پایان نامه بررسی تناسب در آیات در 125 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی تناسب در آیات - پایان نامه بررسی تناسب در آیات در 125 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی تناسب در آیات در 125 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه:...................................................................................................................... 1
بیان مسأله:............................................................................................................... 3
اهمیت موضوع:........................................................................................................ 6
سؤالات اصلی:......................................................................................................... 10
سؤالات فرعی:......................................................................................................... 10
فرضیه:..................................................................................................................... 10
چکیده:.................................................................................................................... 11

بخش اول: بررسیهای مفهومی.................................................................................. 12
بررسی لغوی تناسب:................................................................................................ 13
بررسی لغوی سیاق:................................................................................................... 14
بررسی لغوی اسباب النزول:....................................................................................... 15
بررسیهای اصطلاحی:................................................................................................ 16
تعریف اصطلاحی تناسب:......................................................................................... 16
تعریف اصطلاحی سیاق:........................................................................................... 25
تعریف اصطلاحی اسباب النزول:................................................................................ 28
مقایسه بین تناسب، سیاق و اسباب النزول:.................................................................. 31
انواع تناسب............................................................................................................. 37
بخش دوم: پیشینه پژوهشها و آراء علما در مورد تناسب:........................................... 45
فصل اول: سده های اول تا پنجم................................................................................ 46
فصل دوم: سده های ششم تا نهم............................................................................... 52
فصل سوم: سده های دهم تا چهاردهم........................................................................ 62
فصل چهارم: علمای معاصر....................................................................................... 70
فصل پنجم: مستشرقین.............................................................................................. 74

بخش سوم: پژوهشهای موردی آیات........................................................................ 78
فصل اول: سوره بقره آیات 39-30........................................................................... 79
فصل دوم: سوره آل عمران آیات 61-33................................................................... 92
فصل سوم: سوره نساء آیات 88-80......................................................................... 103
نتیجه گیری:............................................................................................................. 112
فهرست منابع........................................................................................................... 115


مقدمه:
(امام رضا (ع) می فرمایند: قرآن ریسمان و دستگیره محکم الهی است، قرآن راه برتری است که انسانها را به سوی بهشت ره می نماید و از آتش دوزخ می رهاند، گذشت زمان آنرا فرسوده نمی کند و گفتار آدمیان آن را تباه نمی سازد زیرا ویژه زمانی خاص نیست و دلیل روشنی برای همه انسانهاست. از پیش رو و پشت سر، خط بطلان بر آن کشیده نمی شود، کتابی است فرود آمده از سوی حکیم حمید)
این معجزه جاوید که به صورت کتابی مشتمل بر سور و آیات است، مجموعه ای هدفمند، منظم و یکپارچه است که در عین کامل بودن و مشتمل بودن بر تمام نیازهای بشر از هر گونه ضعف و یا زیادت مبراست.
قرآن کریم دریچه ای است مابین خالق و مخلوق، خالقی ازلی و ابدی و مخلوقی فانی و این کتاب مقدس در همه ادوار، پاسخگوی بشر تشنه حقیقت و خواهان شناخت خالق خویش است شناخت قرآن برای هر فرد عالم به عنوان فرد عالم و برای هر فرد مؤمن به عنوان یک فرد مؤمن امری ضروری و واجب است. شناخت قرآن از آن جهت ضروری است که این کتاب، در تکوین سرنوشت جوامع اسلامی و بلکه در تکوین سرنوشت بشریت مؤثر بوده است. نگاهی به تاریخ، این نکته را روشن می کند که عملاً هیچ کتابی به اندازه قرآن بر روی جوامع بشری و بر زندگی انسانها تاثیر گذار نبوده است.
در این تحقیق بر آنیم تا یکی از وجوه اعجاز قرآن یعنی وجود تناسب و هماهنگی میان آیات قرآن کریم را بررسی کنیم.
منابع اصلی در این تحقیق اولاً کتبی است که به طور مستقیم به بحث تناسب آیات پرداخته و ثانیاً کتابهایی که این بحث را در میان فصول و بخشهایشان آورده اند و در بحث موردی، یعنی اثبات وجود تناسب بین دسته های مختلفی از آیات منبع اصلی کتب تفاسیر است که در این میان از مهمترین کتابهای تفسیری شیعه و سنی استفاده شده است.
این تحقیق مشتمل بر کلیات و سه بخش و هشت فصل می باشد که به بررسی وجوه مختلف مطرح در خصوص تناسب آیات پرداخته شده است.
امید است با بررسی های بیشتر و یافتن هر چه بیشتر حقایق در این زمینه راه به سوی دستیابی به دریای بیکران معارف قرآن هموار تر گردد.


بیان مسأله:
کتاب الهی به اعتبارهای مختلف به اجزائی تقسیم می‌شود، از جمله سوره، آیه، جزء، حزب و… آنچه که آشکار است، این است که از زمان نزول، آیات و سور به طور مجزا وجود داشتند، و با استفاده از احادیث می توان به این مطلب دست یافت و همچنین اکثر علمای علوم قرآنی معتقدند، همزمان با نزول آیات، پیامبر اکرم (ص) جایگاه دقیق آنها را نیز مشخص می فرمودند، بنابراین ترتیب آیات توقیفی است. همچنانکه بسیاری از علمای اسلامی نیز بر این مطلب تصریح دارند از جمله:
(زرکشی در البرهان می نویسد «فاما الایات فی کل سوره و وضع البسمله اوائلها فترتیبها توقیفی بلاشک و لا خلاف فیه» سیوطی در الاتقان خود بر همین نظر است و چنین می نویسد:«الاجماع و النصوص المترادفه علی ان ترتیب الایات توقیفی لاشبهه فی ذلک اما الاجماع فنقله غیر واحد، منهم الزرکشی فی البرهان و ابوجعفر ابن زبیر فی مناسباته و عبارته: ترتیب الآیات فی سورها واقع بتوقیفه (ص) و امره من غیر خلاف فی هذا بین المسلمین»، محمد عبدالعظیم زرقانی که از دیگر دانشمندان علوم اسلامی است نیز می‌نویسد:«انعقد اجماع الامة علی ان ترتیب آیات القرآن الکریم علی هذا النمط الذی نراه الیوم بالمصاحف کان بتوقیف من النبی (ص) عن الله تعالی و انه لا مجال للرأی و الاجتهاد فیه») .
حال که ثابت شد ترتیب آیات توقیفی است و براساس حکمت الهی می باشد و لغو و بیهوده نیست، و دیده می شود که برخی آیات مجاور شامل موضوعات مختلف و متفاوت هستند و در بعضی موارد دیده می شود حتی در یک آیه نیز موضوعات کاملاً متفاوت مطرح است، در یک دید کلی، گاهاً اختلاف در یک آیه، تفاوت در عبارات مجاور، اختلاف موضوعات مطرح در یک آیه با عبارت انتهایی، اختلاف میان آیات مجاور، اختلاف میان آیات یک سوره، اختلاف میان سوره های مجاور دیده می شود ولی در پس این اختلافات حکمت و یا حکمتهایی نهفته است که کشف همه آنها نیازمند غور و بررسی فراوان و استفاده از منبع بیکران علم معصومین (ع) می باشد.
و اما در مورد تناسب سوره ها از آنجا که توقیفی بودن آنها ثابت شده نیست و حداقل در پاره‌ای موارد، چینش اجتهادی سور برای ما محرز است در این تحقیق وارد حیطه تناسب سور نشده‌ایم و بررسی های انجام شده بر روی تحقیقات صورت گرفته در مورد تناسب سور نشان می دهد، غالب ارتباطات ذکر شده، با تکلف، ابداعی و ذوقی بوده و دارای پشتوانه محکم و قابل اعتمادی نیست، بنابراین در این بحث به این موضوع پرداخته نشده است.
نکته دیگر این است که به دلیل شباهت سه واژه: سیاق، اسباب النزول و تناسب، گاهاً این واژگان به جای یکدیگر استعمال می شوند و این در حالی است که حوزه این سه علم از یکدیگر تفکیک شده است. (اسباب النزول، پیوند یک یا چند آیه با بافت تاریخی آن آیات را بیان می کند، اما علم مناسب میان آیات و سوره ها ترتیب تاریخی در نزول آیات قرآن را کنار می گذارد و رابطه ای میان آن آیات و سوره ها را در ترتیب کنونی متن قرآنی بررسی می کند و سیاق قراینی است که در شناساندن معنای متن نقش دارد) ، با توجه به تعاریف مذکور روشن می شود که این سه حوزه علیرغم شباهتهایی، از یکدیگر قابل تفکیک می باشند و نمی توان آنها را به جای یکدیگر بکار برد. و اما موضوع اصلی این تحقیق که همان مناسبت میان آیات می باشد، یک بحث توصیفی است و عمدة دانشمندان علوم اسلامی به شرایط معنوی و وجود پیوندی نیرومند میان آیات معتقدند، البته در این میان نقدهایی هم وجود دارد که قویترین آنها متعلق به شیخ عزالدین عبدالسلام (606) می‌باشد که معتقد است شرط وجود ارتباط آن است که موضوع متن، موضوعی واحد باشد و در قرآن کریم که در مدت زمانی طولانی (23 سال) و در شرایط گوناگون و با موضوعات مختلفی نازل شده، نمی توان ارتباطی یافت و کوشش در این زمینه بیهوده بلکه نادرست می باشد. ولی غالب اندیشمندان با نظریة تناسب آیات موافقند و ادلة مختلفی را در جهت اثبات آن ارائه کرده اند، از جمله مهمترین دلایل بر وجود تناسب میان آیات مسأله وحدت ذات اقدس الهی و وحدت موضوعی کلیه معارف قرآن کریم است که اثبات می کند علی رغم مشاهده تشتت و اختلافات ظاهری میان آیات، همه آنها یک کل تجزیه ناپذیر می باشند و دانش تناسب به گشودن اسرار ترتیب آیات می پردازد.
همچنانی که در فصول آینده نیز ذکر خواهیم کرد، اولین کسی که در زمینه دانش تناسب آیات کتابی تألیف کرد ابوبکر نیشابوری بود که متأسفانه اثر مکتوبی از وی به دست ما نرسیده دومین کتاب در این زمینه کتاب «البرهان فی مناسبة ترتیب سور القرآن» می باشد و سیوطی دانشمند بزرگ قرن دهم معتقد است سومین کتاب را خودش در این زمینه با نام «تناسق الدرر فی تناسب السور» تألیف نموده است، کتابهای دیگری نیز در این زمینه به رشته تحریر در آمده‌اند که به دلیل بحث مفصل در این خصوص در فصل سوم این تحقیق از تکرار آن خودداری می کنیم. ولی آنچه مشهود است تلاش دانشمندان اخیر در این زمینه است که نگارش کتابهایی با همین عنوان، مقالات، پایان نامه ها و … گواه این مدعاست، توجه مفسران نیز در این زمینه رو به افزایش است و حتی برخی از مفسران در مورد هر آیه، تحت عنوان تناسب آیات و یا نظم به بررسی موردی پیوستگی میان آیات پرداخته و نظرات اندیشمندانه خود را مطرح ساخته‌اند از جمله آیت ا… جوادی آملی «حفظه الله» در تفسیر تسنیم خود در ابتدای بحث تقسیری، بحثی نسبتاً مفصل را به این موضوع اختصاص داده اند.
البته در خصوص تناسب آیات حرفهای ناگفته بسیار زیادی وجود دارد که تحقیقات و زمان بیشتری جهت کشف آنها لازم است.
اهمیت موضوع:
(مطالعه و بررسی دربارة هماهنگی و تناسب میان اجزاء و بخشهای قرآن کریم، یکی از جذابترین و سودمندترین دانشهای قرآنی است و نکات شناختی و تفسیری فراوانی را در خود نهفته دارد.
برخی از آثار و فواید این بحث بدین قرار است:
الف) توانمند ساختن مفسر و گشودن دریچه های جدید در تفسیر و دستیابی به لطایفی در قرآن.
ب) پاسخ به شبهات و دفاع از حریم قرآن کریم.
ج) اثبات معجزه بودن قرآن کریم.
د) یاری رساندن به دیگر قضایای علوم قرآنی و برخی مباحث اعتقادی)
(دلایلی که اقتضا دارد علم تناسب آیات هر چه بیشتر مورد توجه قرار گیرد، در دو عنوان زیر خلاصه می گردد:
1- پاسخ به نظریه‌ای که قرآن را پراکنده و از هم گسسته می داند:
غالب مستشرقان و برخی از دانشمندان اسلامی معتقدند که قرآن، مجموعه ای پراکنده است که رشته مطالب آن از هم گسسته شده است، اینان برای اثبات نظریه خویش، عمدتاً به اجتهادی بودن ترتیب آیات و شیوه بیانی قرآن نظر دارند که در آن برخی تکرار ها قابل مشاهده است و گاه در میان آیات مربوط به یک موضوع خاص، ناگهان، مسأله دیگری روییده و به دنبال آن مجدداً موضوع نخستین از سر گرفته می شود. مفاد این دیدگاه، تنزل دادن کلام آسمانی قرآن به سطحی پایینتر از سخنان معمولی بشری است که به هیچ روی نمی توان نشانه ای از اعجاز را در چگونگی نظم گرفتن مطالب آن جستجو کرد.
اکنون با توجه به مطلب فوق، آیا این تکرارها و پراکنده گوییهای ظاهری، از ضعف تألیف و عدم تناسب میان بخشهای گوناگون آیات ناشی شده است یا در پشت سر این تنوعها و دوباره گوییها نوعی وحدت و سازگاری نهفته است؟ در پاسخ باید گفت: با تکیه بر علم تناسب و با به دست آوردن دیگر مقدمات برای فهم محتوای قرآن، به خوبی می توان دریافت که نه تنها هیچ گونه آشفتگی و در هم ریختگی موضوعات و مطالب در سطح سوره ها موجود نیست، که نظمی شگرف سرتاسر هر کدام از سوره ها را فراپوشانده است و برای هر یک از آنها باید به وجود هدف و یا اهدافی کلی قایل گشت که موضوعات فرعی دیگر برگردشان دور می زنند، با این طررز تلقی که نظم قرآن را معجزه آسا، نمایانده است، در حقیقت از حوزه توانمند اعجاز قرآن در بعد بیانی و ادبی آن پاسداری شده است.
2- دفاع از اصول اعتقادی شیعه:
عموم مفسران اهل سنت هنگام مواجهه با آیاتی که بیانگر اصول عقیدتی تشیع اند مانند آیات تبلیغ، اکمال دین، تطهیر و ولایت، از شأن نزولهای زیادی که در مورد آنها در لا به لای متون حدیث و تفسیر به نقل آمده است، دست بر می دارند و در اثبات صحت برداشت خود، به سیاق آیات قبل و بعد استناد می کنند و آن آیات را با اعتقاد امامیه بی ربط جلوه می دهند، به عنوان نمونه، این گروه بر اساس پیش فرضی که خود ساخته اند و نیز نظریه قراین قبل و بعد آیات، دریافته‌اند که آیه تبلیغ، صرفاً ناظر به ابلاغ احکام مربوط به اهل کتاب است و هیچ دلالتی بر امامت علی (ع) و معرفی او برای امامت ندارد!
فخر رازی ضمن یکی از بندهای ده گانه ای که در تفسیر آیه تبلیغ می آورد، می گوید روایت است که این آیه در فضل علی ابن ابیطالب (ع) نازل شده است و حضرت رسول (ص) پس از نزول آن دست علی را بالا برده و فرموده است:«من کنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من و الاه و عاد من عاداه» سپس می گوید: گرچه این گونه روایات بسیار است، اما بهتر آن است که آیه را در معنی در امان داشتن پیامبر (ص) از گزند و آزار یهودیان و نصارا و دستور به او که با بی توجهی به آنان به وظیفه تبلیغ، جامه عمل بپوشاند، قلمداد کنیم؛ زیرا با توجه به چند آیه قبل و بعد که روی سخن آنها با یهود و نصاراست هرگز نمی توان آیه را بر وجهی حمل کرد که با قبل و بعد خود بیگانه باشد.
و هم آنان آیات (اکمال دین) و (اتمام نعمت) را که در ترتیب سوره مائده در میان آیات مربوط به احکام حیوانات قرار دارد، منحصراً به اکمال فرایض دینی و حلال و حرامها وابسته می دانند.
صبحی صالح در بحثی پیرامون اسباب النزول می گوید: «توجه به وجه مناسب آیات در بسیاری از جاها ما را از پرداختن به سبب نزول آنها بی نیاز می کند چنانچه روشن شد، برخی به قرینه سیاق و توجه به تناسب آیات، گاهی مسأله مسلم و قطعی که در پیرامون آن روایات قطعی و متواتر وجود دارد را انکار می کنند منظور ما از این بحث در اینجا این است که باید علم تناسب بررسی شود و کاربرد آن روشن گردد و معلوم شود که آیا سیاق و تناسب با وجود حدیث متواتر و قطعی در شأن نزول آیه ای می تواند کارگر باشد؟ و به خاطر تناسب در سیاق، روایت متواتر رد گردد؟
آیه الله طاهری می گوید: ما در عین پذیرفتن علم تناسب و ارتباط بین آیات، نمی پذیریم اگر روایتی صحیح و قطعی در تفسیر آیه ای از پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) به ما رسیده باشد به خاطر سیاق و تناسب، آن حدیث را نادیده گیریم، چون آنان عدل قرآن و مفسر واقعی آنند.
پس باید به «علم تناسب» پرداخت و کاربرد آنرا بررسی کرد و اگر در جایی تناسب، با حدیث قطعی و شأن نزول مسلم، تعارض داشت، تا جاییکه ممکن است بین آنها تناسب و همخوانی ایجاد کنیم و اگر قابل جمع نیستند، باید سبب نزول قطعی و حدیث متواتر را مقدم بداریم، نه اینکه در همه جا بدون اندیشیدن در محتوای آیه و فقط با تکیه بر فهم گذرا و سادة خود از تناسب از پذیرفتن شأن نزولهای قطعی و احادیث متواتر سرباز زنیم).
سؤالات اصلی:
1- آیا ترکیب کنونی آیات توقیفی است؟
2- آیا ترتیب کنونی سور توقیفی است یا اجتهادی؟
3- نظر اندیشمندان در خصوص تناسب آیات چیست؟
4- آیا تا کنون وجود نظم و تناسب بین آیات به صورت موردی بررسی شده است؟
5- چند نوع تناسب ما بین آیات قابل تصور است؟
سؤالات فرعی:
1- اولین کسی که به بحث تناسب پرداخته چه کسی بود؟
2- آیا وجود تناسب میان تمام آیات متوالی اثبات شده است؟
3- آیا نظریة توقیفی بودن آیات مخالف یا مخالفانی دارد؟
4- کدامیک از مفسران به بحث تناسب پرداخته اند؟
5- رابطة تناسب آیات با تفسیر چگونه است؟
6- آیا وجود تناسب بین عبارات و جملات، کمکی به علم قرائت می‌کند؟ به عنوان مثال در بحث وقف و ابتدا؟
7- چه رابطه ای بین تفسیر موضوعی و علم تناسب آیات وجود دارد؟
8- وجوه تشابه و افتراق بین بحثهای سیاق، اسباب النزول و تناسب چیست؟
9- اثبات وجود تناسب بین آیات چه کمکی به بحث معجزه بودن قرآن کریم می نماید؟
فرضیه: میان آیات قرآن کریم تناسب و پیوستگی وجود دارد.

