حال که بر این منوال بودیم ناگاه جوانی خوشرو با جامه های سفید روی آورد و با آن کودک معانقه نموده و بر وی سلام کرد. من رو به آن جوان کرده و گفتم؛ ترا قسم می‎دهم به آنکه ترا نیکو خلق فرموده که این کودک کیست؟

گفت: آیا او را نمی شناسی، این علی بن الحسین بن ابیطالب علیهم السلام است. پس آن جوان را بگذاشتم و به آن کودک روی آوردم و گفتم: ترا سوگند می‎دهم به حق پدرانت که این جوان کیست؟

فرمود: آیا او را نمی شناسی این برادر من خضر (ع) است که هر روز برما وارد می‎شود و برما سلام می‎کند.

عرض کردم: از تو مسئلت می نمایم، بحق پدرانت که مرا خبر دهی که این بیابانهای بی آب را بدون زاد و توشه چگونه می پیمائی؟

فرمود: من این بیابانها را می پیمایم بزاد، و زاد من چهار چیز است.

عرض کردم: چیست آنها؟

فرمود: دنیا رابه تمامی آن بدون استثناء مملکت خدا می دانم و تمامی مخلوق را غلامان و کنیزان و عیال خدا می بینم و اسباب و ارزاق را بدست قدرت خدا می دانم و قضا و فرمان خدای را در تمام زمین خدا نافذ می بینم.

گفتم: خوب توشه ای است توشه تو ای زین العابدین (ع) ! و تو با این زاد و توشه، آخرت را می پیمائی تا بدنیا چه رسد.»

امام در دعاهای خویش نیز در باب توکل بدرگاه خداوند چنین بیان می دارند: « پروردگارا ! به ما توکل و تسلیمی عنایت فرمای که جز ذات اقدس تو به هیچ پناهگاه تکیه نیاوریم.»

«پروردگارا ! به تو پناه می برم و باز به تو اطمینان دارم و ترا پشتیبان خود می دانم و بتو ایمان می آورم و بجود و کرم و ذات اقدس تو توکل می کنم.»

و نیز در سخنان امام سجّاد (ع) در مورد توکل می خوانیم که ایشان می‎فرمایند: «تمام خیر را در این دیدم که از مال مردم قطع طمع کنم. هر کس به مردم امیدوار نباشد و تمام امورش را به خدا واگذار کند، خدای تعالی دعای او را در هر موردی مستجاب می‎کند.»



10) حسن ظن به خداوند متعال

با توجّه به آنچه که در زمینه توکل بیان شد، در مساله حسن ظن به خداوند نیز امام بزرگوار ما یک الگوی کامل می‎باشد و در دعاهای این امام عزیز چنین می خوانیم:

«خدایا، گریخته ام از تو به سوی خودت، وعدة تو از کسیکه بتو حسن ظن دارد قطعی و مسلم است، آیا باور کنم ای پروردگارم که تو برخلاف خوش گمانیمان رفتار کنی؟»

«ای مولای ما، می دانیم بااین اعمال و کردار مستوجب چه عقوبتی هستیم ولی علم تو درباره ما و علم ما درباره تو این است که تو ما را از درگاهت محروم برنمی گردانی، اگر چه ما مستوجب رحمت نباشیم، زیرا که تو شایسته ای که برما جود و بخشش کنی و برگناهکاران به فضل و رحمت بی منتهایت بخشی.

ای پروردگارم! کرم تو جلیل تر از مجازات مقصران است و من به فضل و بخششت پناه آورده ام و از توبه سوی خودت‎گریخته ام که تونسبت به کسیکه به توحسن ظن دارد به وعده ات عمل کنی وازاوگذشت نمایی»

«ای پروردگار بزرگ! فضل توعیب ما بپوشاند و گناهها ببخشاید و مداراها بکار برد. از خطاهای ما همی بگذری و لغزش های ما را نادیده بگذاری و قلم عفو بر جرائم ما در کشی، این فضل تو و عنایت توست که ما را از رنج عقاب بر کنار می دارد و برفضایح و فجایع کردار ما پرده اغماض می کشد!!

ای پروردگار مهربان! عظمت ترا سزاوار باشد که بر تیره بختی ما رحمت آورد و سلطنت اقدس و اعلای ترا شایسته است که درویشان تشنه و گرسنه را از خوان نعمت خویش سیر و سیراب سازد.»

«ای خدای من! تو بر آنچه مشیت فرمائی توانائی و آنچه تمنای من باشد هر چند بر خاطر من گران آیند و در چشم من بزرگ نمایند در پیشگاه تو سخت اندک باشد.»

«خدای من! من آن بنده ذلیل و زبون تو باشم که می دانم از تو جز به تو پناهی ندارم و ازدست تو جز بر درگاه تو راه فراری برویم باز نیست، هم اکنون قلب و زبان من هر دو به استغفار گشوده شده اند و بازوان خطاکار



من به سوی رحمت واسعه تو بازمانده است. ای آنکه از هر مهربانی مهربانتر باشی و لطف تو همواره به سوی آنانکه ترا خوانند و از تو طلب ورحمت توقع دارند ارزانی باشد، ای آنکه بیش از آنچه کیفر کنی ببخشی و ای تو که مهر تو همواره بر قهر تو فزونی گیرد.

ای خدای من! من ترا آنچنان بخشنده می بینم که می دانم از گناه بزرگ گذشتن برتو دشوار نیست و کردار ناستوده ما را نادیده انگاشتن بر ذات مقدس تو گران نیاید.»

«خدای من! خواسته های من بیشمار و دشوار است، ولی دلم خوش است که دشواری و بیشماری این خواسته ها بر تو بیشمار و دشوار نباشد. قدرت تو شکست پذیر نیست و خزانه تو هرگز تهی نگردد زیرا؛

إنّکَ عَلی کُلِّ شَیْیءِ قدیر.»

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 140

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 381 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل

گزارش کارآموزی بررسی سیالات برش شرکت نفت بهران در 109 صفحه ورد قابل ویرایش

گزارش کارآموزی بررسی سیالات برش شرکت نفت بهران - گزارش کارآموزی بررسی سیالات برش شرکت نفت بهران در 109 صفحه ورد قابل ویرایش

---

گزارش کارآموزی بررسی سیالات برش شرکت نفت بهران در 109 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب

فصل اول

1-1- تاریخچه بهران....................................................................................................................................... 1

1-2- کلیات عملکرد شرکت نفت بهران.................................................................................................... 2

1-2-1- واحد استخراج مواد آروماتیک توسط حلال فورفورال.......................................................... 2

1-2-2- واحد موم زدایی توسط حلال تولوئن و M.E.K.................................................................... 2

1-2-3- واحد تصفیه توسط گاز هیدروژن.............................................................................................. 2

1-2-4- واحد تولید ضد یخ......................................................................................................................... 3

1-2-5- واحد تولید واکس کم روغن........................................................................................................ 3

1-2-6- واحد پایلوت...................................................................................................................................... 3

1-2-7- واحد تسهیلات ............................................................................................................................... 3

1-2-8- واحد آزمایشگاه................................................................................................................................ 4

1-2-9- واحد پژوهش.................................................................................................................................... 4