چکیده:
این تحقیق مشتمل بر کلیات، سه بخش و هشت فصل می باشد و در موضوع «پژوهشی در تناسب آیات» نگاشته شده است. بخش اول به بررسی لغوی و اصطلاحی واژگان کلیدی تحقیق اختصاص یافته و همچنین مقایسه‌ای میان سه بحث تناسب، سیاق و اسباب النزول صورت گرفته است و در پایان این بخش انواع تناسبات میان آیات بررسی شده است.
در بخش دوم پیشینه پژوهشها و آراء علما در مورد تناسب بررسی شده که به پنج فصل تقسیم شده، فصل اول بررسی نظر علما سده‌های اول تا پنجم، فصل دوم بررسی آراء علماء سده‌های ششم تا نهم، فصل سوم بررسی آراء علماء سده‌های دهم تا چهاردهم، فصل چهارم بررسی آراء علماء معاصر و فصل پنجم بررسی نظرات مستشرقان.
بخش سوم در مورد پژوهشهای موردی آیات است که سه گروه آیات در این بخش مورد بررسی قرار گرفته‌اند که عبارتند از: آیات 39-30 سوره بقره، آیات 61-33 سوره آل عمران، آیات 88-80 سوره نساء. در مجموع وجوه ارتباط 45 آیه از تعداد 13 دوره تفسیر شیعه و سنی و نیز برخی کتب مرتبط مورد بررسی و جمع بندی قرار گرفته است.



در آغاز هر بحث لازم است که معنای لغات کلیدی آن بحث به خوبی روشن شود، و از آنجا که هر لغتی دارای یک معنای لغوی است – که در کتب لغت یافته می شود- و نیز یک معنای اصطلاحی – که با توجه به کاربرد هر لغت در حوزه های مختلف تعریف می شود- ما در این بخش به بررسی معنای لغات کلیدی این تحقیق می پردازیم.
تناسب:
اولین و پرکاربردترین لغت در این بحث «تناسب» است، (متناسب از مادة نسبت و از باب تفاعل و به معنای متشاکل و نزدیک هم بودن است و در مورد آیات قرآن کریم، همان ارتباط بین آیات است، اعم از اینکه دو آیه مربوط به هم از نظر نسب اربعه، عام و خاص باشند یا عقلی و حسی و یا خیالی و یا انواع دیگر علاقه ها و یا تداوم ذهنی، مانند: سبب و مسبب، علت و معلول، شرط و جزاء و یا دو نظیر و دو معادل و یا دو ضد و یا دو نقیض و امثال آن).
همچنین سیوطی صاحب «الاتقان» در همین کتاب در تعریف تناسب می نویسد: («المناسبته فی اللغة المشاکله و المقاربه و مرجعها فی الآیات و نحوها الی معنی رابط بینها عام او خاص، عقلی أو حسی أو خیالی أو غیر ذلک من انواع العلاقات او التلازم الذهنی کالسبب و المسبب و العلة و المعلول و النظیرین و الضدین و نحوه»: مناسبت در لغت به معنای همگون و نزدیک به هم بودن است و در آیات قرآن و مانند آنها به معنایی بر می گردد که میانشان ربط ایجاد می کند، حال، این ربط عام است یا خاص، عقلی یا حسی یا تلازم ذهنی مانند: سبب و مسبب، علت و معلول، نظایر و اضداد و چیزهایی از این قبیل) .
همچنین زرکشی صاحب «البرهان» که کتابی مفصل در زمینة علوم قرآنی است در مورد معنای لغوی تناسب چنین می نویسد:(«المناسبه فی اللغه: المقاربه و فلان مناسب فلاناً ای یقرب منه و یشاکله منه النسب الذی هوالقریب المتصل کالاخوین و ابن العم و نحوه.»: مناسبت در لغت یعنی نزدیک به هم بودن و فلان با فلانی مناسب است یعنی با او نزدیک است و همانند آن واژة «نسیب» نیز از همین ریشه است که همان خویشاوند نزدیک مانند برادر، پسرعمو و مانند اینها می‌باشد).
در نهایت می توان گفت (برای توصیف سبک قرآن و بیان پیوستگی و نظام مند بودن آن در زبان عربی از واژگان: تناسب، مناسبت، ارتباط، انسجام، اتساق، تناسق، نظم، ترتیب، وحدت و مشتقات و نظایر آنها استفاده می شود و در فارسی، این معادلها را می توان برای کلمه تناسب بر شمرد: هماهنگی، همبستگی، پیوستگی، پیوند، سازگاری، یکپارچگی، یک دستی، همسویی، همگونی، همانندی، همخوانی و …)
سیاق:
سیاق در لغت به معنی (روند، جهت، اسلوب و روش) می باشد. همچنین در کتب لغت معانی دیگری چون (مهر ازدواج، جدا شدن روح، مرگ) نیز برای آن ذکر شده که ارتباطی به بحث ما ندارد.
شهید محمد باقر صدر در تعریف دقیقی از سیاق می نویسد:«کل ما یکشف اللفظ الذی نرید فهمه من دوال اخری، سواء کانت لفظیه کالکلمات التی تشکل مع اللفظ الذی نرید فهمه کلاماً واحداً مترابطاً، اوحالیه کالظروف و الملابسات التی تحیط بالکلام و تکون ذات دلاله فی الموضوع»: سیاق عبارت است از قراینی که در شناساندن معنای لفظ، نقش داشته باشد، حال فرقی نیست که آن قرینه، لفظی باشد و به همراه لفظ مورد شناسایی، کلامی واحد و پیوسته
تشکیل دهد و یا حالی باشد (و از بیرون در رساندن معنا نقش ایفا کند) مانند وضعیت و چگونگی‌هایی که پیرامون سخن شکل گرفته است و در نشان دادن معنا مؤثر می افتد).
از دیگر معانی برای سیاق می توان به (آشنا بودن) ، (تشابه تساوی نسبتین)
اشاره کرد ابن فارس نیز می نویسد: («النون والسین و الباء، کلمة واحده قیاسها اتصال شیئی بشیئی»: ماده نسب در ریشه لغوی خود یک اصل بیشتر ندارد که پیوند داشتن چیزی با چیز دیگر معنی می دهد و این معنی در تمامی مشتقات آن جاری است)
معانی دیگر ذکر شده برای واژه سیاق به بحث ما ارتباطی ندارد، لذا ما آنها را ذکر نمی کنیم و تعریف های مرتبط با این لغت، غالباً درحوزه تعاریف اصطلاحی وارد می شوند که در همان بخش دوم به ذکر آنها پرداخته شده است.


انواع تناسب
در مورد تناسب آیات گرد آمده در سوره ها، به ویژه در سوری که موضوع معینی در آنها طرح شده است، اصل بر ارتباط و همبستگی است، لذا مفسران قرآن کریم به طور کلی ارتباط آیات را در سطح سوره ها مفروض گرفته اند و با تکیه بر سیاق سخن و مسکوت نهادن چگونگی ارتباط آنها، خود به خود بر مرتبط بودن قسمت عمده قرآن، صحه نهاده اند و در بعضی از موارد هم که موضوعات گوناگونند، باز بنابر اصل، باید میان آنها رابط و وجه جامعی که موجب ارتباط و پیوند آنها به همدیگر شده باشد، یافت گردد.
به هرحال، مناسبتها و ارتباط آیات با هم، انواع گوناگون دارد که باید مورد دقت و توجه قرار گیرد به تعبیر دیگر، تناسب آیات از جنبه های مختلف و از جهات گوناگون، قابل تقسیم است که ذیلاً به آنها اشاره می شود:
(الف: تناسب آشکار، پنهان و مشکل: به یک اعتبار، تناسب بین آیات در یک سوره، به «آشکار، پنهان و مشکل» قابل تقسیم است؛ زیرا تناسب و ربطهایی که بین آیات یک سوره وجود دارد، همیشه چنان نیست که واضح و آشکار بوده و با نگاه اول، قابل درک باشد، بلکه در برخی موارد به عللی (مانند طرح موضوعات متعدد در یک سوره و یا آمدن یک آیه در بین آیات که به صورت ظاهری بی ارتباط به ماقبل و مابعد است) سخن، دچار ابهام گشته و دریافت آن به ژرف اندیشی و باریک نگری بیشتری نیازمند است، براین اساس ارتباط آیات یک سوره با آیات قبل و بعد خود به سه صورت: «آشکار، پنهان و مشکل» درخواهد آمد که به توضیح و تشریح آنها خواهیم پرداخت:
1- تناسب آشکار: عوامل آشکار بودن تناسب آیات، عبارتند از: گوناگون نبودن موضوعات سوره، یکنواختی سیاق و پیوند تنگاتنگ لفظی میان آیات. در این صورت، هر آیه در مقایسه با آیه پیش از خود، حالتهای متفاوت دارد:
- گاه در حکم صفت است؛ مانند: «و اما الذین کفروا فیقولون ماذا اراد الله بهذا مثلا یضل به کثیرا و یهدی به کثیرا و ما یضل به الا الفاسقین. الذین ینقضون عهد الله من بعد میثاقه و یقطعون ما امر الله به ان یوصل و یفسدون فی الارض اولئک هم الخاسرون» (بقره/27 و 27) چنانکه ملاحظه می کنید، آیه «الذین ینقضون عهد الله….» توصیف فاسقین است که در پایان آیه قبل آمده بود.
- گاه به مثابه تاکید بر معنا و مفهوم آیه قبلی است؛ مانند: «قل آن کانت لکم الدار الاخرة عندالله خالصة من دون الناس فتمنوا الموت آن کنتم صادقین. و لن یتمنوه ابدا بما قدمت ایدیهم والله علیم بالظالمین. و لتجدنهم احرص الناس علی حیوة و من الذین اشرکوا یود احدهم لو یعمر الف سنة و ما هو بمزحزحه من العذاب آن یعمر و الله بصیر بما یعملون»
چنانکه ملاحظه می شود، آیه «و لتجدنهم احرص ….» تاکیدی است بر دنیا خواهی یهودیان که در آیات پیشین آمده است.
- و زمانی، پاسخ به سئوالی است که در آیه قبل مطرح شده است. مانند: «وقالوا لن تمسنا النار الا ایاماً معدوده قل اتخذتم عندالله عهدا فلن یخلف الله عهده ام تقولون علی الله مالا تعلمون. بلی من کسب سیئة و احاطت به خطیئته فاولئک اصحاب النارهم فیها خالدون» (بقره / 80 و 81).
روشن است که آیه: «قل اتخذتم عندالله عهدا» پاسخ سئوالی است که از آیه «و قالوا لن تمسنا النار الا ایاماً معدوده» استفاده شده است.
- سرانجام گاهی به منزله دلیل و شاهد بر مفهومی است که در ضمن آیه پیشین، دینی است مانند «و الهکم اله واحد لا اله هو الرحمن الرحیم. ان فی خلق السموات و الارض و اختلاف اللیل و النهار و الفلک التی تجری فی البحر بما ینفع الناس و ما انزل الله من السماء من ماء فأحیا به الارض بعد موتها و بث فیها من کل دابة و تصریف الریاح و السحاب المسخر بین السماء و الارض لآیات لقوم یعقلون».
در این دو آیه، آیه «ان فی خلق السموات …..» در واقع به منزله دلیل و شاهد بر مدعای آیه اول است که گفت: «والهکم اله واحد…»
علاوه بر اینها، موارد فراوان دیگری نیز یافت می شود که آیاتی به منزله تفسیر یا بدل یا اعتراض برای آیات پیش از خود محسوب گردند. بنابراین، به آسانی و وضوح ارتباط آنها دریافتنی می‌باشد.
2- تناسب پنهان: در بعضی از آیات متوالی و پشت سر هم (بر خلاف سایر آیاتی که تناسبشان روشن بود) تناسب و ارتباط آنها پنهان و پوشیده است، البته این حالت، بیشتر وقتی رخ می دهد که آیات، از ماقبل خود مستقل به نظر بیاید و در نتیجه این پرسش ایجاد شود که چه عاملی آنها را به هم پیوند داده است. ارتباط پوشیده آیات، خود بر دو حالت است.
الف- در حالت اول، قسمتی از آیه به ماقبل خود با حرفی از حروف عطف که نشانگر اشتراک معطوف و معطوف علیه است در یک حکم باشد، متصل شده، در این وضعیت، میان آن دو حتماً جهت جامعی وجود داشته که آنها را کنار هم نشانده است. دو نمونه زیر در این جهت گویا و روشنگرند، «یعلم ما یلج فی الارض و ما یعرج منها و ما ینزل من السماء و ما یخرج فیها» (حدید/ 4) «والله یقبض و یبسط والیه ترجعون» (بقره / 245).
با اندکی تامل روشن می گردد آنچه موجب همنشینی بخشهای مختلف آیات فوق گشته وجه جامع تضاد است، تضاد میان، قبض بسط، فرورفتن و بیرون شدن، فرود آمدن و بالا رفتن و شبه تضاد بین زمین و آسمان.
ب) در حالت دوم، آیات به پیش از خود معطوف نیستند، بلکه جدا از ماقبل به نظر می رسند از جهات دیگری که موجب همنشینی آنها شده اند، باید جستجو نمود. این جهات عبارت از محسنات و قراین معنایی و گاه لفظی اند که اتصال و ربط اجزای سخن را جایز شمرده اند از قبیل:
1-تنظیر: «تنظیر» از جمله محسنات معنوی است که عبارت است از ایجاد پیوند میان دو امر همگون و همانند و در بلاغت، شیوه ای مقبول و پسندیده به شمار می رود. از جمله مواردی که در قرآن کریم، تنظیر، سبب شده است آیاتی که در کنار هم مذکور بیفتند، به آیات چهارم و پنجم از سوره انفال مربوط می شود «اولئک هم المؤمنون حقاً لهم درجات عند ربهم و مغفرة و رزق کریم کما اخرجک ربک من بیتک بالحق و ان فریقاً من المؤمنین لکارهون».
زمانی که حضرت رسول (ص) طبق دستور الهی، پس از جنگ بدر، غنایم جنگی را از دست صحابیان گرفت تا آنها را به نوعی خاص تقسیم نماید. با مخالفت بعضی از اصحاب مواجه گشت همو زمانی که خواست برای جنگ با قریشیان حرکت کند ناخشنودی برخی را دیده بود. این آیات از تحویل غنایم به رسول خدا (ص) بیان خشنودی آنهاست هنگام رهسپاری به کار زار با مکه‌نشینان که سرانجام به پیروزمندی و سرافرازی اسلامیان و دستیابی آنان به غنیمت منجر شد. بنابراین، بجاست که از دستور پیغمبر اکرم (ص) فرمانبرداری کنند و هوای نفس را کنار گذارند که فرمان الهی است و صلاح در آن است.
2- تضاد: یکی از عواملی که موجب گردآمدن برخی از آیات در کنار همدیگر شده است «تضاد» می باشد که «و بضادها تتبین الاشیاء» معنای تضاد چنان روشن است که نیازی به توضیح ندارد مثالها خود گویای مطلب هستند. از جمله مثالهای روشنی که در این ارتباط ارائه شدنی است، آیه «انّ الذین کفروا سواء علیهم ءانذرتهم ان لم تنذرهم لا یؤمنون» است که در تضاد با آیات پیشین قرار گرفته است. آیه های قبل ضمن گفتگو از نقش هدایتگری قرآن برای تقوا پیشگان ویژگیهایی را از متقیان برشمرده است، آنگاه در این آیه، تا یکی دو آیه بعد، از کافران که به منزله ضد آنان هستند سخن رفته است، همچنین تحت عنوان تضاد می توان از نمونه زیر یاد کرد: «فان لم تفعلوا و لن تفعلوا فاتقوا النار التی وقودها الناس و الحجارة اعدت للکافرین و بشر الذین ءامنوا و عملوا الصالحات ان لهم جنات تجری من تحتها الانهار کلما رزقوا منها من ثمرة رزقا قالوا هذا الذی رزقنا من قبل و أتوا به متشابها و لهم فیها ازواج مطهره و هم فیها خالدون». که باز تضاد موجود میان کافران و مؤمنان، باعث همنشینی برخی از آیات شده است.
4- استطراد: استطراد از محسنات معنوی کلام است و آن عبارت از این است که متکلم بنا به مناسبتی از مطلبی به مطلب دیگر منتقل شود و سپس به سخن اول برگردد و آنرا تا پایان ادامه دهد. از این قبیل، مواردی نه چندان اندک در قرآن کریم بکار رفته است که برای نمونه آیه زیر را می‌توان عرضه داشت: «یا بنی ءادم قد انزلنا علیکم لباسا یواری سوءاتکم و ریشاً و لباس التقوی ذلک خیر».
این آیه بر سبیل استطراد وارد است؛ زیرا پس از بیان فایده لباس و پوشش ظاهری بر سبیل استطراد به لباس تقوی پرداخته که لباسی معنوی است.
از دیگر موارد، آیه «لن یستنکف المسیح ان یکون عبداً لله و لاالملئکة المقربون» (نساء/172) است. چه ابتدای آن در حقیقت پاسخ به مسیحیانی است که معتقدند عیسی (ع) پسر خداست و آنگاه در ادامه، آیه به رد پندار برخی عربها که ملائکه را دختران خداوند می دانستند، گریز زده است.
5- حسن تخلص: (حسن تخلص) از محسنات لفظی سخن است و آن عبارت است از اینکه گوینده از مطلبی که در آغاز کلام آمده، خیلی دزدانه و سریع، به مقصود منتقل شود، بی آنکه شنونده متوجه انتقال گردد و آن به خاطر پیوستگی تنگاتنگ دومطلب است.
از این قبیل موارد، در سوره کهف رخ داده است آنجا که پس از ذکر داستان ذی القرنین و ساخته شدن سدی به دست او در برابر خروج یأجوج و مأجوج، سخن به ماجرای نفخه صور، حشر موجودات و سرنوشت کافران و مؤمنان در روز رستاخیز انتقال یافته است (به آیات 83 تا 108 از سوره کهف بنگرید).


فصل دوم‌: سده های ششم تا نهم هجری
زرکشی (ق. هـ 794)
بدرالدین محمد ابن عبدالله زرکشی که از صاحب نظران اهل سنت در علوم قرآنی است در قرن هشتم می زیسته و در دوران زندگیش کتاب مبسوط«البرهان فی علوم القرآن» را تدوین نمود که در آن به بررسی مسائل علوم قرآنی می پردازد و تاکنون نیز این کتاب یکی از پایه های تحقیقات قرآنی محسوب می شود، در مورد تناسب آیات نیز، همو نظراتی را در جلد اول کتابش مطرح می‌کند و بعدها سیوطی نیز به نقل مطالب وی پرداخته و آنرا تکمیل می کند.
وی در مورد مناسبت می نویسد: «مناسبت در لغت به معنی مقاربة است و فامیل بودن هم از همین ریشه است مانند برادران و پسرعمه و مانند آن و از آن است مناسبت در باب علت در قیاس، به همین دلیل گفته می شود مناسب امری عقلی است و اگر بر عقل عرضه شود آنرا می پذیرد.
و از این نوع است مناسبت در فواتح آیات و خواتم آنها ومرجع آنها به سوی معنی که بین آن دو مربوط است. عام یا خاص، عقلی یا حسی یا خیالی و یا انواع دیگر ارتباطات و یا تلازم ذهنی مثل سبب و مسبب، علت و معلول و نظیرین و ضدین و مانند آن و یا تلازم خارجی و فائده آن قرار دادن برخی از اجزاء کلام به برخی دیگر است که به وسیله آن ارتباط قوی می شود و توسط آن بناء کلام محکم می شود.
و امام رازی می گوید بیشتر لطائف قرآن در بین روابط و ترتیبات آیات نهاده شده و بعضی از بزرگان می گویند: از محاسن کلام این است که به هم مرتبط می باشند تا منقطع نشوند و ابوبکر ابن العربی در سراج المریدین می گوید: ارتباط آیات قرآن بعضی به بعض دیگر، تا اینکه به صورت یک کلمه واحد «متسقة المعانی، منتظمة المبانی» علم بزرگی است که جز عالم بزرگی که در سوره بقره کار کرده بود کسی متعرض آن نشد، سپس خداوند آن را برای ما گشود، ما هم مخاطبان خوبی برای آن نیافتیم و خلق را به حال بطالت پیشگان دیدیم و آنرا رها کردیم و آنرا بین خودمان و بین خدا قرار دادیم و به سوی خودش باز گردانیدیم.
ابوالحسن شهرابانی می گوید: اولین کسی که در بغداد علم مناسبت را مطرح کرد ابوبکر نیشابوری بود و او در علم و ادب فرد بزرگی بود و هنگامیکه بر جایگاه درس حاضر می شد و آیه‌ای بر او خوانده می شد می پرسید چرا این آیه در کنار آن آیه قرار گرفته؟ و حکمت قرارگیری این سوره در کنار آن سوره چیست؟ و فخرالدین ابن عبد السلام می‌گوید: مناسبت علم خوبی است ولی در حسن ارتباط آن شرط است که دریک امر متحدی که اجزائش به هم مرتبط است واقع شود. ولی اگر به علتهای مختلف آمده باشد ارتباط یکی با دیگری شرط نیست و او می‌گوید ارتباط برقرار کردن بین دو امری که به هم مربوط نیست مگر با تکلف، مناسب کلام نیست چه رسد به قرآن که برترین سخنهاست، همانا قرآن در بیست واندی سال و به مناسبتهای مختلف نازل شده و مربوط به احکام متفاوتی است.
وبعضی از مشایخ ما گفته اند کسانیکه می گویند برای آیات قرآن تناسبی جستجو نکنید زیرا بر حسب وقایع مختلف نازل شده اند اشتباه می کنند.
زرکشی نظر نهایی خود را چنین بیان می کند: آیات قرآن برحسب وقایع مختلف نازل شده است و بر حسب حکمتی به این ترتیب درآمده، پس قرآن کریم مطابق با آنچه در کتاب مکنون وجود دارد است و همه سوره ها و آیاتش ترتیبی، توقیفی دارند. و نظم قرآن اعجاز آن است همانطور که گفته شده: «کتاب احکمت آیاته ثم فُصّلت من لدن حکیم خبیر»
و گفت: شایسته است در هر آیه ای ابتدا بحث شود آیا این آیه وابسته به قبل است یا مستقل اگر مستقل است وجه مناسبتش با ماقبلش چیست؟ و در سوره ها نیز چنین کنند.
زرکشی می‌گوید این مشروط است بر این که ترتیب سوره ها توقیفی باشد والبته این قول برتر است و اگر بررسی کنیم ابتدای سوره ها را با انتهای سوره قبل در کمال مناسبت می یابیم).
وی در ادامه چند مثال برای اثبات ادعای خود اقامه می کند که جالبترین آنها وجود تناسب در سوره کوثر و ماعون است که می گوید در آنها مقابله وجود دارد. در سوره ماعون خداوند منافق را به چهار چیز وصف می کند: بخل وترک نماز و ریاء در نماز و منع زکاة در سوره کوثر در مقابل بخل «انا اعطیناک الکوثر» یعنی کثیر، و در مقابل ترک نماز «فصلّ» یعنی مداومت کن بر آن و در مقابل ریا «لربک» یعنی برای رضای خدا، نه مردم و در مقابل منع الماعون «وانحر» و منظور از آن زکاة با گوشت قربانی است.

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 125

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 219 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل

پایان نامه بررسی تلقیح مصنوعی و اجاره رحم در 112 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی تلقیح مصنوعی و اجاره رحم - پایان نامه بررسی تلقیح مصنوعی و اجاره رحم در 112 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی تلقیح مصنوعی و اجاره رحم در 112 صفحه ورد قابل ویرایش

چکیده
تلقیح مصنوعی در برابر لقاح طبیعی و عبارت است از ترکیب اسپرم مرد و تخمک زن - خواه زوج و زوجه خواه بیگانه – جهت انعقاد و بارور نمودن نطفه با هر وسیله ای غیر از مقاربت، این ترکیب یا در رحم صورت می پذیرد یا در خارج رحم. در حالت کلی، از نظر شرع مقدس ، در انجام عمل لقاح مصنوعی باید از انجام مقدمات بصورتی که ممنوع اعلام شده، اجتناب کرد. از قبیل تماس نامحرم یا نگاه و غیره .
با توجه به این دو روش (لقاح درون رحمی یا خارج رحمی) بالغ بر بیست صورت تلقیح مصنوعی وجود دارد. هر چند بصورت کلی حکم شرعی هیچ کدام از این صورتها در فقه نیامده، لکن پس از بررسی های طولانی و دقیق توسط فقها برخی از این صور بدون ایراد شرعی قابل اجرا هستند و برخی که نیاز به بحث بیشتری بوده و محل اختلاف شدید هست یا ممنوع اعلام شده و یا در آن احتیاط صورت گرفته مثل لقاح مصنوعی با اسپرم مرد بیگانه. هر چند تعداد اندکی از فقها آن را بدون ایراد تجویز کرده اند. ولی چون در هر یک از این صور باید اجماع آراء فقها و شورای محترم نگهبان موافقت خود را اعلام کنند هنوز تا تدوین قانونی خاصی در زمینة صور ممنوعه فاصله داریم.
موافقت بخشی از تلقیح مصنوعی بنام انتقال جنین ناشی از زن و شوهر رسمی جهت اهداء به زوجین نابارور بعد از سالها ضمن قانونی بنام « قانون نحوة اهدای جنین به زوجهای نابارور» سال 1382 تصویب و در اواخر سال همراه آیین نامه به قوة قضائیه ابلاغ و قابل اجرا گردید.


بخش سوم تلقیح مصنوعی بنام «اجاره رحم» که در آن جنین ناشی از زن و شوهر قانونی جهت پرورش در رحم زن ثالثی بنام «مادر واسطه» و تنها به دلیل اشکال در رحم زوجه صاحب جنین منتقل می شود، هنوز مورد اختلاف فقها و حقوقدانان است ولی بازگشت زمان طولانی مراکز ناباروری منتظرند که هر چه سریع تر مشکل ناباروری این دسته از زوج ها با تصویب قانون مرتفع گردد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه

مقدمه--------------------------------------------------------- 1
بخش اول : کلیات
فصل اول: تعاریف----------------------------------------------- 6
مبحث اول : تعریف تلقیح و انواع آن ---------------------------------- 6
گفتار اول: تعریف تلقیح مصنوعی------------------------------------- 6
گفتار دوم : انواع تلقیح مصنوعی-------------------------------------- 6
فصل دوم: تاریخچه و سیر قانونی ------------------------------------ 8
مبحث اول : تاریخچه--------------------------------------------- 8
مبحث دوم: سیر قانونی-------------------------------------------- 10
فصل سوم: مسائل پزشکی لقاح طبیعی و تلقیح مصنوعی-------------------- 14
مبحث اول : مسائل پزشکی لقاح طبیعی--------------------------------- 14
مبحث دوم: مسائل پزشکی لقاح خارج رحمی (تلقیح مصنوعی)--------------- 18
مبحث سوم: تلقیح اسپرم------------------------------------------- 18
گفتار اول: تلقیح اسپرم به داخل رحم (IUI) با استفاده از اسپرم همسر----------- 18
گفتار دوم: انتقال تزریق تخمک (GIFT)-------------------------------- 19
گفتار سوم: انتقال تخمک بارور شده یا زایگوت (ZIFT)---------------------------- 19
گفتار چهارم : روش باروری آزمایشگاهی یا انتقال رویان (IVF-EI) ------------ 19
بخش دوم : تلقیح مصنوعی
فصل اول: مباحث فقهی تلقیح مصنوعی-------------------------------- 23
فصل دوم : تلقیح مصنوعی و حقوق موضوعه---------------------------- 28
مبحث اول: تلقیح مصنوعی و حقوق جزا-------------------------------- 28
مبحث دوم: وضعیت حقوقی اطفال ناشی از لقاح مصنوعی------------------- 33
گفتار اول: ماهیت نسب ------------------------------------------- 33
گفتار دوم: راههای اثبات نسب مشروع یا مشروع کردن نسب----------------- 46
مبحث سوم: تلقیح مصنوعی و قانون مدنی------------------------------- 53
مبحث چهارم: حضانت طفل ناشی از تلقیح مصنوعی ----------------------- 57
فصل سوم : قاعدة فراش در حقوق امامیه------------------------------- 63
مبحث اول: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم شوهر----------- 63
مبحث دوم: نسب طفل حاصل از لقاح مصنوعی به وسیلة اسپرم مرد اجنبی ------- 65
فصل چهارم: وضع حقوقی اطفال ناشی از تلقیح مصنوعی با اسپرم بیگانه--------- 67
مبحث اول: رابطة طفل ناشی از لقاح مصنوعی با مادر طبیعی خود (زن ملقوحه)---- 67
مبحث دوم: رابطة طفل با صاحب نطفه--------------------------------- 68
گفتار اول: ثبت تولد طفل------------------------------------------- 68
گفتار دوم: حق طفل برای دانستن نسب خود----------------------------- 69
گفتار سوم: حق طفل در اقامه دعوی مسئولیت مدنی------------------------ 70
گفتار چهارم: مسئولیت مدنی پزشک در مقابل طفل------------------------- 71
مبحث سوم: رابطة طفل با شوهر زن----------------------------------- 72
بخش سوم: اهداء تخمک یا جنین و اجاره رحم (مادر جانشین)
فصل اول : اهداء تخمک یا جنین------------------------------------ 74
مبحث اول : مسائل پزشکی اهداء تخمک یا جنین------------------------- 74
مبحث دوم: مسائل فقهی انتقال تخمک یا جنین--------------------------- 78
مبحث سوم: مسائل حقوقی انتقال جنین -------------------------------- 81
فصل دوم: اجاره رحم یا مادر جانشین--------------------------------- 94
مبحث اول : مسائل پزشکی اجارة رحم یا مادر جانشین--------------------- 94
مبحث دوم: مسائل فقهی اجاره رحم یا مادر جانشین----------------------- 96
مبحث سوم: مسائل حقوقی اجارة رحم یا مادر جانشین---------------------- 98
گفتاراول : وضعیت حقوقی طفل ناشی از رحم اجاره ای یا مادر جانشین --------- 101
بند 1: رابطة طفل با زن اجاره ای------------------------------------- 101
بند2: رابطة طفل و شوهر زن اجیر------------------------------------- 102
بند3: رابطة حقوقی طفل با صاحبان جنین (اسپرم و تخمک)------------------ 102
گفتاردوم: وضعیت حقوقی مادر جانشین یا اجاره ای----------------------- 103
بند1 : حالتی که صاحب تخمک، صاحب رحم اجاره ای نیز باشد-------------- 103
بند2 : حالتی که فقط رحم اجاره داده می شود---------------------------- 103
نتیجه و پیشنهاد ------------------------------------------------- 105
فهرست منابع --------------------------------------------------- 107
چکیدة انگلیسی-------------------------------------------------- 109