1-2-10- واحد ظرفسازی و پرکنی............................................................................................................ 5

1-2- 11- لوبکات............................................................................................................................................ 5

فصل دوم

2-1- مقدمه....................................................................................................................................................... 6

2-2- ساخت روغن پایه از برش مواد نفتی ............................................................................................. 7

2-2-1- تقطیر.................................................................................................................................................. 7

2-2-2- تصفیه و پالایش شیمیایی............................................................................................................. 7

2-2-3- آسفالت گیری................................................................................................................................... 7

2-2-4- موم گیری.......................................................................................................................................... 7

2-3- تقطیر نفت خام..................................................................................................................................... 7

2-3-1- تقطیر در فشار (یک اتمسفر)....................................................................................................... 8

2-3-2- تقطیر در خلاء ................................................................................................................................ 8

2-4- دستگاه های تفکیک و تقطیر روغن (لوب تاور)........................................................................... 9

2-5- شناخت هیدروکربورهای روغن پایه................................................................................................. 10

2-5-1- گروه پارافینیک................................................................................................................................ 11

2-5-2- هیدروکربورهای نفتنیک و مشخصات آنها................................................................................ 12

2-5-3- هیدروکربورهای آروماتیک و خواص آنها................................................................................... 13

2-5-4- توزیع هیدروکربورها و انواع روغن پایه.................................................................................... 13

2-6- واحد روغن سازی................................................................................................................................. 16

2-6-1- استخراج مواد آروماتیک ونفتینیک.......................................................................................... 17

2-6-1-1- تصفیه با اسید............................................................................................................................. 17

2-6-1-2- استخراج با فورفورال ................................................................................................................ 18

2-6-1-3- عوامل مؤثر در جداسازی مواد آروماتیکی از لوب کات................................................... 20

2-6 -1-4- خواص فورفورال ...................................................................................................................... 22

2-6-1-5- دستگاههای عمده...................................................................................................................... 24

2-6-2- روش های دیگر تصیه (حلال گاز هیدروژن)............................................................................ 25

2-6-3- عملیات آسفالت گیری................................................................................................................... 26

2-6-4- عملیات موم گیری.......................................................................................................................... 27

2-6-4-1- کارخانه موم گیری..................................................................................................................... 28

2-6-4-2- خواص حلال ( MEX و تولوئن)........................................................................................... 29

2-6-4-3- عوامل مؤثر در کیفیت و کمیت محصول............................................................................. 30

2-6-4-4- دستگاه های عمده ................................................................................................................... 33

2-6-4-5- روش موم گیری با اوره ........................................................................................................... 34

2-6-4-6- روش هیدروکراکتیگ................................................................................................................ 34

2-7- تولید روغن از طریق تصفیه دوم...................................................................................................... 34

2-7-1- روغنهای مصرف شده ................................................................................................................... 35

2-7-2- ناخالصی های موجود در روغن مصرف شده............................................................................ 35

2-7-3- روشهای معمول احیاء روغنهای مصرف شده........................................................................... 36

2-7-4- دستگاه های جداسازی گریز از مرکز......................................................................................... 36

2-7-5- دستگاه صافی لبه دار..................................................................................................................... 36

2-7-6- تصفیه شیمیایی با مواد قلیائی و صاف نمودن آن ................................................................ 36

2-7-7- تصفیه با خاک مخصوص............................................................................................................... 37

2-7-8- تصفیه با اسید سولفوریک............................................................................................................. 37

2-7-9- خنثی نمودن بوسیله آهک و تصفیه با خاک مخصوص........................................................ 37

فصل سوم

3-1- طبقه بندی استانداردهای روغن....................................................................................................... 38

3-1-1- تعریف روانکاری............................................................................................................................... 39

3-2- شرایط اصلی روان کننده خوب........................................................................................................ 39

3-3- انواع روان کننده................................................................................................................................... 39

3-4- روغنهای روان کننده نفتی................................................................................................................. 40

3-5- انواع روانکاری........................................................................................................................................ 41

3-5-1- روانکاری با لایه ضخیم ................................................................................................................. 41

3-5-1-1- روانکاری هیدرواستاتیک ......................................................................................................... 41

3-5-1-2- روانکاری هیدرودینامیک ......................................................................................................... 42

3-5-2- روانکاری با لایه نازک .................................................................................................................... 42

3-5-3- روانکاری حدی................................................................................................................................. 42

3-5-4- روانکاری خشک............................................................................................................................... 42

3-5-5- روانکاری غلطان................................................................................................................................ 42

3-6- ترکیبات ساختار یک روغن صنعتی .............................................................................................. 43

3-6-1- بررسی علل اضمحلال کیفیت روغن......................................................................................... 43

3-6-2- کاهش خصوصیات مواد افزودنی................................................................................................. 43

3-6-2-1- کاهش اثر بازدارنده های اکسیداسیون................................................................................. 44

3-6-2-2- کاهش ویسکوزیته روغن.......................................................................................................... 44

3-6-2-3- کاهش بازدارنده های رنگ زدگی........................................................................................... 45

3-6-2-4- بازدارنده های کف...................................................................................................................... 45

3-7- اصطلاحات روانکاری............................................................................................................................ 46

3-8- آزمونهای مهم فیزیکی و شیمیایی روغنهای روان کننده.......................................................... 47

3-8-1- ویسکوزیته ....................................................................................................................................... 47

شرح آزمون

3-8-1-1- کاربرد و مزایای اندازه گیری گرانروی در دماهای فوق الذکر......................................... 52

3-8-2- شاخص ویسکوزیته ........................................................................................................................ 52

شرح آزمون

3-8-3- نقطه آنیلین...................................................................................................................................... 57

شرح آزمون

3-8-4- دانسیته ............................................................................................................................................. 58

شرح آزمون

3-8-5- عدد خنثی شدن............................................................................................................................. 60

3-8-5-1- عدد اسیدی کل......................................................................................................................... 60

3-8-5-2- TBN............................................................................................................................................. 61

شرح آزمون

3-8-5-3- TAN............................................................................................................................................. 61

شرح آزمون



3-8-6- ضریب شکست................................................................................................................................. 61

شرح آزمون

3-8-7- نقطه ریزش....................................................................................................................................... 62

شرح آزمون

3-8-8- نقطه اشتعال ................................................................................................................................... 63

شرح آزمون

3-8-9- نقطه احتراق..................................................................................................................................... 64

شرح آزمون

3-8-10- کف ................................................................................................................................................. 64

شرح آزمون

3-8-11- خوردگی مس................................................................................................................................ 66

شرح آزمون

3-8-12- توانایی تحمل بار ......................................................................................................................... 67

شرح آزمون

3-8-13- مقدار آب ....................................................................................................................................... 68

3-8-14- عدد صابونی شدن........................................................................................................................ 68

3-8-15- خاکستر........................................................................................................................................... 68

3-8-16- نقطه ابری شدن............................................................................................................................ 69

3-8-17- خاصیت امولسیون و دمولسیون .............................................................................................. 70

3-8-18- پایداری در مقابل اکسیداسیون................................................................................................. 70

فصل چهارم

4-1- عملیات فلزکاری .................................................................................................................................. 72

4-2- انواع سیالات عملیات فلزکاری.......................................................................................................... 72

4-2-1- روغن معدنی خالص....................................................................................................................... 72

4-2-2- روغن چرب خالص.......................................................................................................................... 72

4-2-3- روغن معدنی و چرب مخلوط شده............................................................................................. 73

4-2-4- مخلوط روغن معدنی و روغن چرب گوگرد دار شده............................................................ 73

4-2-5- روغنهای معدنی گوگرد دار........................................................................................................... 73

4-2-6- روغنهای معدنی کلردار و گوگرد دار.......................................................................................... 73

4-2-7- روغن معدنی کلردار........................................................................................................................ 74

4-3- روغنهای برش........................................................................................................................................ 74

4-4- روغنهای حل شونده (روغنهای امولسیون شونده)....................................................................... 75

4-4-1- امولسیونهای معدنی........................................................................................................................ 75

4-4-2- سیالات نیمه سنتتیک................................................................................................................... 75

4-4-3- روغنهای سنتتیک........................................................................................................................... 75

4-5- امولسیفایر............................................................................................................................................... 76

4-6- روغنهای امولسیون شونده.................................................................................................................. 76

4-6-1- مزایای روغنهای امولسیون شونده............................................................................................... 77

4-6-2- معایب روغنهای امولسیون شونده............................................................................................... 77

4-7- امولسیونهای شیمیایی نیمه سنتتیک............................................................................................. 78

4-7-1- مزایای سیالات نیمه سنتتیک..................................................................................................... 78

4-8- سیالات سنتتیک.................................................................................................................................. 78

4-8-1- مزایای سیالات سنتتیک............................................................................................................... 79

4-9- وظایف سیال روانکار............................................................................................................................. 79

4-10- معیار انتخاب نوع سیال عملیات فلزکاری ................................................................................. 79

4-11- سختی اعمال سیالات برش............................................................................................................ 80

4-11-1- اعمال سبک................................................................................................................................... 80

4-11-2- اعمال نیمه سخت........................................................................................................................ 80

4-11-3- اعمال سخت.................................................................................................................................. 81

4-11-4- اعمال خیلی سخت...................................................................................................................... 82

مقاله ای در مورد سیالات برش.............................................................................................................. 93-82

پروژه ....................................................................................................................................................... 102-94

واژه نامه انگلیسی................................................................................................................................. 107-103

منابع............................................................................................................................................................... 108





-1- تاریخچه شرکت نفت بهران:

شرکت نفت بهران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان انواع روغن موتور، روغن های صنعتی، مواد اولیه لاستیک سازی و مواد پارافینی می‎باشد و یکی از سه شرکت تولید کننده روغن های صنعتی در ایران می‎باشد که نقش بسیار مهمی در پیشرفت صنایع کشور بر عهده دارد.

این شرکت در سال 1341 در شهر ری در جنب ساختمان فعلی پژوهشگاه صنعت نفت و با مشارکت بخش خصوصی و تحت امتیاز چند ملیتی ESSO و وابسته به شرکت اکسون و با نام شرکت تولید روغن تهران شروع به کار نمود.

در ابتدا این شرکت با دریافت روغن پایه از پالایشگاه آبادان و اختلاط آن با مواد افزودنی به تولید روغن موتور مشغول بود ولی در سال 1347 پالایشگاه آن با ظرفیت سالانه 30000 تن روغن پایه آماده بهره برداری گردیده و روغن پایه پس از اختلاط با مواد افزودنی مناسب به انواع گوناگون روغن های موتور و روغن های صنعتی مورد نیاز صنایع تبدیل می گردد.

تا قبل از انقلاب این شرکت محصولات خود را تحت آرم ESSO و با نامهای تجاری کمپانی اکسون آمریکا به بازار عرضه می گردید. پس از قطع رابطه با آمریکا برنامه ریزی و سیاست گذاری جهت اداره شرکت توسط بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی راساً به عهده گرفته شد و کارها بر پایه مدیریتی پویا استوار گردید. در پی تحولات فوق نام شرکت در سال 1363 به پالایشگاه روغن تهران و در سال 1369 همراه با گسترش دامنه فعالیت های اصلی شرکت به ویژه در زمینه نفت و پتروشیمی به شرکت نفت بهران(سهامی عام) تغییر یافت هم اکنون با اجرای برنامه توسعه پالایشگاه و افزایش سطح کیفیت و ظرفیت تولید انواع روغن و دیگر محصولات بالغ بر 100 میلیون لیتر در سال گردیده است. از نظر سود دهی رتبه دوم را در میان شرکت های سازمان یافته بنیاد مستضعفان و جانبازان داشته است. این شرکت دارای صادرات روغن موتور وکس (WAX) به کشورهای ایتالیا. رومانی، پاکستان و لبنان و … می‎باشد.

از جمله محصولات ساخته شده در بهران می‎توان از انواع روغن های برش، روغن های عملیات ماشین کاری فلزات روغن های گریفیت دار برای مصرف در درجه حرارت های بالا، روغن های کمپرسورهای پیستونی و … را نام برد. محصولات ویژه براساس سفارش و با توجه به مقدار مورد نیاز قابل تولید هستند.

1-2- کلیات عملکرد در شرکت نفت بهران

خوراک واحد روغن سازی ماده ای بنام لوبکارت است که یکی از محصولات برج تقطیر در خلاء پالایشگاه نفت است. لوبکات بعلت دارا بودن مواد آروماتیک و پارافینیک سنگین نامطلوب و نداشتن مشخصات فیزیکی لازم در سه واحد جداگانه مورد پالایش قرار می‎گیرد.

1-2-1- واحد استخراج مواد آروماتیک توسط حلال فورفورال

دراین واحد برجی بنام RDC (برج استخراج) از اختلاط لوبکات و فورفورال دو فلز جدا تشکیل می‎شود. آروماتیکها در فورفورال حل شده و بعلت اختلاف دانسیته ازفلز روغنی (رافینیت) جدا می‎شود. از بالای برج مخلوط رافینیت و حلال و از پایین برج آروماتیکها (اکستراکت) EXTERACT و حلال خارج می‎شوند. پس در دو سیستم بازیابی حلال از رافینیت و اکستراکت جدا می‎شود. رافینیت بعنوان خوراک واحد M.E.X و اکستراکت بعنوان محصول جانبی جهت ساخت روغنهای صنعتی استفاده می‎شود.

1-2-2- واحد موم زدایی توسط حلال تولوئن و M.E.K

رافینیت حاصله از واحد فورفورال ضمن اختلاط با مخلوط حلال های تولوئن و M.E.K در حلالهای برودتی سرد شده و کریستالهای پارافینی سنگین (واکس) تشکیل می‎شوند. پس مخلوط روغن و حلال ضمن عبور از فیلترهای خلاء مرحله اول و مرحله دوم از کریستالهای واکسی تفکیک گشته و جهت بازیابی حلال به سیستم های بازیابی هدایت می گردند.

محصول به دست آمده خوراک واحدها یدرو بوده و فوم حاصله پس از کاهش درصد روغن بعنوان پارافین ‌و نمونه به بازار عرضه می گردد.