بسمه تعالی

مقدمه
همانگونه که آفریدگار خلقت اولیه ما را به نحو احسن قرار داده، نیز در خلقت های ثانویه که به امر او به ما سپرده شده باید نهایت دقت، پاکی و امانتداری را بکار ببریم.
بنابراین ارزش میاه و نطفه از طرف خدای متعال بسیار تأکید شده تا بشر به گمراهی و هلاکت نیفتد.
اهدای یا فروش اسپرم به هر نحوی از نظر اکثر علما اشکال دارد و حرام است ولی عکس آن اشکال ندارد یعنی اهداء یا فروش تخمک حرام نیست و انگشت دقیقاً روی میاه یعنی اسپرم گذاشته شده بنابراین اینکه آیا می شود به قول اکراه عمل نمود و به خاطر اختلاط میاه و سایر موانع شرعی و عرفی اهداء یا فروش اسپرم را متوقف کرد؟ سؤالی است که ما به دنبال جواب آن در این پایان نامه هستیم. تا کنون تلاش حقوقدانان و پزشکانی که به دنبال اثبات و رفع ایراد و اشکال از این مورد هستند با شکست مواجه شده اند زیرا اینان به قول اقل می خواهند توسل بجویند و بر اثر گذشت زمان زمینه را در جامعه فراهم کنند که زوجهای نابارور بتوانند از اسپرم غیر استفاده کنند و ما می دانیم که از نظر حقوقی نیز موانعی دارد که این موانع بر طرف نگردیده است. هر چند ما اهدای اسپرم را داوطلبانه اعلام کنیم نه فروش، باز موانعی از جمله اینکه قوانین فرانسه در مواردی پس از گذشت زمان زیادی در این باره به بن بست رسیدند و آن را ممنوع اعلام کرده اند از جمله موانع اخلاقی و اجتماعی که ذیلاً به آن اشاره خواهد رفت.
اینک جهان در این زمینه بین دو محذور واقع شده. از طرفی زوجهای نابارور می خواهند صاحب فرزند شوند و از طرف دیگر موانع اخلاقی، اجتماعی و حقوقی بسیار بر سر راه دارد که عبور از این موانع سخت است. البته خوشبختانه در قوانین اسلام مشکلات کمتر به چشم می خورد و موانع بیشتر عرفی است که امیدواریم قوانین بتوانند صریح بیان شوند و راه را برای استفاده از تکنولوژی و علم در این زمینه هموار سازید.
در ایران وجود یک و نیم میلیون زوج نابارور یعنی حدود 15-10 درصد و از سویی نگرانی زوجهای جوانی که زندگی مشترکی را برای آینده ای شیرین پایه ریزی می کنند همواره یکی از مشکلات جامعه به شمار می رود گر چه متولیان بهداشت و درمان، نازایی را یک بیماری تلقی نمی کنند و جز عملهای لوکس و زیبایی می نگرند و سازمانهای بیمه گر هم با دیدن هزینه های درمان گران و سنگین این بیماری را متقبل نمی شوند، اما مشکلات روحی روانی ناشی از آن بنیاد زندگی زوج های جوان را تهدید می کند چرا که این زوجها بعضاً تصمیم به ازدواج مجدد می گیرند که این امر معمولاً به طلاق می انجامد شایسته است که مسئولین امر جهت ارتقای فرهنگ باروری به گونه ای دیگر عمل کنند. از سوی دیگر وجود مراکزی که راههای درمان این بیماری را به طرق مختلف تبلیغ می کنند و نبود نظارت کافی و دقیق بر عملکرد آنها از سوی وزارت بهداشت، موجب شده زوج های جوان علیرغم پرداخت هزینه های گران در، بسیاری از موارد نتیجه مطلوب نگیرند. این در حالی است که از نظر روحی پیش از پیش آسیب پذیر می شوند.
بشر همواره سعی داشته است با اتکا به قدرت تفکر و خلاقیت خود و در نتیجه به کارگیری تکنولوژی نوین و روش های علمی مدرن در بهره برداری از طبیعت زندگی را برای خود مطبوع و لذت بخش ساخته و گره هایی را که سابقاً عاجز از گشودنش بوده، باز نماید. لیکن در برخی از موارد مشکلات جدیدی را به وجود آورده که از عرصه سلامت و بهداشت و محیط زیست پا را فراتر گذارده به حیطة باورهای مذهبی، ارزش های اخلاقی و روابط حقوقی میان انسان ها گام نهاده است.
پر واضح است که پیشرفت تکنولوژی و خلق روش های مدرن، قوانین و مقررات ویژه ای را طلب می کند تا از ایجاد هرج و مرج در جوامع جلوگیری نماید. یکی از نمودهای پیشرفت در زمینة پزشکی، تلقیح مصنوعی است. میل، علاقه و نیاز غریزی و روحی انسان ها در برخورداری از موجودی به نام «فرزند» که موجب طراوت و شادابی در زندگی می شود را میتوان به عنوان اصلی ترین انگیزه در نیل به جدیدترین و پیشرفته ترین شیوه های تلقیح مصنوعی به حساب آورد.
همان طور که اشاره شد این امر نیز همچون سایر دستاوردهای بشری، عوارض و مشکلات عدیده ای را به دنبال داشته که اکنون پس از گذشت 22 سال از تولد نخستین محصول این روش، همچنان علمای فقه، حقوق و اخلاق پاسخ مناسبی برای متقاضیان ارایه نکرده و در اکثر کشورهای جهان قانون مدونی جهت این امر مهم و حیاتی وضع نشده است.
آنچه در کشورهای اسلامی نظیر ایران به لحاظ مقید بودن به مذهب بیشتر مورد توجه قرار گرفته، حکم تکلیفی این گونه امور بوده است و کمتر به احکام وضعی انواع روشهای تلقیح مصنوعی پرداخته شده است که اهمیت قسمت اخیر اگر بیش از قسم اول نباشد کمتر نیست. لذا با عنایت به این ضرورت و گستردگی موضوع و از آنجا که دانش حقوق یگانه علمی است که متکفل ارائه راه حلهای مناسب برای این قبیل مشکلات و مسائل خاص می باشد، ناگزیر است که همراه با این مسایل نو ظهور گام بردارد و برای این گونه پرسشها، پاسخهای مناسب ارائه دهد. خوشبختانه دانش حقوق در قواعد و مقررات موضوعه خلاصه نمی شود بلکه حقوق دانشی است با قواعد و ضوابط کلی و اصول عامه ای که به مثابه اهرمهای استنباط در اختیار حقوقدانان قرار می گیرد، لذا با تکیه بر این اصول عمومی، حقوقدانان قادر خواهند بود که با هر گونه مسایل جدید حقوقی که در رویاروی ایشان قرار می گیرد و شاید در قوانین موضوعه هم سخنی از آن نرفته باشد، برخورد مناسب نموده و جوابهای صحیح و راه حلهای شایسته ارائه دهند.
مسأله تلقیح مصنوعی انسان که موضوع بررسی و تحقیق ما در این نوشتار قرار گرفته است، یکی از پدیده های نوینی است که با شکوفایی دانش پزشکی پا به عرصه هستی نهاده و به تبع منشأ ایجاد مسائل مختلف حقوقی شده است و بدلیل آنکه این موضوع یکی از موضوعات نوین می باشد، متأسفانه در حقوق مدون و قوانین موضوعه ایران سخنی محکم و قابل دفاع از آن به میان نیامده است. از این رو برای تحقیق و مطالعه در اطراف جنبه های حقوقی این مسأله ناگزیر باید از اصول کلی و ضوابط عامه استمداد جست ناگفته نماند تلقیح مصنوعی از رخدادهایی است که در مورد آن نصّ خاصی وارد نشده است ولی (حکم آن) از حوزه عام و اصول کلی خارج نیست و به همین خاطر فقها در جهت امتثال دستور پیشوایان خود (ع) : « بیان اصول و قواعد بر ماست و استخراج جزئیات بر عهده شماست » تلاش خود را برای استنباط حکم این مسأله از دو منبع یاد شده بکار گرفته اند. حقیر نیز با انطباق نوشته های فقهی و حقوقی سعی بر آن دارم که آخرین دستاوردهای بشری را برای حل این معضل و ایجاد زمینه مناسب جهت باروری و تولید مثل زوج های نابارور در خدمت اندیشه وران و علاقمندان علوم حقوقی و فقهی قرار دهم.
فصل اول: تعاریف
مبحث اول : تعریف تلقیح و انواع آن
گفتار اول : تعریف تلقیح مصنوعی
تلقیح مصنوعی اصطلاحاً عبارت است از داخل کردن نطفه مرد در رحم زن بوسیلة آلات پزشکی یا هر وسیله دیگری غیر از مقاربت و نزدیکی .
لقاح، در لغت آبستن شدن (صفی پور، ع، منتهی الارب – تاج المصادر: لقاح (اللقح آبستن شدن )) (Fecundatiende chamean) و تلقیح (همان- تلقیح: آبستن کردن باد درخت را) نیز به معنی آبستن کردن است. همانطور که ملاحظه می شود معنی اصطلاحی تلقیح از معنی لغوی آن چندان دور نگردیده است؛ بدین معنا که لقاح مصنوعی عبارتست از آبستن شدن زن بوسیلة تزریق اسپرماتوزوئید مرد به رحم زن به کمک وسایل پزشکی و آلات مصنوعی بدون انجام عمل مقاربت و نزدیکی .

گفتار دوم : انواع تلقیح مصنوعی
تلقیح مصنوعی ممکن است با نطفه و اسپرماتوزوئید شوهر انجام گیرد که به آن تلقیح مصنوعی هرمولوگ (Artificial Inseminution With Husband Semen) (AIH) گویند و همچنین امکان دارد عمل تلقیح بوسیله نطفه بیگانه تحقق یابد که به آن تلقیح مصنوعی هترولوگ (Artificial Inseminution With a Donorscmen ) گویند. تلقیح منی هومولوگ هنگامی ضرورت پیدا می کند که شوهر دارای قابلیت باروری طبیعی بوده ولی به علت چاقی یا نقص آلت مردانه نتواند موقع انزال، منی خود را روی گردن رحم بریزد و تلقیح منی هترولوگ در مواردی مناسب است که ثابت شود ناباروری شوهر غیر قابل درمان است. بنابراین لقاح مصنوعی بر دو قسم کلی از نظر پزشکی است و این دو قسم کلی خود زیر مجموعه ها و شقوق مختلفی دارد که به مرور احکام آنها را مورد بررسی و مطالعه قرار خواهیم داد.
اهدای تخمک – به عنوان یکی از روشهای درمان ناباروری با سابقه رسمی حدود 5 سال به ادعای بسیاری از کارشناسان توانسته با اهدای فرزند به زوجهای نابارور موجب تحقق رؤیای شیرین بچه دار شدن شود. گرچه غالب اهداء کنندگان در ایران برای تأمین یک منبع مالی تن به این کار می دهند ولی در حقیقت این تجارت می تواند خطرناک باشد پس چه بسیار خوب است با کنترل این روش، تجارت تخمک را مانع شد و در عوض با تبلیغات صحیح جامعه را تشویق کنند که تخمک را دواطلبانه و انسان دوستانه اهداء کنند. نداشتن مادر زادی تخمدان، نارسایی زودرس تخمدان ، جراحی و شیمی درمانی، امکان انتقال بیماری ژنتیکی از طریق تخمک خود به نوزاد، سقط جنین مکرر، عدم موفقیت در سیکلهای مکرر لقاح خارج رحم و افزایش سن از جمله مواردی است که این روش درمانی برای آن توصیه می شود.
طرح « رحم اجاره ای » یا « مادر اجاره ای » یکی از راه حلهای مثبتی است که از حدود دو سال پیش توسط برخی از کلینیک های باروری و ناباروری به اجرا در آمده است در این روش زنانی که مشکل نگهداری جنین در رحم دارند، می توانند از رحم زن دیگری به عنوان محلی مناسب برای رشد جنین خود استفاده کنند. زمانی که یکی از دو طرف زوجین دچار مشکل باشد، ابتدا هر یک از آنها را که عامل اصلی ناباروری است تحت درمان قرار می دهند و سپس بعد از لقاح مصنوعی در آزمایشگاه و پس از گذشت سه روز، یعنی درست زمانی که جنین 6 تا 8 سلولی است آن را در رحم مادر اجاره ای می گذارند از آن زمان به بعد به او «مادر اجاره ای » یا « مادر میانجی یا واسطه» می گویند. او فردی است که داوطلبانه و یا در قالب یک قرار داد قانونی با زوج دارای مشکل در قبال دریافت مبلغی پول نه ماه تمام در وجود خود از کودکی نگهداری می کند که فرزند خودش نیست این مادر واسطه به سبب عدم وجود مشکل رابطه نامحرمیت می تواند یکی از اقوام درجة یک آن زوج باشد. همانطور که ذکر شد چه بسیار بهتر است که این قبیل امور بصورت داوطلبانه و انسان دوستانه انجام شود، تا تبدیل به یک تجارت واقعی و کاذب نشود. در ادامه این پایان نامه ضمن بیان تاریخچه تلقیح مصنوعی به تفصیل جهات و موانع و پیشنهادات حقوقی را در جهت هر چه بهتر پیش رفتن این مقوله مورد بحث و مداقه قرار می دهیم:


فصل دوم : تاریخچه و سیر قانونی
مبحث اول : تاریخچه
مسأله تلقیح ابتدا در حیوانات اهلی و به منظور اصلاح نژاد یا تکثیر نسل به کار می رفت. در آغاز، این کار را یکی از دانشمندان آلمانی به نام Lubwig Jacobi در سال 1765 روی ماهیها انجام داد. چند سال بعد یک دانشمند و کشیش ایتالیایی به نام پرفسور Spalazoni تلقیح را روی سگها آزمایش کرد و نتیجه مثبت گرفت و بالاخره در اواخر قرن نوزدهم یکی از دانشمندان روسی به نام Elielva تلقیح مصنوعی در حیوانات چهارپا را عملی ساخت که این روش فعلاً نیز مورد استفاده قرار می گیرد. (علوی قزوینی، سید ع، 1380 ، ج اول ، ص 180)
به دنبال موفقیت این آزمایشها در حیوانات، دامنة تلقیح مصنوعی به انسانها نیز سرایت نمود و این آزمایشها در مورد انسان، در کشورهای مختلف از قبیل فرانسه، انگلستان به اجرا در آمد. چنانچه یک پزشک انگلیسی به نام جان هانتر در سال 1799 گزارش در این زمینه به دولت انگلستان دارد و در فرانسه ده مورد تلقیح مصنوعی در زنان انجام گرفت که قدیمی ترین آنها را مربوط به سال 1838 دانسته اند. ده سال بعد یکی از دانشمندان فرانسوی به نام Cerard گزارش داد که از 72 زنی که تلقیح مصنوعی شده اند 41 نفر آنها از این طریق باردار گردیده اند و تقریباً از سال 1914 موضوع تلقیح مصنوعی کاملاً توجه پزشکان و علما را به خود معطوف داشت. در سال 1914 دکتر جامسیون پزشک انگلیسی مقیم مصر شنیده بود که در میان بدویان، طریقه ای برای معالجه زنان عقیم وجود دارد که گاه منجر به آبستن شدن زنها و گاهی منتهی به فوت آنها می گردد. شیوه کار چنین بود که زنان بدوی به قطعه ای از پشم افسون می خواندند و بعد آن را به زنان نازا میدادند تا به رحم خود بمالند و معتقد بودند که زن حامله میشود یا می میرد. این پزشک پس از تحقیقات بیشتری دریافت که زنان بدوی پشم را به نطفه مردان آغشته و سپس آن را به زن عقیم می دهند تا استعمال نماید که علاوه بر نطفه مقدار زیادی از میکروبهای مضر موجود در پشم وارد رحم زن می شود و اگر زن بنیه قوی داشت در مقابل میکروبها مقاومت می کرد و الا از پای در می آمد و تلف می شد. دکتر جامسیون پس از خاتمه جنگ جهانی اول به انگلستان مراجعه کرد و در صدد بر آمد به وسیلة تلقیح مصنوعی – که قبلاً آزمایش شده بود و بدویان و صحرانشینان نیز به عنوان ورد و جادو از آن استفاده می کردند هزاران زن را که آرزوی مادر شدن داشتند بارور کند. او بوسیله لوله آزماش اسپرم مرد را به رحم زن منتقل می کرد گاهی به علت بی ثمر بودن منی شوهر، از اسپرم مردان بیگانه استفاده می نمود. رواج تلقیح مصنوعی در انگلستان و هجوم زنان بی فرزند به بیمارستانهای لندن موجب شد که موضوع تلقیح مصنوعی در مجلس عوام انگلستان مطرح و وزیر بهداری وقت استیضاح و دولت تخطئه گردد که چرا اطفال متولد شده از طریق تلقیح مصنوعی را مانند سایر اطفال شرعی و قانونی به ثبت می رسانند. (همان)
در دهه های سال 1975 میلادی در برخی موارد شاهد عفونت های این ناحیه بودیم که نهایت در آن زمان جراحان ابتدا تصمیم به گشودن این دهانه کردند و با استفاده از میکرو جراحی تلاش می کردند این دهانه را باز کنند اما به رغم این که در بسیاری موارد عمل جراحی خوب و موفقی انجام می شد و از ادوات و وسایل خوبی برای آن کمک گرفته می شد، می بایست این عمل را چندین بار روی این قبیل زنان انجام داد. ایده استفاده از باروری مصنوعی (داخل لوله آزمایشگاهی) در اصل به اواخر قرن 19 اما به روی حیوانات باز می گردد. در آن زمان بسیاری در این فکر بودند که از یک زوج اسپرماتوزوئید و تخمک را گرفته، آنها را در آزمایشگاه بارور سازند و بعد از تشکیل جنین زمانی که اندازة آن یک دهم میلی متر است آن را داخل رحم قرار دهند و به این ترتیب دهانه رحم را که مسدود شده است را باز کنند. پرفسور «باب ادوارد» برای اولین بار در سال 1978 م این ایده را عملی کرده. ( روزنامه ایران، سال دهم، شمارة 2933، 15 مهر 1383)
با پیشرفت علم و استفاده از تکنیک برتر، نخستین نوزاد آزمایشگاهی به نام «لوئیز بروان» در سال 1987 میلادی در لندن با تلاش دکتر استیتو و همکارانش به دنیا آمد. در پی این موفقیت متقاضیان زیادی به استفاده از این روش روی آوردند به طوری که در سال 1988 میلادی تنها در کشور انگلستان حدود 9560 کودک از طریق باروری خارج رحمی I.V.F متولد شدند. همچنین در ایلات متحده آمریکا بیش از 4000 سیکل ART (Assisted Reproclultive Technoloyies) انجام گرفته که در عمل منجر به 8741 وضع حمل شده است که 5103 مورد آنها از طریق I.V.F بوده است. (موسوی جمالی ، سید ع، 1382)
امروزه این متد به قدری در جهان رایج شده که اکنون تقریباً کشوری را نمی توان یافت که در آن این روش اجرا نشود و جالب اینجاست که این روش که در آغاز راه حلی برای مسدود بودن دهانة رحم تلقی می شد. امروزه به عنوان راه حلی مؤثر برای موارد متعدد نازایی به کار می رود به ویژه در موارد نازایی مردان، آن دسته از مردانی که حجم اسپرماتوزوئید تولدی آنها کم است، کافی است که یکی از اسپرماتوزوئیدها را در آزمایشگاه با تخمک زن لقاح دهیم، سپس جنین به وجود آمده را داخل رحم قرار دهیم.

مبحث دوم : مسائل فقهی انتقال تخمک یا جنین
در ابتدای امر باید یادآور شویم که اهدای تخمک یا جنین زیر مجموعه و شاخه‌ای از انتقال تخمک یا جنین می‌باشد و از طرفی در مقابل فروش تخمک یا جنین به یک معنی دیگر قرار می‌گیرد و قصد ما در این فصل اینست که با توجه به آنچه در صدر گفتیم و همچنین با عنایت به گفته‌های قبلی در تلقیح مصنوعی قواعد فقهی را بررسی کنیم تا در نتیجه‌گیری حقوقی از آن بهره وافی ببریم . گفته‌های ما در این فصل شامل انتقال تخمک و انتقال جنین به صورت مجزا خواهد بود . زیرا نوع رفتار فقه و فقها در این باره به تفکیک بیان شده و بنابراین ما چاره‌ای نداریم جز اینکه به صورت جداگانه بررسی کنیم . و احکام هر کدام را به صورت ویژه مطالعه کنیم .

تعریف انتقال جنین
بعضی از فقها ( قبله‌ای ، خ ، همان ) ضمن بیان تعریف ، متذکر شده‌اند که چون انتقال ( جا به جا شدن ) فعل اضطراری جنین است و همچنین احکام مخصوصاً جواز و حرمت بر انتقال مترتب نمی‌شود بنابراین بجای واژه « انتقال جنین » « نقل جنین » را بکار ببریم . بطور خلاصه نقل یعنی جا به جا کردن و جنین در لغت به معنای پوشیده و پنهان و در اصطلاح یعنی پوشانده شده از نظرها به وسیله بطون مادران ( همان ) .