1-2-3- واحد تصفیه توسط گاز هیدروژن

محصول بدست آمده از واحد M.E.K ضمن اختلاط با هیدروژن در فشار و درجه حرارت بالا وارد راکتور شده و از نظر رنگ و ثبات حرارتی بهبود می یابد. در این واحد مواد ناخواسته بوسیله واکنش شیمیایی از روغن جدا شده و ترکیبات غیر اشباع به ترکیبات اشباع تبدیل می گردند. محصول بدست آمده از این واحد بعنوان روغن پایه جهت ساخت انواع روغنهای موتور و صنعتی بکار می رود.

در این واجد جهت تأمین مشخصات فیزیکی مورد نظر مطابق با استانداردهای جهانی و برای تولید انواع مختلف روغن های موتور صنعتی با توجه به نوع روغن تولیدی روغن پایه با مواد افزودنی مناسب مخلوط می گردند.

1-2-4- واحد تولید ضد یخ

شرکت نفت بهران در حال حاضر دو نوع ضد یخ به کمک 2000 تن در سال و با سطح کیفیت با استانداردهای ملی ایران 338 بنام ضد یخ و ضد جوش بهران بهمن با استانداردهای جهانی BS- 6580 انگلستان بنام بهران پلور را تولید و به بازار عرضه می نماید.

1-2-5- واحد تولید وکس کم روغن :

این شرکت به منظور بهبود کیفیت و پاسخگویی به نیاز صنایع و طرح تولید واکس کم روغن بطریق تعریق و همچنین رنگبری از واکس را در دست اجرا دارد. ظرفیت تولید این واحد تا پایان سال 1378 به 3000 تن در سال افزایش یافته است.

1-2-6- واحد پایلوت :

شرکت نفت بهران طرح رنگبری روغن جهت استفاده در صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی و نساخی را در دست مطالعه و بررسی دارد که این تحقیقات در حد پایلوت به نتیجه مطلوب رسیده است.

1-2-7- واحد تسهیلات (تولید آب، بخار، هوا و برق)

وظیفه تأمین تسهیلات مورد نیاز از واحدها از قبیل آب صنعتی آب سرد ، بخار ، هوا، برق و سوخت را واحد تسهیلات جانبی به عهده دارد. آب پالایشگاه در حال حاضر به میزان متوسط 25 مترمکعب در ساعت از خط لوله آب شهری پالایشگاه تهران تأمین می‎شود. آب نرم (آب معدنی) توسط 4 مخزن سختی گیر با تولید متوسط 20 متر مکعب در ساعت تولید می‎شود و جهت سرد کردن آب برگشتی از واحد ها، 4 برج خنک کننده وجود دارد که اغلب 2 و یا 3 برج در سرویس می‎باشد.

برای تأمین بخار فشار بالا از 4 رنگ بخار با ظرفیت اسمی 68 تن در ساعت استفاده می‎شود و از کندانس برگشتی از واحدها بخار فشار پایین تولید می‎شود. این بخار در کوره رافینیت واحد فورفورال به بخار مافوق گرم تبدیل شده و به مصارف مورد نظر می رسد.

وظیفه تولید هوا در پالایگشاه به عهده 4 دستگاه کمپرسور به ظرفیت کل اسمی SCEM 1500 می‎باشد مصرف هوا شامل هوا جهت وسائل ابزار دقیق مصارف واحد می‎باشد.

برق پالایشگاه از دو منبع برق شهر و نیروگاه تأمین می‎شود. حدودا 1300 کیلو وات از برق شهر و 1475 کیلو وات از واحد نیروگاه مصرف میگردد.

1-2-8- آزمایشگاه:

بطور کلی آزمایشاتی که د ر آزمایشگاه انجام می‎شود به دو دسته عادی و ویژه تقسیم می گردند. آزمایشات عادی که بر روی روغن پایه و محصولات انجام می‎شود شامل مشخصات فیزیکی از قبیل رنگ مقدار آب، چگالی، گرانروی، کف، نقطه ریزش، نقطه اشتعال و خاصیت جدا شدن از آب در روغن های هیدرولیک می‎باشد و آزمایشات ویژه که عموما توسط قسمت کارشناسی آزمایشگاه انجام می‎شود مشخصاتی مانند T.B.N (عدد کل قلیایی) اندازه گیری مقدار روی و خاکستر باقی مانده می‎باشد. این قسمت در زمینه سرویس دادن به سایر قسمتهای شرکت نیز فعالیت دارد.

1-2-9- آزمایشگاه پژوهشی:

این قسمت در ساخت محصولات جدید ارتقاء کیفیت محصولات ساخت نمونه های جدید با نمونه روغنهای خارجی مورد مصرف در صنایع بهبود پروسس شییمیایی و ارائه خدمات کارشناسی غیر روتین به داخل و خارج کشور فعالیت دارد. این واحد تحت مدیریت بازاریابی و فروش فعالیت می نماید.

از دیگر فعالیتهای واحد پژوهش می توانیم به ارائه محصولات خاص که در صنایع مصرف خاصی دارد و همچنین راه یافتن راه کارها و فرآیندهای جدید برای تولید محصولات اشاره می‎کند.





1-2-10- واحد ظرفسازی و پرکنی

ضد یخ و روغن های صنعتی و موتور تولیدی در قسمت مخلوط کنی با توجه به توانایی ظرفسازی و پرکنی در زمینه ساخت ظروف و خطوط پرکن موجود در ظروف دراین قسمت بسته بندی شده و به بازار عرضه می‎شوند.

1-2-11- لوبکات Lobcut :

پس از اینکه ته مانده برج خلاء را در قسمت آسفالت زدایی پالایشگاه از آسفالت عاری کردند به عنوان خوراک ورودی برای این چرخه صنعتی آورده می‎شود که به این خوراک اصطلاحاً لوبکات گفته می‎شود.

این برش دارای مواد Ar ، نفتینیک، هیدروکربن های اشباع نشده و پارافینیک ها می‎باشد.

این خوراک ورودی را بر حسب ویسکوزیته سینماتیک آن در به دسته های مختلف تقسیم بندی می کنند و لوبکات را به وسیله یک ضریب نشان دهندة مقدار ویسکوزیتة آن است نشان می دهند مانند لوبکات 36 ، لوبکات 32، لوبکات 55.

رنگ لوبکات بستگی به هیدروکربن های Ar دارد. هر چه مقدار آروماتیک بیشتر باشد رنگ لوبکات تیره تر است بعضی اوقات لوبکات ورودی از لحاظ رنگ در رنج وسیعتری تغییر می‎کند که برای منظور روغن سازی مناسب نیست که در این حالت ابتدا آن را تقطیر کرده بعد جداسازی را انجام می دهند تا لوکات مورد استفاده در روغن سازی به دست آید. بعد از اینکه لوبکات وارد پالایشگاه شد برحسب درجه ای که دارند در تانک های بزرگی ذخیره می‎شوند. به علت بالا بودن ویسکوزیته باید همیشه گرم نگه داشته شود. برای این منظور در داخل مخازن لوله هایی تعبیه شده است که بخارات از داخل آنها رد می‎شود که باعث انتقال حرارت می‎شود. از لحاظ رعایت مسائل ایمنی و جلوگیری از آتش سوزی روی مخازن لوبکات را به وسیله گاز خنثی می پوشانند تا از تماس هوا با ماده نفتی جلوگیری کند.