اقسام انتقال جنین ( همان )
انتقال جنین خود نیز بر دو قسم است : قسم اول اهداء جنین و قسم دوم انتقال جنین.
قسم: اول اهداء جنین زن و شوهر به زن اجنبی که فاقد تخمک است , ولی رحم او قابلیت پرورش جنین را دارد, یعنی از تخمک زن و اسپرم شوهر تشکیل جنین داده و به رحم زن نازا انتقال دهند. قسم دوم: اهدا جنین از طرف مرد و زن اجنبی به زن عقیم و نازا , یعنی از اسپرم مرد نامحرم و تخمک زن نامحرم تشکیل جنین داده ,به رحم زن نازا و عقیم انتقال دهند.
قسم سوم : رحم اجاره ای, در این قسم زن و شوهر با اسپرم و تخمک خود تشکیل جنین داده و در رحم زن نامحرمی قرار می دهند تا بعد از انقضاء مدت حمل و وضع کودک را به صاحبان جنین تحویل دهد. این رحم ممکن است عاریه ای هم باشد.
قسم چهارم : در این قسم نیز صاحبان جنین زن و شوهرند و جنین را به زن دوم صاحب اسپرم ( هووی صاحب تخمک ) هدیه می کنند.
قسم پنجم : اهدا تخمک, در این قسم تنها زن عقیم و نازا است و شوهر مشکلی ندارد. با اسپرم شوهر و تخمک زن اجنبی جنین ساخته و در رحم زن صاحب اسپرم کاشته می شود.
قسم ششم: اهدا اسپرم , در این قسم تنها شوهر عقیم است که از تخمک زن و اسپرم مرد اجنبی جنین ساخته و در رحم او قرار می دهند.( همان )
قسم هفتم:بعضاً زنان مجرد یا بیوه تمایل دارند که برای جلوگیری از عوارض ناخواسته حاملگی در خود ، بدون حاملگی صاحب فرزند شوند . اینست که با استفاده از تخمک خود و اسپرم دیگران و در رحم ثالثی ، صاحب فرزند گردند . حتی ممکن است در موارد نادری این دسته از خانمها بودن استفاده از تخمک خود و با پرداخت هزینه ، نوزادی با مشخصات مورد نظر خود را سفارش دهد . که شاید این قسم را بتوانیم به قسم سوم یعنی رحم اجاره ای نیز ملحق کنیم .
احکام فقهی هر کدام از اقسام جنین به ترتیب چنین است :
قسم اول خود به دو صورت متصور است :
الف ) جنین از زن و شوهر گرفته می‌شود و در رحم یک زن بیگانه قرار داده می‌شود .
ب ) جنین از زن و شوهر گرفته می‌شود و در رحم همسر دوم صاحب اسپرم کاشته می‌شود . در قسم چهار مورد بررسی قرار خواهد گرفت .
در حالت اول مناقشه موجود است و آن اینکه اگر زن بیگانه شوهر داشته باشد علاوه بر اینکه صیغه نکاح بین صاحب اسپرم و این زن ممکن نیست رابطه محرمیت بین طفل حاصله و شوهر این خانم بوجود نمی‌آید. کما اینکه در ایجاد رابطه محرمیت بین طفل و زن بیگانه که فقط او را حمل کرده و زائیده اختلاف فراوانی بین فقها وجود دارد مگر در صورتی که شرایط رضاع بعد از تولد طفل ایجاد گردد .
و اگر زن شوهر نداشته باشد باز دو حالت بوجود می‌آید .
یا شرایط رضاع بعد از تولد بوجود نمی‌آید . بنابر قول کسانی که صرفاً حمل و ولادت را به عنوان مادر شدن قبول دارند ، آن زمان مادر طفل محسوب می‌شود و در ارث بردن طفل از این مادر به مشکل برنمی خوریم . نیز در سایر موارد مثل محرمیت ، حضانت و غیره مشکلی با هم ندارند . اما بنابر قول کسانی که قول صاحب تخمک را مادر می‌دانند . زن بیگانه مادر طفل محسوب نمی‌شود. عده‌ای نیز که هر دو را مادر یکی را مادر طبیعی و دیگری را مادر قانونی می‌دانند ، بر این اساس تکلیف مشخصی دارند .
یا اینکه شرایط رضاع بعد از تولد طفل بین او و زن بیگانه بوجود می‌آید که در این صورت ، زن مادر رضاعی طفل محسوب شده و فقط در محرمیت و حضانت رابطه شرعی دارند .
قسم دوم : قول اکثر فقها در این قسم به دو صورت می‌باشد :
اگر زن اجنبی شوهر نداشته باشد ، صیغه موقتی بین زن صاحب تخمک و مرد اجنبی جاری گشته سپس نطفه را به زن عقیم اهداء می‌کنند .
ولی اگر زن اجنبی شوهر داشته باشد ، خلاف احتیاط است . و اگر فقها معتقدند در صورت انجام قرار دادن این نطفه در رحم همان زن و یا زن عقیم و پرورش آن تا آخرین مرحله رشد ، جایز است .
قسم سوم : آمیختن تخمک زن با اسپرم شوهرش و قرار دادن آن در رحم زن بیگانه جایز است و این هم یک نوع رحم اجاره‌ای است و بنا به قول اکثر مادر نوزاد همان زن صاحب تخمک است . ( استفتاء از مجمع فقه اهل بیت در مورد تلقیح مصنوعی ـ شماره 103یا14یا م ج ف تاریخ 15یا1یا72 ) .
قسم چهارم : آمیختن تخمک زن با اسپرم شوهرش و قرار دادن آن در رحم هووی صاحب تخمک یعنی همسر دوم ، جایز است . مانند قسم سوم این هم یک نوع رحم اجاره‌ای است و بنا به قول اکثر مادر نوزاد همان زن صاحب تخمک است .
که البته در همه این اقسام بنا به قول دیگر زن صاحب رحم نیز مادر طفل محسوب می‌شود .
قسم پنجم : حکم این قسم مانند قسم دوم است با این تفاوت که در اینجا شوهر مشکلی ندارد و زن عقیم است به ناچار اسپرم شوهر را پس از جاری کردن صیغه موقت با تخمک یک زن اجنبی تلقیح می‌کنند و سپس آنرا درون رحم همسر نازای شوهر قرار می‌دهند . ولی در صورتی که زن اجنبی دارای شوهر باشد احتیاط آنست که رضایت شوهر این زن نمی‌تواند مستمسک برای انجام این عمل لقاح قرار گیرد . و این قول اکثر است .
قسم ششم : این قسم نیز خلاف احتیاط است و اکثر جایز ندانسته‌اند .
در کتب فقهی و مسایل مستحدثه کمتر راجع به این قسم پرداخته شده است . چون مورد یا از مسائل مبتلی به نبوده یا کمتر به چشم خورده و نادر است . به همین خاطر و به دلیل اینکه در زندگی امروزه بشر ممکن است به مرور زمان بیشتری قصد اقدام به این نوع باروری را داشته باشند باید حتماً حکم این قسم در کتب فقهی و حقوقی بررسی ، تجزیه و تحلیل گردد .
آنچه به نظر می‌رسد اینست که شرعاً صرف جاری شدن صیغه نکاح موقت می‌تواند وافی باشد به اینکه لقاح صحیح و جایز است و بقیه مسأله هم که در عنوان اجاره رحم قرار می‌گیرد .

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 112

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 106 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل

پایان نامه بررسی تغییر ساختار سازمان ملل متحد در 350 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی تغییر ساختار سازمان ملل متحد - پایان نامه بررسی تغییر ساختار سازمان ملل متحد در 350 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی تغییر ساختار سازمان ملل متحد در 350 صفحه ورد قابل ویرایش

فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه..................................................................................................................... 1
پیام دبیر کل به مناسبت روز ملل متحد................................................................. 3
پیام دبیر کل خطاب به همایش اصلاحات در سازمان ملل.................................... 6
تاریخچه................................................................................................................. 14
خاستگاه و ساختار................................................................................................ 17
مبنای تاسیس سازمان ملل، کنفرانس‌ها و اعلامیه‌ها............................................. 48
اهداف و اصول...................................................................................................... 51
اصلاح ساختار سازمان ملل نگرش‌ها و هدف‌ها................................................... 59
تغییر ساختار در سازمان ملل............................................................................... 97
اصلاحات در سازمان............................................................................................ 104
نکات کلیدی پیش نویس طرح اصلاحات................................................................ 116
سهم آفریقا از جهان.............................................................................................. 122
بازخوانی نقش ایران در سازمان ملل................................................................... 128
تشکیلات................................................................................................................. 146
گام بعدی............................................................................................................... 180
هزاره جدید سازمان ملل متحد و حقوق بشر........................................................ 189
شورای امنیت........................................................................................................ 225
گسترش شورای امنیت طرحها و دیدگاهها........................................................... 285
برنامه‌ای برای صلح و منشور ملل متحد.............................................................. 308
سازمان ملل متحد اصلاحات یا درگوگونی........................................................... 326
عملکرد سازمان ملل در قرن 21........................................................................... 333
ضمائم...................................................................................................................
فهرست منابع و ماخذ............................................................................................


مقدمه:
بدون شک سازمان ملل متحد یکی از مهمترین سازمان‌های بین المللی می‌باشد که بعد از تشکیل و انحلال جامعه ملل که از دیدگاه کارشناسان به موفقیت چندانی دست نیافت توانست در پیشبرد اهداف خود به موفقیت‌های نسبی دست یابد از جمله در حل و فصل بحران‌های بین المللی، کمک به آوارگان ناشی از جنگ، زلزله و … تلاش برای مهار نمودن بحران‌های بین المللی و داخلی که توانست کارنامه قابل قبولی را از خود ارائه نماید.
نوید ساختار سازمان ملل که حدود پنجاه و نه سال بعد از عمر این سازمان توسط کوفی عنان دبیر کل این سازمان داده شده است توانست به بحث مهمی در میان سیاستمداران تبدیل گردد سازمانی که به گفته دبیر کل سازمان ملل آقای کوفی عنان می‌تواند بیش از این نقش مهمی در روابط بین الملل ایفا نماید!
آنچه امروز در سازمان ملل با آن روبه‌رو هستیم ساختار حقوقی ناهمگون با شرایط توزیع قدرت در روابط بین کشورها است. این شرایط سبب از بین رفتن هر گونه بازدارندگی و یکسویه شدن تصمیمات این نهاد به خصوص شورای امنیت شده در حقیقت امروزه پس از تجربه جنگ دوم عراق با وجود مخالفت کشورهای جهان و حتی اعضای دائم شورای امنیت که به آن وقعی نهاد شده است این امر آشکار گردیده که تنها تعابیر موجود در منشور ملل متحده به گونه‌ای قابلیت تقسیم را دارا می‌باشد که آزادی عمل خطرناکی برای اعضای دائم شورا فراهم می‌کند بلکه بسیاری از اصول نادیده گرفته شده و اصول فرعی جدید جای آنها را می گیرد و ذهن را با این واقعیت روبه‌رو می‌کند که حقوق تنها توجیه کننده و نه محدوده کننده قدرت را بازی می‌کند.
باید بپذیریم که دایناسور سازمان ملل نیاز به کوچک شدن سریع و عادلانه شدن را دارد تا بتواند حافظ صلح قلمداد گردد. صلحی که نظم و آرامش را نمایندگی می‌کند و نه صلح عادلانه و اگر نه باید ما شاهد شکل‌گیری رژیم عرفی برای اعمال قدرت باشیم و آنچه پس از فروپاشی بلوک شرق آرام آرام در حال تولید است. ولی این را نباید از نظر دور داشت که با گسترش شورای امنیت امکان دستیابی به صلحی پایدار را خواهیم داشت.
در این مقال اندک ابتدا تاریخچه‌ای از سازمان ملل اهداف اصول آن خواهیم پرداخت و سپس بحث اصلی که راجع به تغییر ساختار سازمان ملل است را پیگیری خواهیم کرد.
مرحله بعد به سهم آفریقا از بازسازی و نقش ایران در سازمان ملل خواهیم پرداخت. بعد از آن فصلی نسبتا مهم در مورد حقوق بشر را از پیش رو خواهیم گذراند.
در آخر هم که به نتیجه‌گیری خواهیم پرداخت که آیا سازمان ملل اصلاح می‌شود و دگرگون و همچنین به نقش و عملکرد این سازمان بر قرن بیست و یکم خواهیم پرداخت.

پیام دبیر کل سازمان ملل متحد
جناب آقای کوفی عنان به مناسبت روز ملل متحد
24 اکتبر 2003 برابر با دوم آبان 1382
دوستان عزیز در سراسر جهان
هم اکنون دوره دشواری برای جهان و سازمان ملل است.
در عراق و بسیاری از مناطق دیگر، خشونت و وحشت به عنوان عامل مرگ و رنج مردم بی‌گناه ادامه دارد. در ماه اوت، خود سازمان ملل بر اثر حمله‌ای مرگبار به مقر آن در بغداد دچار مشقت گردید. ما بعضی از عزیزترین دوستان و همکارانمان را از دست دادیم. شما مردم دنیا، تعدادی از بهترین و متعهدترین خدمت‌گزاران خود را از دست دادید.
اما در این روز ملل متحد، اجازه دهید تا عزادار یا افسرده نباشیم. اجازه دهید به یاد آوریم همکارانمان برای چه کار در عراق حضور داشتند. آنان آنجا بودند تا به مردم عراق کمک کنند کشورشان را بعد از سال‌ها جنگ، ستم و انزوا از نو بسازند. درست مانند سایر کارمندان سازمان ملل در دیگر کشورهای جنگ زده که به کاهش مشقت، بازگرداندن صلح و آرامش و ایجاد نهادهای جدید کمک می‌کنند.
ما باید به کار خدمت به بشریت در هر جا که بیشتر مورد نیاز است ادامه دهیم. ما باید به شما مردم جهان کمک کنیم تا راه حل مشترک برای مشکلات مشترک بیابیم. و چنین خواهیم کرد.
ما به تلاش‌هایمان برای مهار فقر، بیماری، تغییرات آب و هوایی و گسترش سلاح‌های کوچک ادامه می‌دهیم. ما همچنین برای مبارزه تا تروریسم و اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی با یکدیگر همکاری خواهیم کرد. ما نباید برای مبارزه با این موارد، انتخابی عمل کنیم. سازمان ملل باید با تمامی این تهدیدها یکجا و بلافاصله رودرو شود.
برای اقدام موفق شاید نیاز باشد تا تغییراتی در نظام بین المللی‌مان شامل خود سازمان ملل متحد ایجاد کنیم. در مجموع، معتقدم سازمان ما طی پنجاه و هشت سال به بشریت به خوبی خدمت کرده، اما هرگز کامل نبوده است و شاید به راستی وقت آن رسیده که در بهبود آن بکوشیم. من تمامی دولت‌ها را ترغیب کردم تا در این مورد فکر کنند و هیاتی از مردان و زنان خردمند را تعیین کرده‌ام تا پیشنهاداتشان را ارائه دهند.
در پایان، این دولت‌ها خواهند بود که تصمیم می‌گیرند. اما آنها تنها وقتی تلاش خواهند کرد که به توافق برسند که شما مردم به آنها بگویید مشخصا چه انتظاراتی دارید در چگونه جهانی می‌خواهید زندگی کنید. من به شما برای انجام این امر متکی هستم و معتقدم اگر شما صدای خود را به اندازه کافی محکم و رسا نمایید تا شنیده شود، ما می‌توانیم بر این بحران‌ها غلبه کرده و جهانی بهتر بر اساس حکومت قانون بنا نهیم. اجازه دهید همگی ما در همیاری یکدیگر به منظور ایجاد آینده‌ای بهتر برای خودمان و کودکانمان ثابت قدم باشیم.


کوفی عنان:
سازمان ملل نوسازی و متحول می‌شود
تهران 2 آبان ماه 1383(مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد)- دبیر کل سازمان ملل متحد در پیامی به مناسبت روز ملل متحد گفت به منظور ایجاد سازمان مللی بهتر مجموعه‌ای از تدابیر به منظور نوسازی این سازمان به رهبران جهان ارائه خواهد داد.
متن کامل این پیام مهم به شرح زیر است:
امروز روز ملل متحد است.
پنجاه و نه سال پیش، سازمان ملل متحد به عنوان ابزار صلح، حقوق بشر و توسعه تاسیس گردید. به دلیل وجود سازمان ملل، جهان مکانی بهتر است. اما امروزه مردم بسیاری قربانیان خشونت، ستم، فقر، گرسنگی، بی‌سوادی و بیماری هستند.
ما می‌توانیم و بایستی که بهتر عمل کنیم. تمامی مردم سزاوار زندگی عاری از ترس و آسوده از فراهم بودن نیازهایشان هستند. آنان باید امید به فردای بهتر از امروز را در ل بپرواند. بشریت مشترکمان نیازمند این است و امنیت مشترکمان این را می‌طلبد.
هر ملت نیازمند دولتی است که به راستی خدمتگزار مردمش باشد. و همگی ما نیازمند سازمان‌مللی کارا هستیم، سازمان مللی که انعکاس دهنده جهانی که امروز در آن به سر می‌بریم و حل کننده چالش‌هایی که فردا در رو در روی ما است.
معتقدم می توانیم سازمان ملل بهتری بسازیم. به همین دلیل به زودی مجموعه‌ای از تدابیر به منظور نوسازی این سازمان به رهبران جهان ارائه خواهم داد. این به عهده رهبران شما است تا به این تدابیر با بصیرت و حسن نیت پاسخ دهند. آنان باید زمینه‌ای مشترک برای اجلاس تاریخی سال آینده در همین هنگام بیابند.
از شما می‌خواهم رهبران خود را تشویق کنید تا به جهانمان سازمان مللی بدهند که شایسته آن است. می‌دانم که با کمک شما می‌توانیم به آن دست یابیم.
ما در دوره‌ای جدید به سر می‌بریم. ما نیازمند سازمان مللی نو هستیم. اجازه دهید آن را محقق کنیم.