2-1- مقدمه

آنچه که امروزه تحت نام روغن جهت روانکاری و یا کاربردهای مخصوص دیگر همچون هیدرولیک سیستم های حرارتی، عایق الکتریکی و یا برش فلزات به کار می رود می باید دارای خصائص عدیده ای باشد.

مشخصه های عمومی که هر روغنی باید داشته باشد همان مشخصه های اصلی است که ابتدا مد نظر بوده مثلا اصطکاک قطعات را به منظور حرکت دو قطعه کاهش دهد ویا اینکه حرارت حاصل در سیستم که بطرق مختلف بوجود می‎آید تحمل به نوعی برطرف نماید و یا اینکه به نحوی آب بندی ایجاد کند که از نفوذ ذرات خارجی جلوگیری نموده و یا برعکس ذرات ریزی که از سائیدگی حاصل می‎شود از محل شرکت دو قطعه برداشته و از محیط عمل خارج نماید.

ولیکن تعدادی از مشخصه ها خیلی اختصاصی است و بستگی به نوع عملکرد آن دارد مثلا روغنهایی که در تراشکاری بکار می رود و باید آب بخوبی مخلوط شده و از اکیسد شدن قطعات بسیار داغ فلزی در مجاورت هوا و آب جلوگیری به عمل آورده و ضمناً عمر متغیر برش را بهبود بخشد.

به منظور ساخت یک روغن که بتواند کلیه مشخصات لازم را برحسب عملکرد داشته باشد دو ماده اصلی به نام روغن و یا به مواد افزودنی را با یکدیگر مخلوط می نمائیم.

روغن پایه ماده ای است نفتی و یا سنتتیک synthetic (مصنوعی) که در حدود 95-90 درصد روغن را بر حسب نوع روغن تمام شده تشکیل می‎دهد (در بعضی موارد از این مقدار کمتر است) و می‎توان نیازهای یک روغن را تا حدودی بر حسب آن عملکرد برطرف نماید.

رکن اساسی هر روغن تمام شده ماده ای به نام روغن پایه است و بعد از مخلوط شدن با مواد دیگر تبدیل به روغن محصول می گردد.

برای تهیه این ماده در حال حاضر سه راه وجود دارد که عبارت است از استفاده از برش مواد نفتی، تصفیه روغنهای مصرف شده و تهیه مصنوعی آنها (سنتتیک) که در فصول بعدی به تفصیل به روشهای تهیه آنها خواهیم پرداخت.

مواد افزودنی تعدادی مواد شیمیائی با ترکیبات مخصوص است که افزودن آنها به مقدار معین به روغن پایه خواص روغن را ترمیم و تصحیح نموده و علاوه بر آن تعدادی مشخصه مخصوص که درروغن پایه وجود ندارد و یا ضعیف می‎باشد به مجموع روغن می‎دهد.

2-2- ساخت روغن پایه از برش مواد نفتی

این نوع روغن های پایه که امروزه اکثراً مورد مصرف قرار می‎گیرد از نفت خام و بر طبق مراحل زیر حاصل می گردد.

-6-4-4- دستگاه های عمدد

وقتی روغن و حلال در دستگاههای تبادل حرارت سرد می‎شوند کریستالهای موم تشکیل شده در جدار لوله های دستگاه تبادل حرارتی جمع می‎شود که موجب کاهش انتقال حرارت و گرفتگی لوله ها خواهد شد، بدین منظور دستگاه های تبادل حرارت خاص به نام Double Pipe Heat Exchanger به کار می رود که از لوله های داخل یکدیگر تشکیل یافته و لوله داخلی که مخلوط روغن و حلال جریان دارد مجهز به میله گردان و تیغه میانی است که موم ها را از جدار لوله می تراشد ، در لوله بیرونی مواد سرد کننده جریان دارد. دستگاه فیلتر از یک استوانه گردان تشکیل یافته که سطح جانبی آن لایه فیلتر پوشانده است داخل این استوانه به چندین قسمت تقسیم شده و هر قسمت در حالی که استوانه می چرخد هر آن در مقابل قسمتی قرار می‎گیرد که به لوله های ورودی و خروجی متصل می باشند یک قسمت خلاء می‎باشد که مخلوط روغن و حلال را مکیده و از فیلتر خارج می نماید، قسمتهای داخل استوانه به نحوی تقسیم شده است که قسمتی که در داخل مایع قرار گرفته و همچنین قسمتی که از مایع خارج شده و حلال بر روی آن می پاشد به خلاء متصل می‎باشد و پس از آنکه به وسیله خلاء با فشار از داخل استوانه دمیده می‎شود تا لایه موم از فیلتر جدا شود و سپس به وسیله تیغه کنده شده و با تلمبه خاص برای جداسازی حلال از فیلتر خارج می‎شود.

مخلوط حلال وروغن پس از گرم شدن و برای جداسازی حلال به برج L.P Flash towe که فشار آن حدود آتمسفر است انتقال می یابد درجه حرارت مخلوط حدود 300 درجه فارنهایت می باشد مقداری از حلال در این برج جدا می گردد سپس باقیمانده حلال و روغن پس از گرم شدن تا حدود 435 درجه فارنهایت به برج HP Flash Tower که فشاری برابر psig 35 دارد منتقل می گردد، روغن که هنوز مقادیری جزئی حلال با خود دارد به وسیله بخار و یا Stripping در برج دیگری عاری از حلال می گردد.

مخلوط موم و حلال نیز پس از گرم شدن به وسیله دستگاههای تبادل حرارت داخل یک دستگاه حرارت دهنده به وسیله بخار می گردد. که قسمتی از حلال از آن جدا می‎شود باقیمانده حلال نیز مشابه روغن به وسیله بخار و با Stripping در برج معین از موم جدا می گردد.

2-6-4-5- روش موم گیری با اوره

این روش بر این اساس است که اوره با هیدروکربورهای پارافینی نرمال ترکیب شده و شکل جامدی به دست می آید.

در عمل ابتدا باید محلول کلرور متیلن را جهت رقیق شدن اضافه نمود و سپس محلول آبی اوره به محیط عمل وارد کرد. مواد جامد ترکیب شده اوره و نرمال پارافین در یک فیلتر جدا شده و حلال از طریق تقطیر بازیابی می گردد.

بدین ترتیب محصولی که به دست می آید دارای نقطه ریزش پائینی می‎باشد.

2-6-4-6- روش هیدروکراکینگ

این نوع واکنش هنوز به صورت عملیات گسترده در سطح جهان کاربرد ندارد و از این نظر جالب است که از طریق تبدیل پارافین های زنجیره ای در طی عملیات شکست مولکولی در کنار کاتالیست روغنی به اندیس گرانروی بالا و نقطه ریزش مطلوب بدست می‎آید.

اگر یک واکس در تحت عملیات هیدروکراکینگ و موم گیری با حلال تقطیر قرار گیرد یک روغن با اندیس گرانروی بسیار بالایی (بالاتر از 150) به دست خواهد آمد.

2-7- تولید روغن از طریق تصفیه دوم

یکی از راههای تولید روغن استفاده از روغنهای مصرف شده و احیاء آنها به منظور استفاده مجدد در وسایل مختلف می باشد برخلاف اکثریت فرآورده های نفتی که منظور استفاده مجدد در وسایل مختلف می‎باشد بر خلاف اکثریت فرآورده های نفتی که تنها یکبار قابل استفاده بوده و از بین می روند، چنانچه روغن مصرف شده به طور صحیحی بازیابی گردد قابل استفاده مجدد می‎باشد علت این امر را می‎توان به خاطر ‌تغییر عمده در مواد تشکیل دهنده قرارداد که مواد افزودنی خاصیت خود را از دست داده و مختصر تغییری در درصد هیدروکربورهای تشکیل دهنده روغن بوجود می آید. به خاطر اهمیتی که تولید و عرضه روغنهای تصفیه دوم در بازار روغنهای مصرفی دارند ذیلا روغنهای مصرف شده ناخالصیهای موجود در روغنهای مصرف شده راههای جمع آوری و احیاء این روغنها مورد بررسی قرار گرفته سپس موقعیت کارخانجات تصفیه دوم در ایران مورد مطالعه قرار می گیرد.

2-7-1- روغنهای مصرف شده

معمولاً روغنهای موتور تازه در موتور ریخته می‎شود و پس از مدتی کار بتدریج آلوده می گردد منبع اصلی این آلودگی مواد تولید شده از احتراق سوخت موتور می باشد، بنابراین نوع وکیفیت سوخت، طرز احتراق آن ، شرایط عمل و وضع مکانیکی موتور در آلودگی روغن موتور مؤثر می باشند، بعضی اوقات بخاطر خاموش و روشن کردن متوالی، موتور به حد کافی گرم نشده … بنزین یا گازوئیل با روغن مخلوط می گردد. از طرف دیگر گازهای حاصل از سوخت که معمولاً اسیدی می‎باشند وارد روغن شده خاصیت اسیدی به روغن می دهند و این امر نیز ممکن است باعث خوردگی قطعات موتور گردد. مواد و ناخالصی های غیرمحلول در روغن از قبیل آب، دوده، سوخت، و مواد صمغی در نقاطی مانند سرسیلندرها سوپاپها، و روغندان که سرعت جریان روغن کندتر است رسوبات لجنی تولید می نمایند در شرایط سنگین و حرارت زیاد موتور، روغن اکسید شده ذرات کربن و مواد آسفالتی به صورت غیر محلول در آن ظاهر می گردد تشکیل رسوبات لجنی و غیر محلول در روغن کمک زیادی به زنگ زدگی اجزاء موتور نموده حرارت زیاد موتور و نفوذ بخار آب در روغن نیز باعث اسیدی شدن روغن می گردد. بدین ترتیب به تدریج روغن مصرف شده خواص خود را از دست می‎دهد و می بایست تعویض گردد.

2-7-2- ناخالصی های موجود در روغن مصرف شده

روغنهای مصرف شده غالباً شامل ناخالصی های جامدی چون گرد و خاک، شن و ماسه، ذرات فلزی، باقیمانده مواد سربی کربن و غیره است که برای کار موتور زیان آور می باشد. در شرایط حرارت بالا و مجاورت با اکسیژن ذرات فلزی موجود در روغن همچون یک کاتالیزور عمل نموده موجب ایجاد مواد آسفالتی و لجن می گردند که تا حدی گرانروی روغن را نیز افزایش می دهند. روغنهای پارافینی مواد اسفالتی را به حالت محلول در خود نگهمیدارند که در اثر گرم شدن به صورت ذغالی سخت رسوب می نمایند. روغنهای نفتینی و یا روغنهایی که دارای موادی با خاصیت پاک کنندگی باشند از ایجاد رسوبات جلوگیری می نماید.

مواد سبک و فرار شامل قسمتهای سنگین تر بنزین و محتملا پلیمرهای اشباع نشده بنزین موجب رقیق شدن روغن و پائین آمدن نقطه اشتعال آن می‎شوند. گر چه به طور اصولی این مواد به مقدار کم زیان عمده ای برای کارکرد موتور ندارند ولی چون ناخالصی است می بایست برای احیاء روغن از آن جدا گردد.

2-7-3- روشهای معمول احیاء روغنهای مصرف شده

احیاء روغنهای مصرف شده بسته به کیفیت روغن موتور نیاز و کمیت و کیفیت روغنهای جمع آوری شده به طرق مختلفی می‎تواند صورت گیرد فرآیندهایی که برای احیاء روغنهای مصرف شده به کار گرفته می‎شوند به قرار زیر می‎باشد.

2-7-4- دستگاه جداسازی گریز از مرکز (CENTRIFUGE)

به وسیله این دستگاه و با استفاده از نیروی گریز از مرکز ذرات آب ، لجن و ناخالصی های غیر محلول در روغن را می‎توان از آن جدا نمود هیدروکربورهای اکسید شده و محلول در روغن مواد کلوئیدی بسیار ریز معلق در آن از روغن جدا نمی گردد.

2-7-5- دستگاه صافی لبه دار

در این دستگاه روغن مصرف شده از صافی های که دارای دیسکهای فشرده کاغذی یا فلزی می باشند با فشار خیلی زیاد عبور داده می‎شود به علت فشردگی دیسکها مواد ناخالص معلق در روغن و مواد چسبنده آن هنگام عبور روغن روی دیسک باقیمانده و روغن صاف شده از آن خارج می گردد. این نوع صافی قادر نیست مواد سوختی که وارد روغن شده و یا مواد اکسید شده محلول در روغن را از آن جدا نماید.

2-7-6- تصفیه شیمیایی با مواد قلیایی و صاف نمودن آن

در این روش روغن مصرف شده را در مخزن ریخته وآن را گرم می نمایند تا مواد نامحلول در آن تا حد امکان ته نشین و جدا گردد. سپس این روغن را با آب یا مواد قلیایی دیگری می‎شویند تا اسید موجود در آن خنثی گشته و لجن موجود در روغن نیز ته نشین گردد، سپس روغن حاصل را از فیلتر نمدی عبور می دهند. در بعضی موارد مواد سبک محلول در روغن را به وسیله Stripping در خلاء در دستگاه خاص از روغن جدا می نمایند در مواردی نیز قبل از فیلتر آن را با خاک Activated مخلوط نموده سپس از صافی عبور می دهند تا مواد اکسید شده محلول در آن را جدا نموده و رنگ آن نیز روشن تر شود.

2-7-7- تصفیه با خاک مخصوص:

در این روش روغن را با خاک مخصوص مخلوط نموده آن را در خلاء حرارت، می دهند تا مواد سبک و آب را از آن جدا شود، جداسازی خاک مخصوص و ناخالصی های روغن به وسیله صافی های کاغذی و یا سطوح متخلخل و به کمک پوشش نازکی از خاک Filter Aid انجام می‎گیرد.

2-7-8- تصفیه با اسید سولفوریک:

در این روش روغن مصرف شده را ابتدا گرم می نمایند تا آب و ناخالصی های غیر محلول از آن جدا شود سپس با اسید سولفوریک غلیظ مخلوط نموده و فرصت داده می‎شود تا مواد ناخالص ته نشین شود. پس از جداسازی لجن اسیدی روغن را حرارت داده از صافی مختلخل عبور می دهند، بعضی اوقات روغن را قبل از فیلتر با خاک مخصوص و آهک مخلوط نموده وسپس از صافی عبور می دهند.