سازمان ملل متحد: خواستگاه، ساختار
عنوان «ملل متحد» توسط پرزیدنت فرانکلین د. روز ولت ابداع شد و برای نخستین بار در اول ژانویه 1942، در جریان جنگ جهانی دوم، هنگامی که نمایندگان 26 ملت تعهد دولت‌های خود را به ادامه مبارزه مشترک در مقابل نیروهای محور اعلام می‌داشتند، در «اعلامیه ملل متحد» ذکر گردید.
منشور ملل متحد توسط نمایندگان 50 دولت جهان که طی روزهای پایانی جنگ جهانی دوم، از 25 آوریل تا 26 ژوئن 1945 در کنفرانس ملل متحد پیرامون سازمان بین المللی در سانفراسیسکو گرد آمده بودند، به نگارش درآمد. پیش نویس این کشور بر اساس پیشنهادهایی تنظیم یافت که در جریان برگزاری جلسه‌ای طی ماه‌های اوت و اکتبر 1944 در دامبارتورن اوکزاستیت در واشینگتن، توسط نمایندگان اتحاد شوروی، ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، چین و فرانسه تهیه شده بود. نمایندگان 50 دولت شرکت کننده در کنفرانس روز 26 ژوئن 1945 منشور را امضا کردند. لهستان، که امکان شرکت در جلسه مذکور را نیافته بود، بعدا این منشور را امضا کرد و در زمره 51 عضو بنیانگذار سازمان ملل متحد جای گرفت.
سازمان ملل متحد در تاریخ 24 اکتبر 145، هنگامی که اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، چین، فرانسه و اکثریتی از امضا کنندگان دیگر منشور ملل متحد را مورد تصویب قرار دادند، رسما موجودیت پیدا کرد. همه ساله، روز 24 اکتبر به عنوان روز سازمان ملل متحد جشن گرفته می‌شود.
منشور ملل متحد
منشور ملل متحد، سندی که سازمان ملل بر مبنای آن بنیاد نهاد شده است، حقوق و تکالیف کشورهای عضو را بیان می‌دارد و ارگان‌ها و روش‌های کار سازمان را بنا می‌نهد.
این منشور، که یک معاهده بین المللی محسوب می‌شود، اصول عمده روابط بین المللی را از برای حاکمیت کشورها تا ممنوعیت استفده از زور در روابط بین الملی و حقوق انسانی اساسی که همه زنان و مردان به یکسان حق برخورداری از آن را دارند- در سطح جهانی تدوین کرده است.
منشور با مقدمه‌ای آغاز می‌شود و بخش‌هایی پیرامون مقاصد و اصول سازمان ملل متحد، عضویت در آن، ارگان‌های سازمان، فیصله مسالمت‌آمیز اختلافات، اقدام در قبال تهدید صلح، نقض صلح و اعمال تجاوزکارانه، همکاری‌های اقتصادی بین‌المللی، و سرزمین‌های غیر خود مختار را در بر می‌گیرد.
مقدمه منشور
مقدمه منشور بیانگر آرمان‌ها و هدف‌های مشترک همه ملت‌هایی است که دولت‌های آنها برای برپایی سازمان ملل متحد دست به دست هم دادند:

ما مردم ملل متحد با تصمیم
به محفوظ داشتن نسل های آینده از بلای جنگ، که دو بار مدت یک عمر انسانی افراد بشر را دچار مصایب غیر قابل بیان نموده، با اعلام مجدد ایمان خود به حقوق اساسی بشر و به حیثیت و ارزش شخصیت انسانی و به برابری حقوق مرد و زن و همچنین این ملت‌ها، از بزرگ و کوچک، به ایجاد شرایط لازم برای حفظ عدالت و احترام به الزامات ناشی از پیمان‌ها و سایر منابع حقوق بین المللی و کمک به پیشرفت اجتماعی وشرایط زندگی بهتر با آزادی بیشتر، بر آن شده‌ایم که:
به منظور نیل به این هدفها
به بردباری و مدارا در برای یکدیگر، و زیستن در کنار یکدیگر چونان همسایگان خوب، و متحد ساختن قوای خود برای حفظ صلح و امنیت بین المللی، و قبول اصول و برقراری روش‌هایی که عدم استفاده از نیروی مسلح را جز در جهت تامین منافع مشترک تضمین نماید، و به کار گیری سازواره بین المللی در راه پیشبرد آرمان ترقی اقتصادی و اجتماعی همت گماریم.
و از این روی،دولت‌های متبوع ما توسط نمایندگان خود که در شهر سانفراسیسکو گرد آمده‌اند و اختیارات تامه آن ابراز و صحت و اعتبار آن محرز شناخته شده است، نسبت به این منشور ملل متحد موافقت حاصل نموده‌اند. و بدین وسیله یک سازمان بین المللی را که سازمان ملل متحد نامیده خواهد شد، بنیان می‌نهند.

عضویت
منشور ملل متحد اعلام می‌دارد که عضویت سازمان ملل متحد به روی همه ملتهای صلحدوست که الزامات آن را می‌پذیرند و طبق داروی آن مایل و قادر به اجرای این الزامات هستند، گشوده است.
دولت‌ها به توصیه شورای امنیت توسط مجمع عمومی به عضویت سازمان پذیرفته می‌شوند. منشور همچنین تعلیق عضویت یا اخراج اعضا را در مقابل نقض اصول مندرج در آن مقرر می‌دارد، اما تا به امروز چنین اقدامی به عمل نیامده است.
زبان‌های رسمی
طبق منشور، زبان‌های رسمی سازمان ملل متحد عبارتند از: اسپانیولی، انگلیسی، چینی، روسی و فرانسه. زبان عربی نیز به زبان‌های رسمی مجمع عمومی، شورای امنیت و شورای اقتصادی و اجتماعی افزوده شده است.
ساختار سازمان ملل متحد
مجمع عمومی ارگان اصلی سازمان ملل متحد برای تامل و بررسی مسائل به شمار می‌آید. این مجمع از نمایندگان همه کشورهای عضو تشکیل شده است، و در آن هر کدام از اعضا یک رای دارند.
تصمیم در باب مسائل مهمی مانند صلح و امنیت، پذیرش اعضا جدید و مسائل بودجه‌ای مستلزم اکثریتی معادل دو سوم است. تصمیم پیرامون مسائل دیگر با اکثریت ساده اتخاذ می‌گردد.



دبیرخانه
دبیرخانه سازمان ملل متحد، متشکل از گروهی از کارکنان بین المللی شاغل در مقر سازمان در نیویورک و سراسر دنیا، مسئولیت انجام وظایف روزمره مختلف آن را بر عهده دارد. این دبیرخانه به ارگان‌های دیگر سازمان ملل متحد نیز خدمت می‌دهد. و برنامه‌ها و سیاست‌های تنظیم شده از سوی آنها را به اجرا درمی‌آورد. ریاست دبیرخانه به عهده دبیر کل سازمان ملل متحد است که بنا به پیشنهاد شورای امنیت برای یک دوره پنج ساله قابل تمدید، توسط مجمع عمومی منصوب می‌گردد.
وظایفی که توسط دبیرخانه سازمان ملل متحد انجام می‌گیرد، مانند مشکلاتی که سازمان ملل متحد به آن می‌پردازد، متنوع است. این وظایف از مدیریت عملیات پاسداری صلح تا میانجیگری در خصوص اختلافات بین المللی را در برمی‌گیرد.
همچنین، اعضای دبیرخانه به امور متعدد دیگری می‌پردازند که بررسی روندها و مشکلات اقتصادی جهانی، تدارک و اجرای مطالعاتی در باب موضوعاتی از قبیل حقوق بشر و توسعه پایدار، سازماندهی کنفرانس‌های بین المللی پیرامون مسائل مورد علاقه درسطح جهان، نظارت در مورد اینکه تصمیم‌های اتخاذ شده توسط ارگان های سازمان ملل متحد تا چه حدودی به مرحله اجرا درمی‌آیند، ترجمه سخنرانی‌ها و اسناد به زبان‌های رسمی سازمان، و اجرای برنامه‌های اطلاع‌رسانی برای آشنا ساختن رسانه‌های ارتباطی دنیا با فعالیت‌های سازمان ملل متحد از آن جمله است.
بیش از 14000 زن و مرد از بیش از 170 کشور اعضای دبیرخانه را تشکیل می‌دهند. این افراد همراه با شخص دبیرکل، در مقام کارمندان جامعه جهانی، در قبال فعالیت‌های خود تنها پاسخگوی ملل متحدند و سوگند یاد می‌کنند که از هیچ دولت یا مرجع خارج از آن رهنمودی دریافت نکنند. بر اساس ماده 100 منشور، همه کشورهای عضو متعهد می‌شوند که به خصوصیت منحصرا بین المللی مسئولیت‌های دبیرکل و اعضای دبیرخانه سازمان احترام گذاشته، از هر گونه اقدامی در جهت اعمال نفوذ نابه‌جا بر آنها در اجرای تکالیف محوله احتراز کنند.
دبیرکل
منشور ملل متحد دبیرکل را به عنوان «صاحب منصب اداری واقع در راس سازمان» معرفی می‌کند. البته موقعیت دبیرکل بسیار فراتر از چنین توصیفی است. او که فردی است همانقدر با خصوصیات یک دیپلمات که با ویژگی‌های یک کارگزار فعال، میانجی‌گر و تحریکات‌چی، به عنوان مظهر سازمان ملل متحد در مقابل جامعه جهانی قرار دارد. کار او تلاش، حساسیت و قدرت تخیل عظیمی را می‌طلبد که دبیرکل باید خوش‌بینی سماجت آمیزی را نیز بر آن بیفزاید. این باور که آرمان‌های بیان شده در منشور را می‌توان تحقق بخشید. دبیرکل کنونی سازمان ملل متحد در مقابل جامعه جهانی قرار دارد. کار او تلاش، حساسیت و قدرت تخیل عظیمی را می‌طلبد که دبیر کل باید خوشبینی سماجت آمیزی را نیز بر آن بیفزاید. این باور که آرمان‌های بیان شده در منشور را می‌توان تحقق بخشید. دبیر کل کنونی سازمان ملل متحد، ششمین فردی که این مقام را بر عهده دارد، پطروس پطروس غالی از کشور مصر است که در اول ژانویه 1992 این سمت را بر عهده گرفت.
کار دبیر کل متضمن مراتبی از تنش ذاتی و خلاق است که به طور مستقیم از تعریفی که منشور از این منصب به عمل می‌آورد مایه می‌گیرد. منشور ملل متحد به او اختیار می‌دهد که هر مسئله‌ای را که به زعم او تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی به شمار می‌رود، در شعاع توجه شورای امنیت قرار دهد. همچنین از او خواسته شده است که هر گونه وظایف دیگری را که از سوی شورای امنیت، مجمع عمومی، و ارگان‌های دیگر سازمان به عهده او .محول شده است، به انجام رساند.بدین ترتیب، دبیر کل هم به عنوان سخنگوی جامعه بین المللی و هم در مقام خدمتگزار کشورهای عضو انجام وظیفه می‌نماید- نقش‌هایی که یقینا مراتبی از تعارض و تصادم را در خود دارند. مع هذا، چنین حیطه گسترده‌ای از وظایف متنوع نه تنها کار دبیر کل را محدود نمی‌کند، بلکه اختیار عمل فوق العاده‌ای به او می‌بخشد.
عامه مردم دبیر کل را از آن جهت می‌شناسند که وی از منزلت و موضع بی‌طرف و مساعی جمیله خود در راه پیشبرد «دیپلماسی پیشگیرانه» سود می‌جوید. این مطلب اشاره به اقداماتی دارد که خود دبیرکل یا همکاران ارشد او، به طور علنی یا خصوصی، برای پیشگیری از بروز اختلافات بین المللی، تشدید این قبیل اختلافات و یا گسترش آنها، به عمل می‌آورند. در واقع، وقوع و گسترش بحران‌ها در سر تا سر جهان، آثار عمیقی بر گفتار و کردار دبیر کل مترتب می‌شود.
اما افزون بر این، به مشورت‌های عادی روزمره با رهبران جهان و سایر افراد، حضور در جلسات ارگان‌های مختلف سازمان و سفر به شرق و غرب گیتی به عنوان بخشی از تلاش‌های کلی ارتقای درک بین المللی از نقش سازمان ملل متحد در امور جهانی نیز می‌پردازد. دبیر کل هر سال گزارش وسیعا مورد انتظاری صادر می‌کند که معطوف به ارزیابی کار سازمان و پیشبرد نگرش او نسبت به الویت های آتی است.
به علاوه، هر کدام از دبیران کل مسئولیت خویش را در بافت شرایط خاص زمان خود تبیین می‌کنند. برای مثال، در سال 1992، آقای پطروس پطروس غالی به درخواست شورای امنیت «دستور کاری برای صلح» نگاشت که پیشنهاد گسترده‌ای برای صلحبانی وصلحسازی موثر در جهان بعد از جنگ سرد به شمار می‌رفت. دو سال بعد، دستور کاری برای توسعه را صادر کردکه برنامه کاری برای فرایند توسعه تا قرن بیست و یکم محسوب می‌شد. از دبیر کل کنونی و دبیران آتی ابتکار عمل‌های جسورانه مشابهی انتظار می‌رود. در روزگاری که اقتصاد جهانی گام در عرصه عمدتا ناآشنایی می‌گذارد، مسئولیت دبیر کل نیز همزمان پویای و سمت و سوی تازه‌ای پیدا می‌کند.
دبیران کل پیش از آقای پطروس غالی عبارت بودند از: هاویر پرزدکوئیار از پرو، که از سال 1982 تا 1991 در این سمت خدمت کرد؛ کورت والدهایم از اتریش، که از سال 1972 تا 1981 این مقام را بر عهده داشت؛ او تانت از برمه (اکنون میانمار) که از سال 1961 تا 1971 متصدی این مسئولیت بود؛ داگ هامر شولد از سوئد، که از سال 1953 تا هنگام مرگ در سال 1961 در یک سانحه هوای در آفریقا، این وظیفه را بر دوش داشت: تریگوه لی از نروژ، که از سال 1945 تا 1953 عهده‌دار این مسئولیت بود.

صلاحیت و اختیارات قانونی مجمع عمومی:
مجمع عمومی تنها رکن سازمان ملل است که طبق ماده 10 منشور، می‌تواند نسبت به هر مسئله در حدود اختیارات سازمان و وظایف ارکان دیگر بحث و شور کند و آنها را مورد رسیدگی قرار دهد و نسبت به تمامی مسائل، جز در مورد مذکور در بند 12، به کشورهای عضو و همچنین شورای امنیت و سایر ارکان سازمان ملل توصیه‌هایی کند. با وجودی که مجمع قادر است تصمیم لازم الرعایه اتخاذ کند. از جمله این موارد، می‌توان از انتخاب اعضای سایر ارکان ملل متحد و تصویب و سهمیه بندی‌ بودجه سازمان طبق ماده 17 منشور که از اختیارات خاص مجمع عمومی است نام برد که تحت شرایط ماده 19 منشور، مجمع می‌تواند کشوری را که از پرداخت سهمیه خودداری کرده است، از حق رای محروم کند.
صلاحیت مجمع را می‌توان به دو بخش تقسیم نمود:

1- صلاحیت‌های انحصاری جمع:
الف)تصمیم گیری‌ راجع به مسائل داخلی سازمان ملل، مانند تصویب سهمیه مالی اعضا و بودجه سازمان، انتخاب اعضای غیر دائم شورای امنیت و اعضای شورای اقتصادی- اجتماعی و سایر نهادهای تخصصی و …
ب) ایجاد ارکان فرعی مانند ایجاد کنفرانس توسعه و تجارت ملل متحد (انکتاد)
ج) تدوین و توسعه حقوق بین الملل که این وظیفه را از سوی مجمع، با تاسیس کمیسیون حقوق بین الملل در سال 1947، به آن کمیسیون واگذار شد.
د) تصمیم گیری‌ در زمینه حقوق بشر که می‌توان از اقدامات مجمع دراین مورد، به مصوبات مجمع اشاره کرد، مانند «اعلامیه جهانی حقوق بشر» (دهم سپتامبر 1948 و میثاق‌های «حقوقی مدنی سیاسی» و «حقوق اقتصادی و اجتماعی» (شانزدهم دسامبر 1966)
ه) تصمیم‌گیری راجع به سرزمین‌های غیر خود مختار و تحت قیومیت که در این مورد می‌توان به اعلامیه سال 1960 مجمع درباره لزوم اعطای استقلال به مردم سرزمین‌های مستعمره اشاره کرد.
و) تهیه و تنظیم بودجه: تنظیم و تصویب بودجه سازمان ملل و سهمیه‌بندی آن بین کشورهای در صلاحیت انحصاری مجمع عمومی است. تصمیمات اتخاذ شده برای کلیه اعضا الزامی است. مجمع عمومی در نحوه تنظیم و تصویب بودجه سازمان ملل، دارای کمیته‌هایی است که مسائل مربوط به بودجه را بر عهده دارند. این کمیته‌ها عبارتند از: کمیته مسائل اداری و مالی سازمان ملل متحد، کمیته مشورتی مسائل اداری و بودجه، کمیته برنامه‌ریزی و هماهنگی و کمیته سهمیه‌ها.
2- صلاحیت غیر انحصاری مجمع عمومی:
الف)حفظ صلح و امنیت بین المللی که این امر عمده‌ترین مبحث صلاحیت غیر انحصاری مجمع است که با صلاحیت شورای امنیت تداخل دارد.
بر طبق ماده 1-11 منشور سازمان ملل، مجمع عمومی می تواند اصول کلی همکاری برای حفظ صلح و امنیت بین المللی از جمله اصول حاکم بر خلع سلاح و تنظیم تسلیحات را مورد رسیدگی قرار دهد و ممکن است. در مورد اصول مذکور به اعضا و یا به شورای امنیت و یا هر دو توصیه‌هایی بکند. مجمع عمومی حق دارد هر مسئله یا موردی را که در حوزه منشور قرار داشته باشد. یا تمام مسائل مربوط به صلح و امنیت بین المللی را مورد رسیدگی قرار دهد. اما در عمل قدرت و توانایی مجمع عمومی در زمینه صلح و امنیت بین المللی نسبت به قدرت شورای امنیت کمتر و در درجه دوم قرار دارد.
ب)انتصاب قضات دیوان بین المللی دادگستری: قضات دیوان بین المللی دادگستری و مشترکا توسط شورای امنیت و مجمع عمومی انتخاب می‌شوند.
ج)انتخاب دبیر کل: به موجب ماده 97 منشور ملل متحد، دبیر کل توسط مجمع عمومی و بنابر توصیه شورای امنیت تعیین می‌شود.
د) پذیرش اعضای جدید: به موجب بند 3 ماده 4 منشور، پذیرش اعضا جدید منوط به تصمیمی است که مجمع عمومی بنابر توصیه شورای امنیت اتخاذ می کند.
سازمان‌های وابسته به مجمع:
1- صندوق کودکان ملل متحد (یونسیف)
2- کارگزاری- همیاری و کار ملل متحد برای پناهندگان فلسطینی در خاور نزدیک
3- کمیساریای عالی ملل متحد برای پناهندگان
4- موسسه کارآموزی و تحقیقات ملل متحد
جمع بندی کل از نقش مجمع عمومی سازمان ملل متحد:
مجمع عمومی در دوران فعالیت خود حدود 14000 هزار قطعنامه صادر کرد که غالب این قطعنامه حتی در زمان صدورشان مورد بی‌مهری کم توجهی کشورهای جهان قرار گرفته اند.
این قطعنامه‌ها به استثنای آنهایی که مربوط به بعضی مسائل آموزشی و تبلیغاتی بوده‌اند نوعا بی‌تاثیر باقی مانده‌اند، ولی حاکمیت حق رای مساوی در فضای مجمع بر جرات و جسارت کشورهای کوچک افزوده است و همین خود بهترین ارمغان مجمع است.
اگر چه این برابری آرا کشورهای مختلف درشرایط خاصی می‌تواند بی‌عدالتی صرف باشد چه کشورهایی چون چین، روسیه و یا هند که دارای حق وتو‌های شورای امنیت نیز نیست و به لحاظ جمعیتی با کشورهایی چون اسرائیل یا هر کشور کوچک دیگری قابل مقایسه نیست همان حق «یک رای» را دارد.
اقدامات مهم مجمع:
1- توصیه‌هایی در زمینه محدود کردن خلع سلاح عمومی که منجر به انعقاد معاهداتی در این مورد گردیده است.
2- فراهم آوردن مقدمات استقلال قبرس که منجر به استقلال آن کشور به سال 1960 گردید.
3- اختصاص کمک‌های مالی به پناهندگان فلسطینی (به جای سازمان کمک به آوارگان فلسطینی ملل متحد)
4- رسیدگی به تجاوز اسرائیل، فرانسه، انگلیس به مصر در سال 1956 و دستور آتش بس به طرفین متخاصم و ایجاد نیروی امداد ملل متحد برای نظارت بر آتش بس
5- نظارت بر عبور و مرور آزاد کشتی‌ها در تنگه شیران
6- شورای امنیت: (سلسله اعصاب سازمان ملل متحد)

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 350

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 1616 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل

پایان نامه بررسی تعهد سازمانی و کاری در 101 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی تعهد سازمانی و کاری - پایان نامه بررسی تعهد سازمانی و کاری در 101 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی تعهد سازمانی و کاری در 101 صفحه ورد قابل ویرایش

فصل اول : طرح تحقیق
مقدمه
ضرورت و اهمیت مساله
بیان مساله
اهداف پژوهش
فرضیات پژوهش
سوالات پژوهش
تعریف متغیرهای پژوهش
فصل دوم : ادبیات محقق ( بررسی پیشنیه پژوهش)
بخش اول :
مقدمه
مفاهیم و تعاریف تعهد و انواع آن:
تمایل باطنی به تعهد
مفاهیم و تعاریف تعهد سازمانی
اهمیت تعهد سازمانی
ایجاد تعهد سازمانی
مدل سه بخشی آلن و می یر
دو دیدگاه کلی در تعهد سازمانی
فرایند ابعاد تعهد سازمانی
مطالعات در زمینه عوامل موثر بر ابعاد تعهد سازمانی
سطوح تعهد سازمانی
نتایج و پیامدهای تعهد سازمانی
شیوه های تقویت تعهد کارکنان در سازمان
بخش دوم
تحقیقات انجام شده در داخل کشور
تحقیقات انجام شده در خارج از کشور
منابع و مآخذ


مقدمه :
لزوم توجه به انسان و ابعاد وجودی او در مدیریت و مطرح شدن بحث مدیریت روابط انسانی در سازمان ها،‌ تحقیقات مربوط به رفتار انسانی را وسعت بخشید، و دریچه‌های تازه ای را به روی اندیشمندان اجتماعی گشود که یکی از آنها (اخلاق کار) و «تعهد کاری» است. این مفهوم که امروزه جایگاه مهمی را در تحقیقات مذکور از آن خود ساخته است، بیش از هر چیز ناشی از اعتقاد شدید فرد به سازمان و پذیرش اهداف آن و تلاش در جهت رسیدن به آن اهداف است. در نتیجه این دو عامل، نوعی وابستگی عاطفی و روانی در فرد شکل می‌گیرد که او را مایل به ابقا در سازمان می‌کند.
درباره اینکه چه عاملی به وجود آورنده این تعهد در افراد است دو دیدگاه کاملا متفاوت ارایه شده است که یکی از آنها تعهد را امری عاطفی یا نگرشی می داند. و دیدگاه دیگر به آن به عنوان امری رفتاری می‌نگرد که در جهت کسب منافع بیشتر در فرد شکل می‌گیرد.
صرف نظر از تفاوت این دو دیدگاه آنچه مسلم است این است که تعهد موجد بهره‌وری است،‌زیرا افزایش تعهد، (در حد مطلوب) موجب ارتقاء سازگاری فرد با سازمان و مقاومت او در برابر تعبیرات، بروز خلاقیت های فردی، و نیز استفاده کارآمد از منابع انسانی می شود که این همه خود افزایش بهره‌وری را در پی خواهد داشت. (خاکی،95: 1376)
نیروی انسانی مهمترین سرمایه سازمان هاست و هر چه این سرمایه ازکیفیت مطلوب و بالاتری برخوردار باشد احتمال،‌ موفقیت، بقاء و ارتقاء‌سازمان بیشتر خواهد شد. لذا باید بهبود کیفی نیروی انسانی را مورد توجه خاص قرار داد. چرا که هم به نفع سازمان است و هم به نفع افراد،‌ اما تنها آموزشهای تخصصی شامل این اقدام نمی‌گردد. بلکه بهبود نگرش و تعدیل ارزشهای افراد نیز شامل می‌شود یکی از مهمترین این نگرش‌ها تعهد سازمانی است.
تعهد سازمانی نگرشی درباره وفاداری کارکنان به سازمان و فرایندی مسمتر است که به واسطه مشارکت افراد در تصمیمات سازمانی، توجه افراد به سازمان و موفقیت و رفاه سازمان را می‌رساند. (مقیمی 83ص302)
درمیان همه انواع تعهد،‌ تعهد سازمانی لذت بخش‌تر پر جاذبه‌تر و رایج‌تر به نظر می‌رسد. این علاقه مندی و توجه از مطالعات متعددی که روابط بین تعهد سازمانی و پیش شرطها و پی آمدهایش را بررسی نموده‌اند،‌ قابل مشاهده است.
دلیل عمده و اصلی چنین علاقه و توجه، این است که تعهد سازمانی بعنوان یک نگرش قادر است ترک خدمت کارکنان را بهتر از سایر نگرشهای‌ کاری مانند رضایت شغلی پیش بینی نماید. بعلاوه استدلال شده است،‌ سازمانهای که دارای اعضای با سطح بالای تعهد سازمانی هستند. عملکرد بهتر و بهره‌وری بیشتر و غیبت و تاخیر کمتری دارند. (اشرفی، 2: 1374)
توجه به تعهد نیروی انسانی شاغل در سازمانهای دولتی وخصوصی نسبت به سازمان یا موسسه متبوع خود از اهمیت وجایگاه خاص برخوردار است و شرکت ملی نفت نه تنها از این قاعده مستثنی نیست بلکه با توجه به جایگاه مهم این صنعت در جامعه واهمیت رشد و توسعه اقتصادی کشور تعهد کارکنان نسبت به شرکت و حفظ نیروی کارآمد توجه خاصی را می‌طلبد.

ضرورت و اهمیت مساله:
در دهه گذشته تعهد سازمانی جایگاه مهمی را در تحقیقات مربوط به رفتار سازمانی به خوداختصاص داده است. زیرا یکی از شاخص‌های برتری یک سازمان به سازمان دیگر دارابودن نیروی انسانی متعهد می‌باشد. وجودچنین نیرویی متعهدی وجهه سازمان را در اجتماع مهم جلوه داده و زمینه را برای رشد و توسعه سازمان فراهم می‌کند. برعکس، نیروی انسانی باتعهد و تعلق اندک نه تنها خود را در جهت نیل به اهداف سازمان حرکت نمی‌کند، بلکه می‌تواند در ایجاد فرهنگ بی‌تفاوتی نسبت به مسائل و مشکلات زمان در میان سایر همکاران موثر باشد. مهمتر از این سازمان را در تحقق اهداف و آرمانهایش ناکام سازد.(اله دادرسی،25: 1382)
مطالعه میزان تعهد افراد نسبت به سازمان متبوع خودیکی از روشهای مناسب برای قضاوت در مورد میزان موفقیت یا عدم موفقیت سازمان در تحقق اهداف مورد نظر به شمار می‌رود. از طرفی فقدان این عامل بر رفتار افراد عملکرد شغل و رضایت آنان تاثیر مستقیم گذارده و در نهایت برسازش فرد با محیط کار تعامل فرد با محیط و نهایتا سلامت روان افراد تاثیر گذار است.
سازمانهایی که دارای اعضای با سطوح بالای تعهد سازمانی هستند معمولاً از عملکرد بالاتر،غیبت و تاخیر کمترکارکنان برخوردارند. سازمانها به افرادی نیاز دارند که به نفع سازمان فراتر از وظایف مقرره تلاش نمایند. و این بویژه در مشاغل حساس وبحرانی از اهمیت زیادی برخوردار است.
با عنایت به اهمیت این مساله ضروری است که سازمانها تدابیر لازم را به منظور حفظ و افزایش تعهد اعضایشان بیندیشند وعواملی را که می‌تواند منجر به کاهش تعهد آنان گردد را به حداقل ممکن رسانده و از میان بردارند.
کوتاهی در این امر به افزایش هزینه‌های هنگفت ناشی از ترک خدمت کارکنان وجذب نیروهای جدید منجر شده ونیاز به ایجاد مکانیزم کنترل و نظارت دقیق و پیچیده‌ای دارد. (اشرفی 4: 1374)
لذا بررسی میزان تعهد سازمانی کارکنان سازمانها و موسسات وهمچنین عوامل تأثیرگذار بر آن ضرورت می‌یابد. در این پژوهش قصد بررسی میزان تعهد سازمانی کارکنان شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران (تهران) را داریم. تا با آگاه ساختن مسئولان مربوطه زمینه‌ای را برای بکارگیری، آموزش و حفظ کارکنان لایق، کارآمد ومتعهد به سازمان ایجاد کنیم تا با کاهش هزینه‌های ناشی از ترک خدمت، غیبت، تأخیر و .. کارکنان، بهره‌وری سازمان به حد مطلوب برسد.

بیان مسئله
نیروی انسانی کارآمد شاخص عمده برتری یک سازمان نسبت به سازمانهای دیگر است و چرا که نیروی انسانی مهمترین منبع هر سازمانی است. کارکنان متخصص، وفادار، سازگار با ارزشها و اهداف سازمانی، نیازهای اصلی و بسیار ضروری هر سازمان هستند. سازمان به کارکنانی نیازمند است که فراتر از شرح وظایف مقرره و معمولی به کار و فعالیت بپردازند. کارکنانی که مایل باشند، بخواهند و بتوانند بیش از مقدار معمول برای دستیابی به اهداف سازمانی به انجام وظیفه بپردازند. وجود چنین نیرویی در هر اداره و سازمان ضمن کاهش غیبت، تأخیر و جابجای باعث افزایش چشمگیر بهره‌وری سازمان، نشاط روحی کارکنان، دستیابی هر چه بیشتر و بهتر به اهداف متعالی سازمان و نیز دستیابی به اهداف فردی خواهد شد. در ارتباط با تعهد سازمانی مطالعات مختلفی انجام شده که یکی از مهم‌ترین این مطالعات به وسیلة «می‌یر و آلن» انجام گرفته و مدلی سه بعدی ارائه شده است. ابعاد این مدل عبارتند از:
1- تعهد عاطفی : شامل وابستگی عاطفی کارکنان به تعیین هویت با سازمان و درگیرشدن در فعالیتهای سازمانی است.


- تعهد نسبت به وظیفه (تکلیف)
چهارمین تعهد مدیریت بر وظایفی که باید انجام گیرند تکیه دارد. مدیران موفق به وظایفی که مردم انجام می‌دهند ربط و معنا می‌بخشند. آنان برای زیردستان، کانون توجه و جهت را تعیین کرده،انجام توفیق آمیز تکالیف را تضمین می‌کنند. پایایی تفوق مدیر را عملکرد عالی مداوم واحد سازمانی که مدیر آن را اداره می‌کند نشان می‌دهد. چنین تعهدی زمانی عملی است که کانون توجه مناسب سادگی و عمل‌گرایی آن حفظ شود و موجب مهم جلوه‌دادن تکلیف (وظیفه) گردد.
حفظ کانون توجه به تقویت چشم‌انداز مناسب در مورد وظیفه گفته می‌شود. مدیر ممتاز توجه همه را به آنچه از همه مهمتر است معطوف می‌کند. تعیین این کار به عهدة دانش‌ و حمایت از رسالت کلی سازمان است، مدیر باید به طور مستمر هدفهای فرد را به هدفهای سازمان گره بزند.
1-4- حفظ سادگی مستلزم شکستن کار به اجزای قابل حصول و در عین حال اجتناب از پیچیدگی‌ها و روندهای غیر لازم است. مدیر ممتاز اهداف وتوانایی‌های انسان را کاملاً مورد توجه قرار می‌دهد، از این رو گرایش طبیعی را برای کوشش به رسیدن آنچه بیش از حد است کنترل می‌کند.
کانون توجه به طور وضوح بر هدفهای عمده در قالب اولویتهای سازمانی معطوف است.
2-4- حفظ عمل‌گرایی را به زبان ساده به طرفدارای از توفیق تعبیر کرده‌اند. مدیران ممتاز کسانی هستند که کار را به انجام می‌رسانند. آنها اجرا کنندة امورند. آنها طرفدار حرکت و جنبش مثبت‌اند. آنها به تعیین مهلت‌های پایانی می‌پردازند و به قول خود وفا می‌کنند. مردم به کار و عمل وادار می‌شوند و نتیجه امر نوعی هدایت‌بخشی مثبت و توفیق است.
3-4- ایجاد اهمیت برای وظیفه عنصری است که تارو پود نفوق مدیریت را در هم می‌بافد. کاری که برای مردم مهم باشد ایجاد هیجان و فعالیت می‌کند. مدیر ممتاز اهمیت کار را دست کم نمی‌گیرد. برتری در انجام وظیفه نتیجه‌ای مورد انتظار است. تفوق مستمر عیار مورد نظر مدیر و گروه می‌شود.
در صورتیکه این پنج تعهد به طور مستمر انجام گیرند کلید مؤثر خواهند شد. مدیر حلقة اتصال اصلی میان هر یک ازتعهدات است. مدیر ممتاز ضمن اعمال دیدگاههای خود نباید این پنج تعهد را از نظر دور داشته باشد( به شکل 3-2 نگاه کنید).