2-7-9- خنثی نمودن به وسیله آهک و تصفیه با خاک مخصوص:

روغن شسته شده با اسید را در 200 درجه سانتیگراد با مقدار آهک و Activated Clay مخلوط نموده و به مدت دو ساعت بهم می زنند و سپس مخلوط را از صافی عبور می دهند تا کاملاً صاف شود در این عمل آهک اسیدهای باقیمانده در روغن را خنثی نموده و خاک مخصوص ذرات معلق موجود در روغن و همچنین مواد اکسید شده را جدا می نماید. پس از این مرحله روغن حاصله از نظر گرانروی تصحیح گشته و مواد افزودنی لازم به آن اضافه می گردد.







3-1- طبقه بندی استانداردهای روغن

طبقه بندی روغنها:

بطورکلی روغنهای موتور و ماشین آلات صنعتی را از دو لحاظ طبقه بندی می کنند.

1- طبقه بندی براساس گرانروی (ویسکوزیته)

2- طبقه بندی برحسب کارائی (performance)

طبقه بندی برحسب ویسکوزیته عمدتاً مصرف کنندگان را در انتخاب صحیح روغن، فقط از لحاظ ویسکوزیته مناسب کمک می کنند.

جداول طبقه بندی ویسکوزیته ، عموماً روغنها را برحسب ویسکوزیته در رابطه با درجه حرارت دسته بندی می کنند. البته سازندگان وسائل هنگام توصیه ویسکوزیته مناسب خود و یا ماشین ساخت خود علاوه بر درجه حرارت فاکتورهایی ازقبیل بار، فشار، سرعت، اصطکاک و غیره را نیز در نظر می گیرند.

اما توصیه آنها عموما فقط به همان ویسکوزیته به تنهایی یا در رابطه با دما انجام می‎شود.

طبقه بندی روغنها بر حسب کارائی در واقع اصلی ترین معیاربرای انتخاب صحیح روغن را بدست می‎دهد. در این نوع دسته بندی روغنها برحسب مورد کاربرد معین شدت کار آن مورد نوع متالوژی و طراحی ماشین الات که روغن در آنها بکار می رود، نوع سوخت مصرفی این وسایل و سایز امکانات جانبی، نوع کار یا وسایل کار آنها، محیط کار آنها، عمر تعمیراتی مورد نظر و … طبقه بندی می گردند. کاملاً روشن است که انجام چنین طبقه بندی ظریفی، نیاز به تجربه و تستهای بسیار پیچیده دارد.

باید توجه کرد که سازندگان خودروها و ماشین آلات صنعتی که معتبر ترین منابع برای توصیه روغن مورد استفاده هستند روغنهای مورد نیاز خود را در کاتالوگهای ماشین آلات هم بر حسب ویسکوزیته هم براساس کارایی معرفی می کنند ولی در گذشته بسیار دیده شده است که به علت عدم آشنایی مصرف کنندگان روغن فقط به گرانروی روغنها توجه شده و به نوع و سطح کیفیت آنها که در طبقه بندی کارایی مشخص می‎شود اعتنایی نشده و لذا روغن به طور نامناسب مورد استفاده قرار گرفته است.

بطور خلاصه می‎توان گفت که انتخاب روغن به کمک دو نوع طبقه بندی انجام می‎شود :

برحسب ویسکوزیته که دلیل خوبی و بدی روغن نیست و فقط به انتخاب گرانروی صحیح کمک می‎کند. بر حسب کارایی که در واقع طبقه بندی کیفیت واقعی روغن است.

- روانکاری

3-1-1- روانکاری یا tribology که علم تسهیل حرکت نسبی سطوح با یکدیگر تعریف شده در هر جا که سطوح در جوار و در تماس با یکدیگر دارای حرکتی نسبی هستند روانکاری نقش مهمی در انجام حرکت به نحو صحیح مداوم و اقتصادی ایفا می‎کند

عدم روانکاری صحیح ماشین آلات علاوه بر آنکه باعث تقلیل را در زمان مکانیکی و پایین آمدن بازده زمانی ماشین می‎شود منجر به فرسایش بیش از حد فرسودگی و از کار افتادگی زودرس آنها می گردد/

روانکاری را می‎توان به کلیه عملیاتی اطلاق نمود که اثرات اصطکاک وسائیدگی را کاهش می‎دهد و روان کننده ماده ای است که با قرار گرفتن مابین دو سطح در تماس باعث پایین آوردن نیروی مقامت در برابر حرکت یا نیروی اصطکاک مابین آنها و در نتیجه نیروی لازم برای شروع و ادامه حرکت نسبی سطوح می گردد.

3-2- شرایط اصلی روان کننده خوب

وظیفه اصلی یک روان کننده جلوگیری از تماس سطوح در حرکت نسبی با یکدیگر است.

شرایط اصلی: - مقاومت ناچیز در برابر تنش برش - قابلیت جذب و انتقال حرارت - از نظر شیمیایی بی اثر بوده و غیر خورنده - عامل حفاظت شیمیایی و فیزیکی سطوح فلزی - پایدار-

پر دوام- فراوان و ارزان.

3-3- انواع روان کننده :

روان کننده های مورد مصرف در دنیای صنعتی امروز را می‎توان از نظر حالت در چهار رده روان کنند ههای گازی، روان کنند ههای مایع، روان کننده های نیمه جامد و روان کننده های جامد دسته بندی نمود.

روان کننده های گازی به خصوص هوا برای روانکاری در کاربردهایی که سرعت بسیار زیاد و بار کم و ثبات شعاعی محور چرخش مورد نظر است یا شرایط غیرعادی درجه حررات و یا وجود پرتوهای هسته ای ایجاب کند مورد استفاده قرار می گیرند مثالهای عملی کاربرد گاز و هوا به عنوان روان کننده روانکاری اولتراسانتریفیوژها، ماشین های ابزار سنگ زنی دقیق با سرعت زیاد ، چرخ مته دندانپزشکی و گاز گردانهای راکتورهای اتمی است.

2- روان کننده مایع طیف وسیعی از سیالات از گازهای مایع تحت فشار تا انواع روغنهای سنتتیک را در بر می‎گیرد. کاربرد روان کننده های مایع در روانکاری به روش هیدرودینامیک با لایه ضخیم یا لایه نازک روان کننده است و بدین مناسب رایج ترین نوع روان کننده مورد استفاده است. مهمترین و پرمصرف ترین روان کننده مایع روغن معدنی حاصل از پالایش نفت خام است.

روان کننده مایع شامل روغنهای طبیعی ، حیوانی و گیاهی که خود مصارف بخصوص از نظر روانکاری دارند نیز می باشند.

3- روان کننده های نیمه جامد شامل انواع گریس و چربی های جامد و موم در مواردی که آب بندی محل روانکاری برای استفاده از روان کننده مایع مشکل است و یا شرایط کار سبک و غیر مداوم و یا عدم دسترسی یکبار روانکاری برای طول عمر مکانیزم را توجیه نماید.