ب : درک‌هزینه ها ( تعهد عقلانی یا مستمر)
از نظر صاحب نظران بطور خاص وابستگی عاطفی و روانی در مفهوم تعهد نقش کمی دارد و در عوض تعهد به عنوان تمایل به انجام فعالیت ‌های مستمر براساس تشخیص یک فرد از هزینه‌های مربوط به ترک سازمان تعریف می‌شود. یکی از نظریات مربوط به تعهد که در مطالعات متعددی برآن تأکید شده است تئوری(سرمایه گذاری) می‌باشد که توسط بیکر مطرح شده است.
بیکر (1960) تعهد را به عنوان تمایل به انجام مجموعه فعالیت‌های مستمر تعریف می‌کند. این تمایل به خاطر ذخیره شدن اندوخته‌ها و سرمایه ها می‌باشد که با ترک آن فعالیت، این اندوخته ها را از بین میبرد. اصطلاح «سرمایه گذاری» اشاره به ارزشی دارد که فرد در سازمان سرمایه گذرای کرده است (مثل زمان، تلاش، کوشش، پول و …) که می‌تواند سوخت یا بی‌ارزش شود.
استبنز (1970) تعهد مستمر را چنین تعریف می‌کند : «تعهد مستمر آگاهی از غیر ممکن بودن انتخاب یک هویت اجتماعی دیگر و … به خاطر زیان‌های زیاد ناشی از تغییر می‌باشد.» (به نقل از اسفندیاری، 15: 1382)
ج : احساس تکلیف
در نهایت، شیوه‌ای که کمتر رایج است ولی جای بحث دارد این است که تعهد را به عنوان یک اعتقاد و باور در رابطه با مسئوولیت فرد به سازمان می بیند.
واینر (1987) تعهد را به عنوان «مجموعه فشارهای هنجاری درونی شده برای انجام فعالیت‌ها به طریقی که اهداف و منافع سازمان حاصل شود، تعریف می‌کند. همچنین، می‌توان اشاره نمود که بعد هنجاری تعهد سازمانی اشاره به احساس تعهد یا الزام کارمند جهت ماندگاری در سازمان دارد. مقدمات لازم جهت ایجاد تعهد هنجاری تعلق خاطر داشتن به همکاران، قابلیت اتکا به سازمان و مدیریت مشارکتی استنباط شده است. تعهد هنجاری نوعی تعهد اخلاقی و دو جانبه با سازمان است. ولی تعهدی که به دلیل خصوصیات شغل ایجاد می گردد چنین حالتی را نخواهد داشت؛ زیرا وقتی فرد به استخدام سازمانی در می‌آید این تصمیم را براساس ماهیت شغل گرفته است و بعضی از خصوصیات شغلی نیز استقلال در کار را جزئی از خود شغل می‌داند و چیزی نبوده که توسط کسی به او داده شده باشد. تعهد هنجاری و تمایل به ترک خدمت با یکدیگر مرتبط هستند، یعنی کسانی که دارای هنجاریابی هستند که ترک سازمان را نامناسب تلقی می‌کنند، کمتر بدین عمل دست می‌زنند.»
بارهیم و برمن (1992) در تحقیقات خود از دو نوع تعهد نام می‌برند:
الف ) تعهد فعال
ب) تعهد منفعل
تعهد فعال به وسیله درگیر شدن فرد در سازمان و شناسایی وی نسبت به رسالت و اهداف سازمان و تعهد منفعل به وسیله تمایل به ماندگاری در سازمان مشخص می گردد. اینگونه اختلاف نظرها در مورد چند بعدی بودن تعهد سازمانی باعث بروز مسائلی می‌گردد که در نهایت منجر به ایجاد مشکلاتی در راه سنجش تعهد سازمانی است( مک کال و همکاران، 80: 1995)

مدل سه بخشی تعهد سازمانی
این مدل که توسط می یر و آلن (1991) ارائه گردیده است، از تمایز بین تعهد نگرشی و رفتاری فراتر رفته و محققین مذکور استدلال کرده‌اند که تعهد به عنوان یک حالت روانی حداقل دارای سه جزء قابل تفکیک است که نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یک سازمان می‌باشد. به نظر می‌رسد که همه تعاریف ارائه شده در زمینه تعهد در برگیرنده این سه موضوع کلی می‌باشند.
1- وابستگی عاطفی به سازمان، 2- هزینه‌های متصوره ناشی از ترک سازمان3- الزام وتکلیف به باقی‌ماندن در سازمان. هر یک از این موارد را به ترتیب تحت عنوان تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نقطه مشترک هر سه دیدگاه مذکور این است که تعهد یک حالت روانی است که اولاً روابط کارمند را با سازمان مشخص نموده، ثانیاً به طور ضمنی اشاراتی مبنی بر تداوم یا قطع عضویت فرد در سازمان دارد. به علاوه، روشن است که ماهیت این حالت های روانی با هم متفاوت است. تعهد عاطفی بیانگر پیوستگی عاطفی کارمند وتعیین هویت وی با ارزش ها و اهداف سازمان و میزان درگیری وی با سازمان است. کارکنانی که دارای تعهد عاطفی قوی هستند، عضویت خویش را درسازمان حفظ نموده و به فعالیت درآن ادامه می‌دهند. چرا که بطور قبلی تمایل به انجام چنین کاری دارند. تعهد مستمر بیانگر هزینه های ناشی از ترک سازمان می‌باشد. کارکنانی که ارتباط اولیه آنان با سازمان بر مبنای تعهد مستمر می‌باشد، در سازمان باقی می‌مانند؛ زیرا باقی ماندن آنها در سازمان یک ضرورت می‌باشد و نیاز به این موضوع دارند. نهایتاً تعهد هنجاری بیانگر احساس دین و الزام به باقی ماندن درسازمان بوده و افرادی که این نوع تعهد در آنان وجود دارد فکر می‌کنند که ادامه فعالیت در سازمان وظیفه آنان است ودینی است که بر گردن دارند، و احساس آنان این است که باید در سازمان باقی بمانند. ارائه کنندگان این مدل معتقدند که بهتر است تعهد هنجاری، مستمر و عاطفی را به عنوان اجزای تشکیل دهنده تعهد در نظر گرفت تا انواع خاص آن. برای مثال، کارمند می‌تواند احساس کند که هم به باقی ماندن در سازمان تمایل قوی دارد و هم به باقی ماندن در سازمان نیاز دارد و الزام واحساس وظیفه کمی نسبت به باقی ماندن در سازمان احساس کند. در مقابل، فرد دیگری ممکن است تمایل کم ، نیاز متوسط و الزام شدیدی به باقی ماندن در سازمان در خود احساس کند. یکی از اشارات ضمنی چنین نگرشی نسبت به تعهد در تأثیر گذاری بر رفتار با یکدیگر در تعامل می‌باشد. با روشن شدن تفاوت های مفهومی موجود بین اجزای سه گانه تعهد به نظر می‌رسد که حالت‌های روانی خاص که بیانگر هر یک از اجزاء می‌باشند. تابعی از پیش شرطها و عوامل تعیین کننده متعارف بوده و اثرات متفاوت نیز بر رفتارهای مرتبط با کار بجز ترک خدمت خواهند داشت. عوامل تعیین کننده هر یک از اجزای مختلف تعهد و نیز پیامدهای تعهد در شکل 7-2 نمایش داده شده است ( می‌یر و آلن، 1990 به نقل از سلطان حسینی،53-52: 1382)

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 101

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 427 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل

پایان نامه بررسی پست مدرنیسم هنر و معماری در 102 صفحه ورد قابل ویرایش

بررسی پست مدرنیسم هنر و معماری - پایان نامه بررسی پست مدرنیسم هنر و معماری در 102 صفحه ورد قابل ویرایش

---

پایان نامه بررسی پست مدرنیسم هنر و معماری در 102 صفحه ورد قابل ویرایش

پست - مدرنیسم
[…] ما در عصر پست مدرن به سر می‌بریم. چگونه امکان دارد که، تاکنون مدرن وجود داشته باشد؟ این واژه [(پست مدرنیسم)] خود گویای ماهیت سردرگم گرایشی است، که به ظاهر جویای ناسازگاری است. برای رفع یان ناسازه، باید واژه‌ی مدرن را در دو معنا بشناسیم: مدرنیته و مدرنیسم. پست مدرنیمس به عنوان یک جریان، نه فقط جایگزین مدرنیسم می شود بل، آن سان که خواهیم دید، به ضدیت با رودن دنیای امروز و ارزش هایی که آن را بنا نهاده اند برمی خیزد.
پست مدرنیسم چیست و چه هنگام آغاز شد؟ منتقدان بر سر این موضوع اتفاق نظر ندارند، تعجبی هم ندارد، زیرا این پدیده هنوز جدید است. در نگاهی کلی پست مدرنیسم بدبینی پایداری نسبت به مدرنیسم داشته و آن را به عنوان تعریف مطلوب فرهنگ سده‌ی بیستم آن سان که می دانیم مردود می داند. در چالش با عقیده‌ی رایج، پست مدرنیسم با قاطعیت روی می تابد از ارائه‌ی مفهومی جدید یا پذیرفتن نوع دیگری ساختار به جای خود. آن معرف نسلی است که به عمد از یافتن هویت خود پرهیز می کند. بدین سان آن به هیچ رو جنبشی با سویه منطقی نیست، بل مجموعه‌ای بی در و پیکر از گرایش هاست، که در مجموع، گونه‌ی جدیدی از ادراک را می گشاید. هر کشوری [نسبت به موضوع] تا حدی نگاه متفاوت و «اصطلاحات ویژه» ای دارد؛ با این حال ممکن است همگی آنها زیر عنوان پست مدرنیسم گرد آوری شوند. به ناچار ناگزیریم به ارائه‌ی تصویری پیچیده و مرکب متوسط شویم. هر چند افق تصویر شده به اندازه‌ی موضوع ضروری است. آن برای ما برآورده کننده‌ی عقیده‌ی عمومی و منش عجیب پست مدرنیسم خواهد بود. همچنین اشاره‌ی ما به هنر پست مدرن تابع همین مسئله است. گرچه به بهای حذف شماری از چیزهایی تمام می شود، که البته آن ها نیز شایان توجه اند.
آن سان که واژه‌ی «پست» [post=] به اذهان تلقین کرده، جهان ما در وضعیت تغییر و تحول است، بی آن که به ما بگوید به کجا خواهیم رسید. نظر به این که واژه‌ی دادن مرحله‌ی نهایی تمدنی که با رنسانس آغاز شد به کار رفت ، لیک این واژه عمدتاً توسط منتقدان ادبی از اواسط دهه‌ی 1960 به کار برده شد. اگرچه می توانیم برای یافتن نخستین نشانه ها، تا آن دوره عقب رویم، اما به نظر می رسد آن جریان ها بیش تر مدرنیسم متاخر بوده اند، بی آن که گسستی قطعی از روند اصلی سده‌ی بیستم را به نمایش گذارند.
تفاوت در چیست؟ پست مدرنیسم ریشه در جامعه‌ی فرا صنعتی دارد، که به سرعت به درون عصر اطلاعات در حرکت است (همچو ندای «موج سوم» ) براساس این دیدگاه، کلیه ساختارهای سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی که از پایان جنگ دوم جهانی به دنیای غرب شکل داده بودند، متحول شده، از درون مورد حمله قرار گرفته و به تمامی از هم فرو می پاشند، و این مسئله به گونه ای کنایه آمیز، دقیقاً هم زمان با سقوط کمونیسم در اروپای شرقی است. این فرسایش بنیادین به پیدایش بحران معنویتی منجر شده تا دگرگونی زیست مردم را نشان دهد. پست مدرنیسم محصول بیداری و بیزاری ای است که طبقه‌ی متوسط را درگیر خود ساخته. به همان اندازه، فرهنگ بورژوا، تمامی امکانات خود را با بلعیدن دشمن دیرین خود، یعنی آوان- گارد ، به کار گرفته است. در کمال تعجب، آوان گارد، در اوج پیروزیش به پایان رسید. در طول دهه‌ی 1950، رسانه ها، آوان گارد را چنان رواج دادند که طبقه‌ی متوسط آن را پذیرفت و اشتیاقی سیری ناپذیر برای ایجاد اصلاح طلبی با میل خودش نشان داد. در دهه‌ی پس از آن، مدرنیسم در حد شیوه ای از بیان، به روش «سرمایه داری» توسط شرکت های بزرگ تنزل کرد، نه فقط در معماری، بل در نقاشی و مجسمه سازی نیز.
پست مدرنیسم مرگ مدرنیسم را جشن گرفته، نه فقط آن را در ادعایش برای جهانی بودن گستاخ دانسته، بل مسئولیت پیامدهای شوم تمدن معاصر را نیز به گردن او می‌اندازد. دموکراسی، بنا شده بر پایه‌ی ارزش های روشنفکری، برخلاف، به گونه‌ی نیرویی مستبد، برای انتشار استیلای غرب، در سراسر جهان دانسته می شود. چون اغلب گرایش های آوان گارد پیش از خود (برای مثال اگزیستانسیالیسم )، پست مدرنیسم با اومانیسم ضدیت دارد، که آن را چون بورژوازی طرد می کند. منطبق، با سلسله مراتب استدلال آن، کناری نهاده می شود، تا بشریت از کسب انتظام رهایی یابد. بدین سان عرصه برای دیدگاههای نامرسوم گشوده می شود، به ویژه برای جهان سوم، با تأکید بر احساسات، شهود، خیال، تعمق، عرفان و حتی جادو. علم نیز برتر از چیزی نیست، زیرا آن نیز از پاسخ گویی مشکلات دنیای امروز وامانده. و از آن رو که حقایق علمی با تجربیات بشر همخوانی ندارند، برای زیست روزمره نیز بی فایده اند. حقیقت نیز مردود می شود، زیرا نه امکان پذیر است و نه مطلوب، که تنها به وسیله‌ی آفرینندگانش و برای حفظ منافع و قدرت آنان به کار می رود. تفسیرهای ذهنی و ناسازگاری ممکن است مطرح شوند، و این ها ممکن است آزادانه بر حسب مفهوم متغیر باشند. نظر به این که هیچ مجموعه ای از ارزش ها بر دیگری برتری ندارد، همه چیز نسبی خواهد بود. محروم از تمامی راهنمایی های سنتی. پست مدرنیسم بی هدف به درون دریایی بدون معنی و واقعیت می گریزد، تا اندازه ای که دنیا را چاره ای یابد. آن نیز در مقیاسی محدود و در سطحی بومی،‌ به فهم اصطلاحات بشری نائل می آید.
هنرپست- مدرن
ما، به تعبیری در عصر ویکتوریایی جدید قرار داریم. یک سده پیش در چنین هنگامی امپرسیونیسم بحرانی را پشت سر می گذارد که از درونش، پست امپرسیونیسم به عنوان جهت دهنده‌ی 20 سال بعدی پای به عرصه‌ی وجود نهاد. در پس نطق و بیان ماهرانه‌اش، پست مدرنیسم را می توان ترفندی دانست برای پیوستی کامل به گذشته و در حین ترکیب شدنش گسست قطعی از آن تا امکانی شود برای ظهور فرآورده هایی جدید. وامداران میراثی غنی، هنرمندان هستند که با مجموعه ای وسیع و متنوع از سلائق مواجه‌اند، ویژگی های اصلی هنر جدید، حضور التقاط گری فراگیر، همراه با زنجیره‌ی سردرگمی از سبک هاست. در مجموع، این قطعه ها تشکیل پازل زمان ما را می دهند. ویژگی دیگر وضعیت فعلی تجدید حیات شماری از مراکز هنری- سنتی اروپا و آمریکاست.
هنر سال 1980 به بعد پست مدرن نامیده می‌شود. گرچه تمام آثار هنری این دوره را نمی‌توان زیر چتر این واژه قرار داد. باید بدانیم که مشارکت هنرهای تجسمی در جریان
پست مدرن بسیار متنوع گردیده و تغییرات شگفت آوری کرده اند. به ویژه، ابزارهای مرسوم در نقاشی و مجسمه سازی نقشی فرعی داشته اند. پاره ای به این اعتبار که نقاشی و مجسمه سازی به طور تنگاتنگ با سنت مدرنیست تشخیص هویت شده اند؛ به علاوه آن ها به عنوان آلت دست طبقه‌ی حاکم لکه دار گردیده اند. در عوض، فرم های غیرمرسوم، چون چیدمان‌ها و عکاسی به صف اول آمده و در این فرایند بسیار سیاسی شدند.

معماری
پست- مدرنیسم
واژه‌ی پست مدرنیسم در هنر نخستین بار برای تمیز یک سبک التقاطی در معماری که از حدود 1980 آغاز شد به کار رفت. به این اعتبار که یک سبک است. باید بزرگ نمایی اش کنیم تا از پدیده‌ی سترگ پست مدرنیسم تمیز داده شود، برای این که رساتر بازگو شود. آن سان که پیداست، پست مدرنیسم در سطح وسیعی به انکار جریان اصلی معماری در سده‌ی بیستم برمی خیزد. پست مدرنیسم نه فقط عناصر مورد استفاده‌ی گروپیوس و پیروانش را طرد می کند، بل کمال مطلوب اجتماعی و اخلاقی نهفته در تناسبات شفاف آن ها را نیز مردود می داند، اما از همه فنون ساختمانی استفاده می‌کند. با نگاهی به ساختمان سیگرام می توانیم به خوبی دریابیم که این ساختمان، در قدرت خود محصور است؛ چنان راست قامت است که هیچ نوع کژی از آن ممکن نیست و چنان سرد است که فاقد جذابیت می نماید. بدین سان نقد پست مدرنیسم از «سبک بین‌المللی» در اساس درست است: این سبک در تلاش برای رسیدن به کمال مطلوب جهانی در برقراری ارتباط با مردم ناکام مانده، مردم نه آن را می فهمند و ن دوستش دارند. پست مدرنیسم معرف تلاشی است برای احیای معماری ای با مفاهیم انسانی که آشکارا به دور از طرح های خود محور مدرنیسم مترقی است. این کار با چرخش به شیوه ای که تنها معماری پیش از مدرنیسم می توان خواندش انجام می‌شود.
از راه های عمده‌ی نشان دادن مفاهیم بیش تر، پذیرش عناصر سبک های معروف تاریخی به وسیله ترکیب بندی بوده است. تمام عناصر سنتی هم ارز دانسته می شوند، پس می‌توانند به گونه‌ی دل خواه ترکیب شوند. لیک در این فرآیند، تلفیق، تبدیل به تقلیدی آگاهانه، طنز و اهانت آمیز می‌شود. این تاریخی گری التقاط گر در گزینش منابع خود رأی عمل می‌کند. آن ها عمدتاً معطوف اند به فرم های مختلف کلاسی سیسم (بیش تر پالادیانیسم و خوش آب و رنگ هنر تزئینی ، که، چون نگاه کنیم (صفحه 855) ، گونه‌ی دیگر مدرنیسم است که در دهه های 1920 و 1930 رشد زیادی داشت. معماران همواره در یافتن ایده های تازه به گذشته دستبرد زده اند. آن چه مورد اهمیت است اصالت و ابتکار در دستاورد نهایی است.

پرداخت و دانلود

مشخصات فروشنده

نام و نام خانوادگی : مجتبی خادم پیر

شماره تماس : [phone]

ایمیل :[e-mail]

سایت :payfile.org

مشخصات فایل

فرمت : doc

تعداد صفحات : 102

قیمت : برای مشاهده قیمت کلیک کنید

حجم فایل : 333 کیلوبایت

برای خرید و دانلود فایل و گزارش خرابی از لینک های روبرو اقدام کنید...

پرداخت و دانلودگزارش خرابی و شکایت از فایل