گریس که پرمصرف ترین روان کننده نیمه جامد است خود متشکل از یک روغن نفتی یا سنتیک و یک پرکننده یا سفت کننده است.

4- روان کننده های جامد برای روانکاری در شرایط بخصوص کار مانند خلاء کامل یا با درجه حرارت زیاد و در مواردیکه روانکاری حدی (Boundary iubricaition) حاکم است بکار می‎رود.

3-8-5- عدد خنثی شدن Neutralization Number

ASTM D974, ASTM D664, ASTM D2896

عدد خنثی شدن یک روغن عبارت است از مقدار (برحسب mg) باز (koH) یا اسیدی (HC104 , HCl) که برای خنثی کردن مواد اسیدی یا بازی موجود در یک گرم روغن لازم است و واحد آن (چه برای قلیائیت روغن و چه برای اسیدیته آن) است.

یک روغن پایه خوب پالایش شده معمولاً Neut. No بیش از ندارد. مگر اینکه روغن پایه حاصله از تصفیه مجدد روغنهای کارکرده باشد و اسید سولفوریکی که برای تصفیه آن به کار رفته است کاملاً خنثی نشده باشد)

ولی روغنهای موتور و انواع ماشین آلات صنعتی بعلت دارا بودن مواد افزودنی ممکن است خاصیت اسیدی یا بازی یا هر دو (درآن واحد)داشته باشد. از این گذشته روغنها پس از مدتی کار کردن بعلت تجزیه و نیز اکسید شدن عموما تولید اسید نموده و به سمت اسیدی شدن تغییر می یابند.

Neut . No در روغنها به صورت های اسیدیته قوی (strong Acid No=SAN) اسیدیته کلی (Total Acid No= TAN)، قلیائیت قوی (Strong Base No= SBM) و قلیائیت کل (Total Base No= TBN) بیان می‎شود .

3-8-5-1- عدد اسیدی کل: TAN (Total acid Number)

چنین عددی تمام اجزای اسیدی اعم از افزوده ها گازها احتراق وارد شده به روغن و مواد اکسنده راشامل می‎شود.

TAN عامل کمکی است که برای رساندن PH نمونه مورد آزمایش به رقم11 با تیراسیون لازم است.

عدد خنثی در مورد روغن های تصفیه شده کار نکرده 1% یا کمتر است.

اسیدهای قوی موجود در محلول را می‎توان با تیتراسیون اسیدی که در یک گرم روغن وجوددارد گزارش کرده تعداد میلی گرم پتاس که برای رساندن PH نمونه مورد آزمایش به عدد 4 لازم است. عدد اسیدی قوی SAN اثر اسیدهای ضعیف و برخی از افزوده ها از تفاوت بین TAN و SAN (Strong Acid Number).

اثر اسیدهای ضعیف و برخی از افزوده ها از تفاوت بین TAN و SAN به دست می‎آید.

3-8-5-2- شرح آزمون TBN :

ابتدا یک بشر حاوی 100 میلی لیتر حلال تیتراسیون ریخته (titration solvent) و به آن 10 میلی لیتر با فراز نوع (stoka) می ریزند. الکترود دستگاه PH متر را به داخل محلول Blank (شاهد) قرار داده و دستگاه را روی mv (میلی ولت) تنظیم می کنند و در اثر عبور جریان عقربه روی عدد ثابتی می ایستد.

در بشر دیگری 100ml حلال تیتراسیون را می ریزند و 0.5 gr روغن یا به مقدار کمتر از ماده افزودنی می ریزند.

حال الکترود دستگاه PH متر را داخل این بشر قرار داده و آنقدر اسید کلریدریک الکلی اضافه می کنند تا عقربه دستگاه دوباره عدد مورد نظر را نشان دهد و مقدار حجم اسید مصرفی را از روی بورت می خوانند و توسط فرمول مقابل عدد بازی کل (TBN) را بدست می آورند.





3-8-5-2- شرح آزمون TAN

عدد اسیدی که مانند عدد بازی کل بدست می‎آید و فقط عمل تیتراسیون توسط باز صورت می‎گیرد:



3-8-6- ضریب شکست: ASTM - D- 1747- 62

دستگاه آزمایش شامل انکسار سنج و حمام با درجه حرارت ثابت همراه با پمپ جریان دادن آب به جداره منشور (برای بالا یا پایین آوردن دما) و یک ترمومتر است.





شرح آزمون:

ابتدا منشور شیشه ای را توسط پنبه آغشته به تولوئن یا تری کلرواتان خوب می‎شویند و خشک می کنند بعد حمام ترموکپل در دمای مورد نظر تنظیم کرده و خروجی آب حمام را به یک انکسار سنج وصل می کنند و خروجی انکسار سنج را به حمام وصل می کنند.

پمپ را روشن کرده و چند لحظه فرصت داده می‎شود تا به حالت ثابت برسد و دستگاه انکسار سنج هم به همان درجه سانتی گراد مورد نظر برسد.

مقدار کمی آزمون ها از نمونه (یک قطره) را روی منشور ریخته و مایع کاملاً پخش می‎شود در پوش روی آن قرار می‎گیرد زاویه نور ورودی توسط تنظیم پائین دستگاه و چرخاندن آن طوری تنظیم می‎شود که در روی صفحه دایره ای دو قسمت تاریک و روشن کاملاً جدا از هم مشاهده شود و فصل مشترک این دو محیط را می‎توان توسط پیچ بالایی دستگاه به طور وضوح و به صورت یک خط در آورد. از روی خطوط ضریب شکست را می خوانیم این آزمایش برای رافینیت انجام می‎شود تا درصد جذب آروماتیک ها توسط فورفورال را تعیین کنند زیرا آروماتیک ها شاخص ویسکوزیته روغن (VI) را پائین می آورند و از کیفیت روغن کم خواهد کرد پس جذب بیشتر می‎شود حال با اندازه گیری ضریب شکست می‎توان نمودار درصد فورفورال را بدست آورد.

نقطه ریزش pour point (ASTM-D-47-66)

منظور از نقطه ریزش یک نمونه عبارت است از پایین ترین درجه حرارت از مضرب 3درجه فارنهایت که نمونه شکل سیال خود را حفظ می کند. حداقل درجه ای که در آن روغن پس از سرد شدن تدریجی و تحت اثر وزن خود جاری می‎شود رقم نقطه ریزش راهنمایی برای درک این مسئله است که روغن در چه حرارتی تحت اثر وزن خود جاری می‎شود اما در عمل عواملی وارد می‎شود که نتایج حاصل در آزمایشگاه اختلاف قابل توجهی پدید می‎آورد. فشار و شرایط کاری که روغن با آن روبرو است در نقطه ریزش آن تأثیر می گذارد این تأثیر اغلب در جهت مثبت است. آن روغن های که برای کار در شرایط سخت انتخاب شده اند باید نقطه ریزش داشته باشند و خوب است که این دو حالت در مورد روغن انتخابی برقرار باشد.

1) نقطه ریزش کمتر از حداقل درجه حرارت محیطی باشد که روغن در آن کار می‎کند.

2) نقطه ر یزش روغن کمتر از حداقل درجه حرارت کارکرد سیستم مکانیکی باشد که در آن مصرف می‎شود.

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 109

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 202 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل